Zasadniczo, świadczenie usług transportowych stanowi czynność samodzielną i niezależną, która podlega opodatkowaniu na gruncie ustawy o VAT. Jednakże w określonych sytuacjach wartość ww. usługi transportowej powinna zostać wliczona do podstawy opodatkowania innej czynności podlegającej opodatkowaniu. Innymi słowy, możliwa jest sytuacja, w której koszty transportu zwiększają podstawę opodatkowania innej transakcji - w praktyce najczęściej dostawy towarów (zarówno krajowej jak i zagranicznej) lub wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów.
Jak ustalić podstawę opodatkowania na gruncie ustawy o VAT?
Podstawę opodatkowania stanowi, co do zasady, obrót, czyli kwota należna z tytułu dokonanej transakcji, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy (art. 29 ust. 1 ustawy o VAT).
W celu ustalenia wartości obrotu, konieczne jest więc określenie kwoty należnej z tytułu wykonania danej czynności. Przytoczony powyżej przepis precyzuje, iż kwotą należną jest całość świadczenia należnego od nabywcy. A zatem wszystko, co nabywca jest zobowiązany zapłacić sprzedawcy z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług.
Fakt, że kwotą należną jest całość świadczenia należnego od nabywcy ma decydujące znaczenie w przypadku czynności kompleksowych. W ramach takich czynności możemy wyróżnić świadczenie główne, stanowiące istotę umowy pomiędzy stronami i świadczenie pomocnicze, które służy prawidłowemu lub lepszemu wykonaniu czynności głównej.
W takiej sytuacji wartość świadczenia pomocniczego powinna zostać wliczona do kwoty należnej z tytułu wykonania czynności głównej (i tym samym zwiększać jej podstawę opodatkowania). Powyższe skutkuje tym, iż czynności pomocnicze nie są opodatkowane odrębnie, jako samodzielne transakcje, lecz jednolicie z czynnością główną (ten sam moment powstania obowiązku podatkowego, taka sama stawka podatku).
Należy podkreślić, iż to jakie elementy transakcji mają charakter zasadniczy, a jaki są czynnościami pomocniczymi należy każdorazowo oceniać w odniesieniu do konkretnego stanu faktycznego.
Koszty transportu, a dostawa towarów
Ustawa o VAT nie wylicza elementów, które powinny zostać zaliczone do kwoty należnej z tytułu danej transakcji i jednocześnie wliczone do podstawy opodatkowania VAT, stwierdzając jedynie, iż kwota ta obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Zgodnie natomiast z art. 78 lit. b) Dyrektywy 2006/112/WE, do podstawy opodatkowania wlicza się koszty dodatkowe, takie jak koszty prowizji, opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dostawcę lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.
Polecamy: serwis Koszty
Polecamy: serwis Podatki osobiste
Powołany przepis Dyrektywy wprost wylicza niektóre koszty poniesione przez podmiot dokonujący dostawy towarów lub świadczący usługę, które powinny zostać ujęte w podstawie opodatkowania transakcji. Do kosztów takich zalicza się między innymi koszty transportu, jeżeli zostały pobrane przez dostawcę lub usługodawcę w związku z wykonaniem określonej czynności opodatkowanej.
W sytuacji więc, gdy usługa transportowa jest jedynie czynnością pomocniczą, niezbędną dla prawidłowego wykonania czynności głównej – dostawy towarów, podatnik powinien zwiększyć podstawę opodatkowania dokonanej dostawy towarów o poniesione przez siebie koszty transportu. Cała transakcja jako czynność kompleksowa powinna zostać opodatkowana w sposób jednolity, na zasadach właściwych dla czynności głównej – dostawy towarów.
Spółka „Mobi” zamówiła meble biurowe do swojej nowej siedziby. Spółka dokonując zakupu zamówiła opcję wraz z transportem (nie posiada bowiem sama odpowiedniej wielkości samochodu). Sprzedawca do podstawy opodatkowania dostawy towarów (mebli) powinien wliczyć również koszty ich transportu. Usługa transportowa stanowi tu bowiem usługę pomocniczą do świadczenia głównego, jakim jest dostawa mebli.
