Czynnym podatnikiem VAT we wspólnym gospodarstwie może być tylko jedna osoba

Małżonkowie prowadzących wspólne gospodarstwo rolne

Z problemem dotyczącym rejestracji jako czynnych podatników VAT w zakresie działalności rolniczej obojga współmałżonków, borykają się rolnicy prowadzących większe gospodarstwa rolne. Rolnicy prowadzący takie gospodarstwa rejestrują się do podatku VAT i w ten sposób, według interpretacji urzędów skarbowych, uniemożliwiają swoim małżonkom prowadzenie niezależnej usługowej działalności rolniczej. Takie interpretacje pojawiają się jednak później, w trakcie kontroli skarbowych w firmach prowadzonych przez współmałżonków. Zdaniem rolników interpretacje te są wątpliwe pod względem konstytucyjnym, ponieważ wykluczają współmałżonków z możliwości prowadzenia działalności oraz rodzą następstwa prawne: naliczane są tym małżonkom kwoty podatku VAT (związanego z działalnością nieuznaną przez kontrolujących) do zapłaty.

Zasadą podstawową przyjmowaną przez organy podatkowe przy małżeństwach, które posiadają gospodarstwo rolne w ramach ustawowej wspólności majątkowej, jest rejestracja tylko jednego z małżonków dla potrzeb podatku od towarów i usług. Rejestracja taka obejmuje wówczas całą działalność rolniczą, jaką może prowadzić gospodarstwo rolne (np. małżonkowie będący współwłaścicielami), czyli zarówno produkcję rolną i zwierzęcą, jak i świadczenie usług rolniczych.

Współwłasność gospodarstwa rolnego a zwolnienie z PIT odszkodowania z tytułu ustanowienia służebności

Według rolników przepisy powodują nieprawidłową interpretację dokonywaną przez urzędników kontroli podatkowej czy skarbowej i należałoby w tym względzie wydać interpretację ogólną.

Zarejestrowana jako czynnych podatnik VAT może być tylko jedna osoba

Ministerstwo Finansów udzieliło wyjaśnień w tej sprawie w odpowiedzi na interpelację poselską nr 30059. Zdaniem resortu w świetle obowiązujących przepisów ustawy o VAT nie ma możliwości zarejestrowania jako czynnych podatników VAT w zakresie działalności rolniczej obojga współmałżonków prowadzących wspólne gospodarstwo rolne. Działalność rolnicza w ramach gospodarstwa rolnego może być prowadzona przez kilka osób, w tym oboje małżonków, jak również może być ono własnością wspólną, jednak przepisy ustawy o VAT wskazują, iż w odniesieniu do wspólnego gospodarstwa rolnego podatnikiem VAT jest tylko jedna osoba.

MF wskazało, że zgodnie z art. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą o VAT”, ilekroć w dalszych przepisach tej ustawy jest mowa o:

„15) działalności rolniczej - rozumie się przez to produkcję roślinną i zwierzęcą, w tym również produkcję materiału siewnego, szkółkarskiego, hodowlanego oraz reprodukcyjnego, produkcję warzywniczą, gruntową, szklarniową i pod folią, produkcję roślin ozdobnych, grzybów uprawnych i sadowniczą, chów, hodowlę i produkcję materiału zarodowego zwierząt, ptactwa i owadów użytkowych, produkcję zwierzęcą typu przemysłowego lub fermowego oraz chów i hodowlę ryb i innych organizmów żyjących w wodzie, a także uprawy w szklarniach i ogrzewanych tunelach foliowych, uprawy grzybów i ich grzybni, uprawy roślin in vitro, fermową hodowlę i chów drobiu rzeźnego i nieśnego, wylęgarnie drobiu, hodowlę i chów zwierząt futerkowych i laboratoryjnych, chów i hodowlę dżdżownic, entomofagów i jedwabników, prowadzenie pasiek oraz chów i hodowlę innych zwierząt poza gospodarstwem rolnym oraz sprzedaż produktów gospodarki leśnej i łowieckiej, z wyjątkiem drewna okrągłego z drzew tropikalnych (PKWiU 02.20.13.0) oraz bambusa (PKWiU ex 01.29.30.0), a także świadczenie usług rolniczych;

16) gospodarstwie rolnym - rozumie się przez to gospodarstwo rolne w rozumieniu przepisów o podatku rolnym;”,
„21) usługach rolniczych - rozumie się przez to usługi wymienione w załączniku nr 2 do ustawy;”.

Polecamy: Przewodnik po zmianach przepisów 2014/2015

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. W przypadku osób fizycznych prowadzących wyłącznie gospodarstwo rolne, leśne lub rybackie za podatnika uważa się osobę, która złoży zgłoszenie rejestracyjne, o którym mowa w art. 96 ust. 1. Przepis ust. 4 stosuje się odpowiednio do osób fizycznych prowadzących wyłącznie działalność rolniczą w innych niż wymienione w ust. 4 przypadkach (por. art. 15 ust. 1, 2, 4 i 5 ustawy o VAT).

Zaprezentowane przepisy w sposób szczególny i specyficzny dla osób prowadzących działalność rolniczą rozstrzygają, kto może korzystać ze statusu podatnika podatku od towarów i usług. Zgodnie zatem z art. 15 ust. 4 ustawy o VAT w przypadku osób fizycznych prowadzących wyłącznie gospodarstwo rolne, leśne lub rybackie za podatnika uważa się osobę, która złoży zgłoszenie rejestracyjne, o którym mowa w art. 96 ust. 1.