Prawa i obowiązki czynnych podatników VAT

Łatwe podatki
Portal „Łatwe podatki” pozwala zrozumieć trudne zagadnienia związane z podatkami (takimi jak np. VAT, CIT czy PIT) w sposób stosunkowo przystępny, podparty ciekawymi przykładami.
rozwiń więcej
Prawa i obowiązki czynnych podatników VAT/Fot. Fotolia / Fotolia
Podatek od towarów i usług (VAT) to przede wszystkim taki podatek, którego konstrukcja pozwala na każdym z etapów obrotu (oprócz nabycia usługi/towaru przez ostatecznego konsumenta) odliczyć podatnikom kwoty podatku naliczonego z tytułu zakupu towarów i usług od podatku należnego z tytułu ich sprzedaży. Natomiast posiadanie przez przedsiębiorcę status czynnego podatnika VAT jest ściśle związane z określonymi prawami i obowiązkami.

Początkujący przedsiębiorca

Początkujący przedsiębiorca może skorzystać ze zwolnienia z rejestracji jako czynny podatnik VAT do momentu nieprzekroczenia 150 000 zł sprzedaży w danym roku podatkowym. Zwolnienia, przysługuje jednak tylko w niektórych sytuacjach.

Autopromocja

Przy zakładaniu firmy warto sprawdzić, czy czynności, które będziemy wykonywać w ramach naszej działalności, są zwolnione przedmiotowo z opodatkowania VAT, czy też, co do zasady, są opodatkowane. Te, które są zwolnione podmiotowo, zostały wskazane w art. 43 ustawy o VAT (m.in. porady psychologa czy usługi opieki medycznej). Jeżeli świadczymy usługi wskazane przez ustawodawcę jako zwolnione podmiotowo, zostaje nam narzucony status podatnika bezwzględnie zwolnionego z VAT.

Polecamy książkę: VAT 2017. Komentarz

Obowiązek rejestracji niektórych przedsiębiorców

Jednak jest także katalog przedsiębiorców, którzy już od pierwszej sprzedaży muszą być czynnymi podatnikami VAT. Dotyczy to podatników, którzy zajmują się sprzedażą towarów wymienionych w załączniku nr 12 do ustawy o VAT m.in. jubilerzy, sprzedawcy wyrobów tytoniowych, samochodów osobowych, deweloperzy, prawnicy. Czynnymi podatnikami muszą być także przedsiębiorcy nieposiadający siedziby działalności gospodarczej na terytorium kraju.

Jednak jeśli nasza działalność pozwala nam wybrać, czy już od początku działania warto stać się podatnikami VAT czy nie, powstaje pytanie, czy warto? Czy płatnik VAT to tylko obowiązek, czy także korzyści dla przedsiębiorcy?

Kiedy warto być czynnym podatnikiem VAT

Wszystko zleży od rodzaju świadczonych przez przedsiębiorcę usług czy sprzedaży towarów (czyli wysokości stawki VAT jakiej podlega przeważająca część sprzedawanych produktów czy świadczonych usług) oraz od tego czy w najbliższym czasie planujemy duże zakupy w naszym przedsiębiorstwie od których można odliczyć VAT (nowe maszyny, samochody, wyposażenie biura itp.)

Polecamy: Jak rozliczyć VAT od sprzedaży dokonywanej przez rolników

Przedsiębiorcy, którzy wykonują lub będą wykonywać czynności na rzecz innych podatników VAT lub osiągają wysokie obroty z działalności gospodarczej powinni od początku prowadzenia działalności zarejestrować się jako czynni podatnicy tego podatku.


Zdecydowanie status czynnego podatnika jest dla przedsiębiorców najkorzystniejszy, jeśli uzyskują nadwyżki naliczonego VAT nad należnym. Najczęściej są to przedsiębiorstwa, które w ramach działalności dokonują dostaw towarów lub usług na rzecz podmiotów, które również są czynnymi podatnikami VAT, a sprzedają towary lub usługi opodatkowane stawką niższą niż podstawowa 23% (czyli np. produkty żywnościowe). Także warto rozważyć to w przedsiębiorstwach, w których działalność opiera się na imporcie towarów, ponieważ ma się wtedy prawo do odliczenia VAT z dokumentów celnych.  Przedsiębiorstwa dokonujące wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów i usług muszą stać się podatnikami VAT, ponieważ w przypadku nabycia wewnątrzwspólnotowego podatek VAT zostanie naliczony dopiero w momencie sprzedaży.

Obowiązki i prawa przedsiębiorcy

Jeśli zdecydujemy się na status podatnika VAT, to należy prowadzić rejestry zakupu i sprzedaży VAT. Na ich podstawie na koniec okresu rozliczeniowego (może się rozliczać miesięcznie bądź kwartalnie) sporządzić deklarację VAT, w której wykazuje się podatek należny i naliczony, oraz kwotę do wpłaty do właściwego Urzędu Skarbowego, przeniesienia na następny miesiąc lub zwrotu. W przypadku gdy podatek należny jest wyższy niż naliczony, przedsiębiorca musi zapłacić różnicę w terminie, w którym składa deklarację. Maksymalnie do 25. dnia miesiąca następującego po okresie, za który się rozlicza (miesięcznie lub kwartalnie)

Jeśli jednak okaże się, że VAT naliczony jest wyższy niż VAT należny, to podatnik ma dwie możliwości. Może przenieść kwotę nadwyżki na następny okres rozliczeniowy – w razie gdyby w następnym okresie podatek należny był wyższy niż naliczony, to nadwyżka z poprzedniej deklaracji będzie pomniejszać powstałe zobowiązanie podatkowe.

