Ustawodawca wprowadził w tym zakresie kilka regulacji szczególnych określających zasady zwrotu różnicy podatku wspólnikom zlikwidowanych spółek cywilnych lub handlowych niemających osobowości prawnej.
Rozliczenie VAT od spisu z natury przy likwidacji spółki
Zaprzestanie przez podatnika będącego osobą fizyczną wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu bądź rozwiązanie spółki cywilnej lub handlowej niemającej osobowości prawnej, na mocy art. 14 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, wiąże się z obowiązkiem opodatkowania towarów własnej produkcji i towarów nabytych, które nie były przedmiotem dostawy.
Podatnik powinien wówczas sporządzić spis z natury towarów na dzień rozwiązania spółki lub zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, a informację o dokonanym spisie, ustalonej na jego podstawie wartości oraz o kwocie podatku należnego dołączyć do deklaracji podatkowej składanej za okres obejmujący dzień rozwiązania spółki lub zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu (art. 14 ust. 5 ustawy). W spisie z natury ujmuje się tylko te towary, w stosunku do których podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego (art. 14 ust. 4 ustawy).
Obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług, dotyczący towarów ujętych w spisie z natury, powstaje w dniu zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu lub w dniu rozwiązania spółki (art. 14 ust. 6 ustawy). Podatek należny powinien być zatem ujęty w ostatniej deklaracji podatkowej składanej za okres rozliczeniowy, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu dokonanego spisu. W deklaracji tej podatnik ma oczywiście prawo do pomniejszenia kwoty podatku należnego, wynikającego ze sporządzonego spisu oraz innych czynności podlegających opodatkowaniu, o podatek naliczony.
Zwrot VAT w ostatniej deklaracji
Możliwe jest zatem wystąpienie sytuacji, gdy pomimo rozpoznania obowiązku podatkowego na podstawie art. 14 ustawy, w ostatniej składanej deklaracji podatnik wykaże kwotę nadwyżki podatku naliczonego nad należnym. Nadwyżka taka, na podstawie art. 14 ust. 9a ustawy, może podlegać zwrotowi na rachunek bankowy. Zwrot różnicy podatku przysługuje osobom fizycznym, które zaprzestały wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, oraz osobom, które były wspólnikami spółek cywilnych lub handlowych niemających osobowości prawnej, w dniu ich rozwiązania. Prawo zwrotu dotyczy różnicy podatku wykazanej w deklaracji podatkowej za okres, w którym, odpowiednio, te osoby bądź spółki były podatnikami zarejestrowanymi jako podatnicy VAT czynni.
Zasadniczo zwrot różnicy podatku dla osób fizycznych, które zaprzestały wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, realizowany jest na zasadach ogólnych. Ustawodawca wprowadził natomiast szczególne regulacje dotyczące zwrotu na rzecz byłych wspólników spółek cywilnych lub handlowych niemających osobowości prawnej (art. 14 ust. 9a ustawy).
Zgodnie z art. 14 ust. 9b ustawy w przypadku byłych wspólników zwrotu różnicy podatku dokonuje się na podstawie złożonej deklaracji podatkowej wraz z załączonymi do niej:
• umową spółki, aktualną na dzień rozwiązania spółki;
• wykazem rachunków bankowych byłych wspólników w banku mającym siedzibę na terytorium kraju lub rachunków byłych wspólników w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której są członkami, na które ma być dokonany zwrot różnicy podatku.
Kasy fiskalne 2015 / 2016 – zwolnienia
Podyskutuj o tym na naszym FORUM
Jeżeli nadwyżka podatku naliczonego nad należnym wynika z ostatniej składanej przez spółkę deklaracji, dokumenty załącza się do tej deklaracji. W chwili jej sporządzania jest już bowiem wiadome, że spółka została rozwiązana. Nie jest wymagane składanie jakichkolwiek odrębnych deklaracji czy dodatkowych wniosków o zwrot różnicy podatku przez byłych wspólników. Nie muszą również zaznaczać dodatkowych pozycji w deklaracji VAT-7. Deklaracja jest składana na spółkę, a nie wspólników.
