W roku 2023 utrzymane zostaną podstawowe stawki VAT: 23% i 8%. Zgodnie z ustawą nowelizującą nie zmieni się to do końca roku, w którym wydatki na finansowanie potrzeb obronnych Rzeczypospolitej Polskiej nie przekroczą 3% produktu krajowego brutto. Jednocześnie postanowiono, iż do końca czerwca 2023 ma zostać utrzymana stawka 0% VAT na towary spożywcze. Jakie stawki VAT będą obowiązywać w 2023 roku?
Podstawowe stawki VAT w 2023 roku
Stawki VAT, które są równe kolejno 23% i 8%, przewiduje nowy art. 146ea ustawy o VAT, wprowadzony ustawą z dnia 7 października 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (ustawa nowelizująca). Zgodnie z jego treścią utrzymanie wysokości stawek VAT jest niezbędne w związku z konfliktem zbrojnym w Ukrainie, a co za tym idzie - znacznym obciążeniem budżetu państwa.
Polecamy także: Zgadnij stawkę VAT. Quiz nie tylko dla VAT-owców
0 proc. VAT na żywność. Więcej towarów i usług “wchodzi na zerowy VAT”
Szereg obniżonych stawek zostało wprowadzonych rozporządzeniem z dnia 2 grudnia 2022 r. w sprawie obniżonych stawek podatku od towarów i usług w roku 2023.
Zapewne najważniejsza informacja dotyczy zastosowania 0% stawki podatku VAT do towarów spożywczych, wymienionych w poz. 1−18 załącznika nr. 10 do ustawy, innych niż klasyfikowane według Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług w grupowaniu usługi związane z wyżywieniem (PKWiU 56). Wskazane w załączniku towary to w zasadzie wszystkie podstawowe produkty spożywcze. A zatem wprowadzona tarczą antyinflacyjną obniżka VAT ma być kontynuowana w nadchodzącym 2023 roku; tym razem jednak rozwiązanie zostało ujęte w rozporządzeniu.
Ponadto, zgodnie z przepisami tego rozporządzenia, 0% stawkę VAT przysługuje przy:
świadczeniu usług oraz imporcie usług, nabywanych za środki bezzwrotnej pomocy zagranicznej pod warunkiem, że została zawarta i zarejestrowana przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych pisemna umowa o świadczenie tych usług;
usługach transportu towarów, jeżeli transport ten wykonywany jest w całości na terytorium kraju i stanowi część usługi transportu międzynarodowego;
wewnątrzwspólnotowych usługach transportu towarów, jeżeli transport ten stanowi część usługi transportu międzynarodowego;
usługach transportu towarów przewożonych przez osoby podróżujące, takich jak bagaż lub pojazdy samochodowe, jeżeli transport tych osób jest opodatkowany podatkiem według stawki w wysokości 0%;
usługach świadczonych osobom w środkach transportu morskiego, lotniczego i kolejowego, jeżeli transport tych osób jest opodatkowany podatkiem według stawki w wysokości 0%;
usługach świadczonych na obszarze polskich portów morskich, polegających na obsłudze pasażerów w tych portach;
usługach świadczonych przez pośredników działających w imieniu i na rzecz osób trzecich, jeżeli pośredniczą oni w transakcjach dokonywanych poza terytorium Unii Europejskiej,
dostawie towarów nabywanych przez podatnika podatku od wartości dodanej, zidentyfikowanego na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju, w przypadku, gdy towary te są przeznaczone do wykonania na nich usług na rzeczowym majątku ruchomym na terytorium kraju, a następnie do wywozu na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju,
dostawie towarów i świadczeniu usług na rzecz instytucji UE, Komisji, NATO, sił zbrojnych,
dostawie towarów w składzie celnym i towarów objętych procedurą składowania celnego,
dostawie towarów, której przedmiotem są produkty lecznicze, których zakup jest finansowany ze środków pochodzących z rozpoczętych przed dniem 17 maja 2022 r. zbiórek publicznych organizowanych przez organizacje pożytku publicznego, jeżeli były uprzednio przedmiotem importu towarów na terytorium kraju lub wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju,
Dodatkowo, do dnia 30 czerwca 2023 r. obniżoną do wysokości 0% stawkę podatku stosuje się także do darowizn i nieodpłatnego świadczenia usług na cele związane z pomocą ofiarom skutków działań wojennych na terytorium Ukrainy.
Kiedy państwa członkowskie UE mogą skorzystać z obniżonych stawek VAT?
Warto w tym miejscu przypomnieć o nowelizacji Dyrektywy 2006/112/WE w zakresie możliwości stosowania obniżonych stawek VAT na niektóre towary i usługi. Biorąc pod uwagę potrzebę uniknięcia mnożenia się stawek obniżonych ze względów budżetowych oraz zasadę równego traktowania Rada UE uznała, że należy zezwolić państwom członkowskim na stosowanie stawek obniżonych nie niższych niż stawka minimalna 5% do dostaw towarów lub świadczenia usług ujętych w maksymalnie 24 punktach w załączniku III do Dyrektywy.
Z tych samych powodów państwa członkowskie powinny mieć możliwość stosowania stawki obniżonej niższej niż stawka minimalna 5% oraz zwolnienia z prawem do odliczenia VAT naliczonego (czyli stawka 0%), ale tylko do dostaw towarów lub świadczenia usług ujętych w maksymalnie 7-miu punktach w załączniku III do Dyrektywy, wybranych spośród dostaw towarów i świadczenia usług uznawanych za zaspokajające podstawowe potrzeby. Wiążę się to z:
dostawą środków spożywczych,
dostawą wody,
dostawą produktów leczniczych,
dostawą produktów farmaceutycznych,
dostawą produktów zdrowotnych i higienicznych,
oraz z transportem osób i określonymi przedmiotami kultury (takich jak np..: książki, gazety i czasopisma),
lub spośród innych dostaw towarów i świadczenia usług ujętych w załączniku, do których inne państwa członkowskie stosują stawki obniżone niższe niż stawka minimalna 5% lub zwolnienia z prawem do odliczenia VAT naliczonego, pod warunkiem zachowania stosownych terminów. Państwom członkowskim, które już stosują takie stawki obniżone lub zwolnienia, należy przyznać czas niezbędny do dostosowania się do tych ograniczeń.
Dyrektywa 2006/112/WE wspiera państwa członkowskie w korzystaniu z OZE
W wcześniej wymienionych 7-miu punktach należy uwzględnić panele słoneczne zgodnie ze zobowiązaniami środowiskowymi Unii w zakresie dekarbonizacji i z Europejskim Zielonym Ładem, a także umożliwić państwom członkowskim promowanie korzystania z odnawialnych źródeł energii, również za pomocą obniżonych stawek VAT. Aby wesprzeć przejście na korzystanie z odnawialnych źródeł energii oraz wspierać samowystarczalność energetyczną Unii, należy umożliwić wszystkim państwom będącym członkami wspólnoty poprawę dostępu konsumentów końcowych do zielonych źródeł energii.
Jednakże - zgodnie z treścią nowelizacji Dyrektywy - korzystanie z którejkolwiek z tych możliwości przez państwo członkowskie powinno być traktowane jako środek osadzony w logice systemu stawek VAT i przyjęty z jasno określonych względów społecznych z korzyścią dla konsumenta końcowego lub w interesie ogólnym.
Radosław Urban, Doradca podatkowy, associate, KWKW Konieczny Wierzbicki i Partnerzy