Wobec braku definicji legalnej pojęcia „podwykonawcy”, podatnicy we własnym zakresie powinni ustalić, czy w przypadku danej czynności usługi będą świadczyć jako podwykonawca. Zgodnie ze Słownikiem języka polskiego PWN przez „podwykonawcę” należy rozumieć „firmę lub osobę wykonującą pracę na zlecenie głównego wykonawcy”. Odwołanie się przez podatników do definicji językowej pojęcia „podwykonawca” nie pozwala jednak wykluczyć wszystkich wątpliwości interpretacyjnych związanych ze stosowaniem procedury odwrotnego obciążenia do usług budowlanych.
Wątpliwe bowiem pozostaje jak należy stosować nowe przepisy w przypadkach różnych form wspólnego przedsięwzięcia, w tym np. konsorcjów budowalnych. Przepisy ustawy o VAT nie rozstrzygają bowiem, czy z podwykonawcą możemy mieć do czynienia już na poziomie bezpośrednich rozliczeń między stronami umowy wspólnego przedsięwzięcia, czy status ten nabywa dopiero podmiot świadczący usługi na rzecz stron takiej umowy. Pomocne przy tym może być przeanalizowanie czynności partnerów wskazanych w umowie danego przedsięwzięcia, w celu określenia ich statusu i podmiotów z nimi współpracujących.
Brak regulacji w powyższym zakresie prowadzi do sytuacji w której potwierdzenie pozycji „podwykonawcy” staje się niezwykle istotne dla właściwego zastosowania procedury odwrotnego obciążenia przy świadczeniu usług budowlanych.
Dodatkowo należy zwrócić uwagę, że odwrotnym obciążeniem mogą być objęte również usługi kompleksowe świadczone przez podwykonawców, na które składają się zarówno usługi jak i towary. Ważne w tym przypadku jest jednak potwierdzenie, czy to usługa wymieniona w załączniku nr 14 do ustawy o VAT, a nie sprzedaż towarów ma charakter dominujący w konkretnym przypadku. Na pewno pomocna w rozstrzygnięciu tej kwestii będzie umowa wiążąca strony. Władze skarbowe wskazują jednak, że jeżeli przedmiotem sprzedaży jest głównie usługa budowlana, wówczas podatnik nie powinien z niej wyłączać poszczególnych elementów kosztów do odrębnej sprzedaży. Obrotem powinna być uzgodniona kwota za wykonanie określonej usługi, bez względu na jej poszczególne elementy (np. materiały, robocizna, transport, narzędzia itp.). W związku z tym, przed zafakturowaniem wykonanych prac, podatnik powinien przeanalizować, czy nie jest to jednak usługa kompleksowa objęta odwrotnym obciążeniem pomimo tego, że korzystniej dla podwykonawcy byłoby oddzielne zafakturowanie usługi budowlanej oraz dostawy towarów.
Polecamy książkę: VAT 2017. Komentarz
Należy mieć na uwadze, że takie bezpodstawne rozdzielanie może stanowić podstawę do zastosowania przez władze skarbowe klauzuli nadużycia prawa w VAT. Istnieje bowiem ryzyko uznania, że podwykonawca opodatkował 23% VAT dostawę towarów jedynie w celu uzyskania korzyści w postaci pomniejszenia podatku należnego o VAT naliczony, co w przypadku zastosowania odwrotnego obciążenia nie byłoby możliwe (w takim wypadku dostawca usługi budowlanej może odzyskać VAT dopiero w wyniku zwrotu tego podatku).
W powyższym zakresie istotne jest odpowiednie przenalizowanie planowanych działań, aby wykluczyć ewentualne ryzyka związane z rozliczeniem VAT przy usługach budowlanych.
Autor: Karol Brzozowski, Starszy Konsultant w Dziale Doradztwa Podatkowego Accreo Sp. z o.o