Kim jest rolnik ryczałtowy?
Zgodnie z definicją w ustawie o VAT jest to rolnik dokonujący dostawy produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej lub świadczący usługi rolnicze, korzystający ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3, z wyjątkiem rolnika obowiązanego na podstawie odrębnych przepisów do prowadzenia ksiąg rachunkowych.
W związku ze zwolnieniem z opodatkowania VAT nie ma on obowiązku do dokonania rejestracji jako czynny podatnik VAT. Nie ma również obowiązku wystawiania faktur za dokonaną sprzedaż oraz prowadzenia ewidencji.
Jak zatem powinien udokumentować sprzedaż? Będzie to spoczywało na nabywającym towary od rolnika ryczałtowego.
Polecamy: Instrukcje VAT
Polecamy: Biuletyn VAT
Kto może być nabywcą?
Szczególna procedura dotycząca rolników ryczałtowych ma zastosowanie tylko wtedy, gdy nabywcą jest podatnik zarejestrowany do VAT jako czynny. Nie ma ona zastosowania w przypadku nabywania produktów rolnych lub usług rolniczych przez:
- podatników zarejestrowanych jako podatnicy VAT zwolnieni,
- podatników niezarejestrowanych (w związku z wykonywaniem wyłącznie czynności zwolnionych przedmiotowo od podatku VAT lub korzystaniem ze zwolnienia, o którym mowa w art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT),
- podmiotów niebędących podatnikami (w szczególności od osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej).
Udokumentowanie sprzedaży – zakupu
Ustawa VAT wskazuje jednoznacznie, że osobą obowiązaną do wystawienia faktury będzie nabywca. Nie wystawi on jednak standardowej faktury VAT, ale fakturę VAT RR.
Faktura dokumentująca nabycie produktów rolnych powinna być oznaczona jako "Faktura VAT RR" i zawierać co najmniej:
- imię i nazwisko lub nazwę albo nazwę skróconą dostawcy i nabywcy oraz ich adresy;
- numer identyfikacji podatkowej lub numer PESEL dostawcy i nabywcy;
- datę dokonania nabycia oraz datę wystawienia i numer kolejny faktury;
- nazwy nabytych produktów rolnych;
- jednostkę miary i ilość nabytych produktów rolnych oraz oznaczenie (opis) klasy lub jakości tych produktów;
- cenę jednostkową nabytego produktu rolnego bez kwoty zryczałtowanego zwrotu podatku;
- wartość nabytych produktów rolnych bez kwoty zryczałtowanego zwrotu podatku;
- stawkę zryczałtowanego zwrotu podatku;
- kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku od wartości nabytych produktów rolnych;
- wartość nabytych produktów rolnych wraz z kwotą zryczałtowanego zwrotu podatku;
- kwotę należności ogółem wraz z kwotą zryczałtowanego zwrotu podatku, wyrażoną cyfrowo i słownie;
- czytelne podpisy osób uprawnionych do wystawienia i otrzymania faktury lub podpisy oraz imiona i nazwiska tych osób.
Dodatkowo Faktura VAT RR musi zawierać oświadczenie dostawcy produktów rolnych w brzmieniu: "Oświadczam, że jestem rolnikiem ryczałtowym zwolnionym od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 zwolnienia podatkowe ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług.".
Ze względu na fakt, że coraz częściej w obrocie pojawiają się faktury elektroniczne, również w przypadku rolników ryczałtowych ustawodawca wprowadził tą możliwość. I tak faktura VAT RR może być, za zgodą dostawcy, wystawiana, podpisywana i przesyłana w formie elektronicznej. W tym przypadku zamiast czytelnymi podpisami lub podpisami osób uprawnionych do wystawienia i otrzymania faktury VAT RR w formie elektronicznej, faktura powinna być opatrzona, odpowiednio przez dostawcę i nabywcę, kwalifikowanym podpisem elektronicznym. Przez przekazanie dostawcy oryginału faktury VAT RR rozumie się jej przesłanie w formie elektronicznej.
Zapłata za towary oraz za VAT
Poza zapłatą za towary, kupujący jest zobowiązany wypłacić rolnikowi kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku. Kwota ta obliczana jest według stawki 7% (art. 115 ust. 2 w zw. z art. 118 i 146aa ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT) od nabytych produktów rolnych lub usług rolniczych. Wypłacona – oznacza, że powinna zostać przekazana w pieniądzu, ale poprawną zgodnie z ustawą formą zapłaty jest przekazanie zapłaty na rachunek bankowy rolnika ryczałtowego lub na jego rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem.
Stanowi to jeden z warunków możliwości odliczenia przez nabywcę kwoty zryczałtowanego zwrotu podatku.
Zapłacony podatek VAT kupujący może zostać odliczona od podatku należnego, w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym dokonano zapłaty za produkty rolne lub usługi rolnicze. Ustawa jednak nakłada obowiązek spełnienia warunków przed odliczeniem:
- nabycie produktów rolnych jest związane z dostawą opodatkowaną;
- zapłata należności za produkty rolne, obejmująca również kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku, nastąpiła na rachunek bankowy rolnika ryczałtowego lub na jego rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem;
- w dokumencie stwierdzającym dokonanie zapłaty należności za produkty rolne zostaną podane numer i data wystawienia faktury potwierdzającej nabycie tych produktów albo na fakturze potwierdzającej zakup produktów rolnych podano dane identyfikacyjne dokumentu stwierdzającego dokonanie zapłaty.
Od dnia 01.09.2019r. zniesiono obowiązek zapłaty w terminie 14 dni od nabycia towarów lub usług od rolnika ryczałtowego.
Kwoty zryczałtowanego zwrotu podatku kupujący powinien wykazać w deklaracji VAT-7/VAT-7K za okresy rozliczeniowe, w których dokonano zapłaty za produkty rolne lub usługi rolnicze w poz. 45 i 46 deklaracji VAT-7/VAT-7K, jak również w poz. K_45 i K-46 pliku JPK_VAT. Wykazując te zakupy w plikach JPK w miejscu, gdzie jest wskazywany NIP sprzedawcy, należy wpisać słowo „brak”, gdy na fakturze wskazany jest tylko PESEL.
W sytuacji jeśli podatek VAT nie może zostać odliczony ze względu na brak powiązania z działalnością opodatkowaną kupującego, to na mocy art. 23 ust.1 pkt. 43 lit. A ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, kupujący ma prawo zaliczyć tą kwotę do kosztów uzyskania przychodów.
Zakup przez kupującego niepodlegającego VAT
W tym przypadku po stronie kupującego nie powstanie obowiązek zapłaty kwoty zryczałtowanego zwrotu podatku VAT, jak również wystawienia faktury VAT RR.
Rolnik może wówczas na żądanie kupującego wystawić fakturę i wskazać podstawę zwolnienia od podatku VAT - art. 43 ust. 1 pkt 3 lub art. 113 ust. 1 lub 9 ustawy o VAT lub też fakturę uproszczoną.