Koszty transportu, a wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
Koszty dodatkowe, takie jak koszty transportu, zwiększają również podstawę opodatkowania wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów. O powyższym ustawodawca przesądził bezpośrednio w treści samej ustawy. Jak stanowi art. 31 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT, podstawa opodatkowania z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów obejmuje wydatki dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu oraz ubezpieczenia, pobierane przez dostawcę od podmiotu dokonującego wewnątrzwspólnotowego nabycia.
Spółka nabywa wewnątrzwspólnotowo maszyny rolnicze z Niemiec. Transport maszyn jest organizowany przez sprzedawcę. Za zorganizowanie transportu dostawca pobiera dodatkowe wynagrodzenie. Podstawa opodatkowania z tytułu WNT będzie obejmowała koszt nabycia maszyn rolniczych oraz koszt ich transportu.
W odniesieniu do kosztów transportu, które zwiększają podstawę opodatkowania WNT należy zauważyć, iż powyższe odnosi się wyłącznie do takich kosztów, które są pobierane przez dostawcę, który jednocześnie organizuje transport. W przeciwnym wypadku, gdy transport zapewnia podmiot inny niż dostawca podatnik zobowiązany jest do rozpoznania importu usług (jeżeli usługa transportowa świadczone jest przez podmiot trzeci, który ma siedzibę poza terytorium Polski) lub podatnik nabywa usługę transportową (jeżeli usługa świadczona jest przez przedsiębiorcę mającego siedzibę na terytorium Polski).
Natomiast, jeżeli transport związany z wewnątrzwspólnotowym nabyciem towarów zapewniany jest przez dostawcę, wówczas koszty transportu zwiększają podstawę opodatkowania WNT i to bez względu na to, czy koszty transportu zostały wkalkulowane w cenę towarów, czy też wykazane zostały jako odrębna pozycja na fakturze dokumentującej WNT. W ocenie ECDDP, koszty transportu zwiększają podstawę opodatkowania WNT także w sytuacji, gdy dostawca wystawił odrębną fakturę na rzecz podmiotu dokonującego wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, dotyczącą świadczonych usług transportu związanych z WNT.
Spółka nabywa wewnątrzwspólnotowo od francuskiego podatnika podatku od wartości dodanej elementy do maszyn. Z umowy wynika, iż francuska Spółka zobowiązana jest również do zapewnienia transportu wskazanych elementów do maszyn do Polski. Francuska Spółka 10 sierpnia 2010 r. wystawiła fakturę dokumentującą sprzedaż elementów do maszyn, na podstawie, której polski podatnik rozpoznaje WNT, natomiast 25 sierpnia 2010 r. Spółka ta wystawiła fakturę dotyczącą świadczenia usługi transportowej, dotyczącej przedmiotu WNT (elementów do maszyn). Spółka zobowiązana jest zwiększyć podstawę opodatkowanie wewnątrzwspólnotowego nabycia elementów do maszyn o wartość nabytej usługi transportowej. Spółka nie rozpoznaje natomiast w takim przypadku importu usług.
Koszty transportu, a import towarów
Również określając podstawę opodatkowania importu towarów podatnik powinien, w niektórych sytuacjach, zwiększyć ją o poniesione koszty transportu. Jak wynika z art. 29 ust. 15 ustawy o VAT, podatnik powinien zwiększyć podstawę opodatkowania z tytułu importu usług, o koszty transportu, które już zostały poniesione albo będą poniesione do pierwszego miejsca przeznaczenia na terytorium kraju (miejsce wymienione w dokumencie, na podstawie którego towary są importowane).
Ponadto podstawa opodatkowania w przypadku importu towarów może zostać zwiększona o koszty transportu poniesione do innego miejsca przeznaczenia na terytorium Unii Europejskiej, jeżeli było ono znane już w chwili dokonania importu.
Spółka importuje żywność z Ukrainy. Spółka oprócz ceny nabycia żywności jest zobowiązana opłacić koszty transportu. Koszty te dotyczą transportu do magazynu w Rzeszowie, który to magazyn jest miejscem dostarczenia towarów określonym w liście przewozowym (CMR). Rzeszów jest zatem pierwszym miejscem przeznaczenia wyrobów na terytorium kraju. Koszty transportu zwiększają podstawę opodatkowania importu towarów.