E-deklaracje VAT obowiązkowe dla niektórych podatników już od 2017 roku

Jeśli podatek naliczony był ponownie wyższy niż należny w kolejnej deklaracji, to kwoty nadwyżki się sumują.

Podatnik może także zadeklarować chęć uzyskania zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nad należnym. Bezpośredni zwrot jest prawem podatnika, z którego może, ale nie musi korzystać. Podatnik ma również prawo zażądać zwrotu jedynie części nadwyżki podatku naliczonego nad należnym, natomiast pozostałą część wykazać jako kwotę do przeniesienia. Zależy od tego, jak oceni on zobowiązania swojego przedsiębiorstwa w VAT za następne okresy rozliczeniowe.

Autor: Magdalena Podgórska

Księgowość
Od kiedy obowiązkowy KSeF? Projekt ustawy przyjęty przez rząd
30 kwi 2024

Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy, który ma na celu przesunięcie obligatoryjnego KSeF na 1 lutego 2026 r. Jak informuje Ministerstwo Finansów, dalsze uproszczenia KSeF, w tym zapowiadane przez resort finansów etapowe wejście w życie KSeF będzie przedmiotem odrębnych prac legislacyjnych.

Dostałeś rabat i wystawiłeś fakturę korygującą? To błąd. I może mieć poważne konsekwencje na gruncie VAT
30 kwi 2024

Dostałeś rabat i wystawiłeś fakturę korygującą? To błąd. W przypadku rabatu pośredniego kluczowe znaczenie ma okoliczność, że między podatnikiem przekazującym środki pieniężne a podmiotem będącym beneficjentem rabatu pośredniego nie miała miejsca żadna transakcja, którą można byłoby skorygować.

Automatyczna akceptacja PIT. Wgląd w deklaracje i korekta nie będą możliwe przez kilka dni
30 kwi 2024

Automatyczna akceptacja zeznań podatkowych PIT w usłudze Twój e-PIT nastąpi po 30 kwietnia i potrwa przez pierwsze dni maja. Podczas trwania tego procesu usługa nie będzie dostępna, a więc przez kilka dni nie będzie można sprawdzić złożonej już deklaracji PIT, ani złożyć korekty zeznania rocznego. Na czym dokładnie polega ten proces?

Windykacja na własną rękę – jakie są plusy i minusy po stronie przedsiębiorcy?
30 kwi 2024

Proces windykacji można przeprowadzić na kilka sposobów. Czy jednak warto prowadzić windykację w przedsiębiorstwie na własną rękę? Jakie są plusy i minusy takiego działania?

Odroczenie KSeF. Decyzja słuszna, choć budzi wątpliwości w kontekście interesu przedsiębiorców
30 kwi 2024

Decyzja o przesunięciu KSeF jest słuszna, natomiast tak długie odroczenie może budzić wątpliwości w kontekście interesu przedsiębiorców - zauważa ekspert podatkowy Adam Mariański. Zdaniem prawnika wielu przedsiębiorców jest już gotowych do wprowadzenia Krajowego Systemu e-Faktur.

To już ostatni dzwonek. Dzisiaj upływa termin na rozliczenie PIT
30 kwi 2024

We wtorek, 30 kwietnia, mija termin na rozliczenie PIT za rok 2023. Możliwe jest złożenie zeznania drogą elektroniczną lub papierową, które można dostarczyć do Urzędu Skarbowego lub wysłać pocztą.

Zarobki kierowców zawodowych w Polsce. Najczęściej przynajmniej 8 tys. zł brutto. Ale nie wszyscy tyle dostają. Od czego zależy pensja kierowcy?
29 kwi 2024

Ile zarabiają zawodowi kierowcy w Polsce? W 2023 roku w branży TSL nastąpiły istotne zmiany w ustalaniu wynagrodzeń dla kierowców. Wzrost płacy wraz z nowymi przepisami dotyczącymi delegowania pracowników, wpłynęły na rozliczanie płac, szczególnie kierowców działających za granicą. Te zmiany bezpośrednio wpłynęły na budżety firm transportowych, zmuszając je do uwzględnienia większych kosztów wynagrodzeń kierowców. Jednocześnie stanowią korzystną zmianę dla kierowców, poprawiając ich elastyczność finansową i warunki pracy.

BPO: kto i jak może skorzystać na outsourcingu procesów biznesowych. Co najmniej 20% oszczędności dla większych firm
29 kwi 2024

Usługi centrów BPO (Business Process Outsourcing) są efektywnym narzędziem dla firm. Umożliwiają redukcję kosztów i szybszy rozwój. Dlatego są popularne wśród międzynarodowych firm. Ich skala była jednak za duża dla polskich średnich i dużych firm – od niedawna powstają jednak rozwiązania dopasowane do ich potrzeb.

Obowiązkowy KSeF od lutego 2026 r. Co będzie zawierała ustawa zmieniająca?
29 kwi 2024

Obowiązkowy KSeF dla firm wejdzie w życie od 2026 roku. Ukazał się projekt ustawy zmieniającej ustawę o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, który przewiduje zmiany w Krajowym Systemie e-Faktur. Nową datę wejścia w życie obligatoryjnego KSeF określa się na dzień 1 lutego 2026 r.

ZUS: Niepełnosprawni przedsiębiorcy mogą w 2024 r. obniżyć roczną składkę zdrowotną. Jak to zrobić? Jakie warunki?
29 kwi 2024

ZUS informuje, że od rozliczenia rocznego za rok 2023, osoby z umiarkowanym lub znacznym stopniem niepełnosprawności mogą korzystać z ulgi i obniżyć roczną składkę na ubezpieczenie zdrowotne na poniższych zasadach.

pokaż więcej
Proszę czekać...