Gdy towar z Polski dostarczany jest bezpośrednio np. do magazynu odbiorcy w Niemczech nie dociera bezpośrednio na teren państwa, w którym zamawiający np. podatnik francuski ma swoją siedzibę.
W takiej sytuacji istotne jest ustalenie, czy podmiot francuski, na rzecz którego wykonywane jest zlecenie, nie jest zarejestrowany na VAT na terenie Niemiec. Warto także zwrócić uwagę, który z podmiotów organizuje transport ew. ponosi odpowiedzialność za terminowe zrealizowanie dostawy.
Kontrahenci przykładowej transakcji łańcuchowej posługują się następującymi numerami identyfikacyjnymi: Spółka Polska PL, Spółka Niemiecka DE, Spółka Francuska FR.
Polecamy: Postępowanie podatkowe
Polecamy: VAT 2011
Rzeczywistym nabywcą towarów jest Spółka Francuska, gdyż to ona składa zamówienie i ona jest płatnikiem za towary, chociaż towar przekazywany jest bezpośrednio do finalnego odbiorcy (Spółki Niemieckiej). Dlatego też faktura jest wystawiana dla podmiotu francuskiego, a podmiot niemiecki nie jest wykazywany na fakturze, występuje tylko na dokumencie przewozowym np. CMR.
Faktura VAT wystawiona przez Spółkę Polską dla kontrahenta francuskiego zawiera dane nabywcy francuskiego, jego adres i nr NIP, ilość towaru, nazwę towaru w języku polskim wraz z podaniem jego symbolu, stawkę VAT 0%, nr CMR-ki oraz adnotację „podatek VAT opłacany w kraju nabywcy towarów zgodnie z jego siedzibą”.
Tylko na CMRC-e jest wskazywane miejsce transportu zgodnie z dyspozycją nabywcy - Spółki Francuskiej, czyli magazyn w Niemczech Spółki Niemieckiej.
Przepisy ustawy określają miejsce dostawy towarów w przypadkach, gdy towar jest wysyłany lub transportowany przez podatnika, przez nabywcę lub osobę trzecią do podmiotu, dla którego jest dokonywana dostawa.
Miejscem dostawy towarów jest zatem w przypadku towarów wysyłanych lub transportowanych przez dokonującego ich dostawy, ich nabywcę lub przez osobę trzecią - miejsce, w którym towary znajdują się w momencie rozpoczęcia wysyłki lub transportu do nabywcy.
Poza powołaną wyżej generalną zasadą, zapisaną w art. 22 ust. 1 pkt 1, ustawa o VAT wprowadza również dodatkowe zasady określenia miejsca świadczenia w przypadku tzw. transakcji łańcuchowych, kiedy to towar jest przedmiotem kolejnych dostaw, lecz faktycznie jest przemieszczany tylko od pierwszego dostawcy do finalnego nabywcy.
Wówczas przyjmuje się, że ma miejsce tylko jedna wysyłka czy transport, więc tylko w odniesieniu do jednej z transakcji można ustalać miejsce świadczenia w oparciu o powyższą regułę ogólną. W transakcjach łańcuchowych tylko jedna dostawa ma charakter ruchomej (dostawy z transportem).
Pozostałe dostawy to formalnie dostawy towarów nietransportowanych. Jeśli zatem poprzez łańcuch dostaw towary są przemieszczone z jednego państwa członkowskiego do innego, może mieć miejsce tylko jedna dostawa wewnątrzwspólnotowa oraz tylko jedno nabycie wewnątrzwspólnotowe.
W opisanym przypadku dostawa towarów dokonana przez polskiego podatnika na rzecz kontrahenta francuskiego jest tzw. „dostawą ruchomą” i opodatkowana jest w miejscu rozpoczęcia transportu towarów tj. w Polsce.
Na mocy § 4 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z 28 marca 2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 68, poz. 360 ze zm.), zwanego dalej rozporządzeniem, zarejestrowani podatnicy jako podatnicy VAT czynni, posiadający numer identyfikacji podatkowej, wystawiają faktury oznaczone wyrazami "FAKTURA VAT".
Z kolei § 5 ust. 1 ww. rozporządzenia zawiera zapis, że faktura stwierdzająca dokonanie sprzedaży powinna zawierać co najmniej:
1. imiona i nazwiska lub nazwy bądź nazwy skrócone sprzedawcy i nabywcy oraz ich adresy;
2. numery identyfikacji podatkowej sprzedawcy i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 10 i 11;
3. numer kolejny faktury oznaczonej jako "FAKTURA VAT";
4. dzień, miesiąc i rok wystawienia faktury, a w przypadku, gdy data ta różni się od daty sprzedaży, również datę sprzedaży; w przypadku sprzedaży o charakterze ciągłym podatnik może podać na fakturze miesiąc i rok dokonania sprzedaży, pod warunkiem podania daty wystawienia faktury;
5. nazwę (rodzaj) towaru lub usługi;
6. miarę i ilość sprzedanych towarów lub zakres wykonanych usług;
7. cenę jednostkową towaru lub usługi bez kwoty podatku (cenę jednostkową netto);
8. wartość towarów lub wykonanych usług, których dotyczy sprzedaż, bez kwoty podatku (wartość sprzedaży netto);
9. stawki podatku;
10. sumę wartości sprzedaży netto towarów lub wykonanych usług z podziałem na poszczególne stawki podatku i zwolnionych od podatku oraz niepodlegających opodatkowaniu;
11. kwotę podatku od sumy wartości sprzedaży netto towarów (usług), z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku;
12. kwotę należności ogółem wraz z należnym podatkiem.
W ust.10 tego samego przepisu stwierdza się, że w wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów faktura stwierdzająca tę dostawę powinna zawierać numer podatnika dokonującego dostawy, o którym mowa w art. 97 ust. 10 ustawy, oraz właściwy i ważny numer identyfikacyjny dla transakcji wewnątrzwspólnotowych, nadany przez państwo członkowskie właściwe dla nabywcy, zawierający dwuliterowy kod stosowany dla podatku od wartości dodanej.
Zatem wystawiana przez polskiego podatnika faktura VAT dla kontrahenta francuskiego dokumentuje dostawę wewnątrzwspólnotową towaru, który wysyłany z Polski trafia bezpośrednio do odbiorcy finalnego, jakim jest Spółka Niemiecka.
Na fakturze takiej powinny znajdować się dane sprzedawcy i nabywcy towaru tj. kontrahenta francuskiego, który dodatkowo winien mieć właściwy i ważny numer identyfikacyjny dla transakcji wewnątrzwspólnotowych, nadany mu przez państwo członkowskie, zawierający dwuliterowy kod stosowany dla podatku od dodanej wartości.