Może się jednak zdarzyć, że zwrot różnicy podatku wynika wprawdzie z wcześniejszej deklaracji, jednak jeszcze przed jego otrzymaniem spółka została rozwiązana. Składając deklarację z wykazanym zwrotem, przedstawiciele spółki mogli nie mieć jeszcze wiedzy co do mającej nastąpić likwidacji, w konsekwencji nie złożyli wraz z deklaracją wymaganych dokumentów. Ustawodawca nie wskazuje wprost trybu postępowania w tego typu sytuacjach. Otrzymanie zwrotu różnicy podatku przez nieistniejącą już spółkę nie jest jednak możliwe. W takim przypadku wspólnicy również są zobowiązani dostarczyć numery rachunków bankowych i aktualną umowę spółki, gdyż urząd skarbowy podzieli zwrot na wspólników. Oczywiście dokumenty mogą być dostarczone naczelnikowi urzędu skarbowego jeszcze przed rozwiązaniem spółki, jeżeli jej przedstawiciele przewidują, że w terminie realizacji zwrotu różnicy podatku spółka nie będzie już istniała.
Zasadniczo zwrot przysługuje w terminie 60 dni od dnia złożenia deklaracji z wykazaną kwotą do zwrotu, ale pod warunkiem że wraz z nią zostaną złożone wymagane dokumenty.
UWAGA!
Wspólnicy nie muszą składać wraz z deklaracją dodatkowo wniosku o zwrot VAT. Muszą tylko dołączyć numer kont wspólników i umowę aktualną na dzień rozwiązania spółki.
W efekcie rozliczenia końcowego w deklaracji VAT-7 za lipiec 2014 r. spółka cywilna wykazała kwotę nadwyżki podatku naliczonego nad należnym do zwrotu na rachunek bankowy. Deklarację złożono 25 sierpnia 2014 r., a 60-dniowy termin zwrotu różnicy podatku przypadał na dzień 24 października 2014 r. Z dniem 30 września 2014 r. spółka została rozwiązana. W takiej sytuacji w terminie zwrotu różnicy podatku, tj. 24 października 2014 r., spółka będzie już podmiotem nieistniejącym. Zwrot różnicy podatku, wynikający z deklaracji VAT-7 za sierpień 2014 r., powinien być zatem zrealizowany na rzecz byłych wspólników spółki, co wymaga złożenia w urzędzie skarbowym umowy spółki, aktualnej na dzień jej rozwiązania, oraz wykazu rachunków bankowych byłych wspólników, na które ma być dokonany zwrot różnicy podatku.
Konsekwencje niezłożenia dokumentów
Od tego, czy byli wspólnicy złożą wymagane dokumenty, zależy, czy i kiedy otrzymają zwrot, gdyż:
- zwrot jest dokonywany wyłącznie na zgłoszone przez nich rachunki bankowe; nie może być dokonany na konto spółki, nawet gdyby nie było jeszcze zamknięte;
- kwota zwrotu jest dzielona, w proporcjach wynikających z ich prawa do udziału w zysku określonego w umowie spółki; jeżeli z załączonej umowy nie wynikają udziały w zysku, kwota zwrotu jest dzielona równo między wszystkich wspólników.
W razie niedopełnienia tych obowiązków kwota zwrotu składana jest do depozytu organu podatkowego. Przy czym jeżeli w złożonej dokumentacji brakuje danych rachunków bankowych tylko części byłych wspólników, do depozytu składana jest wyłącznie kwota zwrotu różnicy podatku w części przypadającej byłym wspólnikom, których rachunków nie podano. Oznacza to, że niewskazanie rachunku bankowego przykładowo tylko jednego z byłych wspólników nie ogranicza możliwości uzyskania zwrotu różnicy podatku przez pozostałych wspólników.
Oprocentowanie zwrotu
Kwota zwrotu różnicy podatku złożona w depozycie organu podatkowego zasadniczo nie podlega oprocentowaniu (art. 14 ust. 9i). Oprocentowanie jest naliczane dopiero od 15 dnia po dniu złożenia dokumentów lub podania brakujących numerów rachunków bankowych jednego lub części byłych wspólników (art. 14 ust. 9j).
PODSTAWA PRAWNA:
• art. 14 ust. 1, 4, 5, 6, ust. 9a–9g i ust. 9i–9j oraz art. 87 ust. 2 i 7 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – j.t. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054; ost.zm. Dz.U. z 2014 r. poz. 1171
Tomasz Olejarz, praktyk, autor licznych publikacji z zakresu podatku od towarów i usług