Pracownik może czasem nie wykonywać pracy i zachować prawo do wynagrodzenia. W jakich przypadkach?

• Jakie wynagrodzenie za (zgodne z prawem) niewykonywanie pracy?
• Niewykonywanie pracy w czasie niezawinionego przestoju
• Niewykonywanie pracy z powodów zdrowotnych
• Zwolnienie od pracy w związku z podnoszeniem przez pracownika kwalifikacji zawodowych
• Niewykonywanie pracy w związku z przepisami o uprawnieniach rodzicielskich
• Niewykonywanie pracy w związku ze szkoleniami BHP
• Niewykonywanie pracy w związku z przeprowadzeniem badań okresowych i kontrolnych
• Zwolnienie pracownika ze świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia oraz wolne na poszukiwanie pracy
• Zwolnienie z powodu siły wyższej
• Zwolnienie od pracy z powodu urlopu okolicznościowego
• Zwolnienie z powodu udziału w komicji pojednawczej
• Zwolnienie pracownika powołanego do czynności inspektora – rzeczoznawcy

Jakie wynagrodzenie za (zgodne z prawem) niewykonywanie pracy?

Przy ustalaniu wynagrodzenia za czas zwolnienia od pracy oraz za czas niewykonywania pracy, gdy przepisy przewidują zachowanie przez pracownika prawa do wynagrodzenia, stosuje się zasady obowiązujące przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy, z tym że składniki wynagrodzenia ustalane w wysokości przeciętnej oblicza się z miesiąca, w którym przypadło zwolnienie od pracy lub okres niewykonywania pracy.

Przy ustalaniu wynagrodzenia za okres zwolnienia pracownika z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia oraz zwolnienia pracownicy w ciąży lub karmiącej dziecko piersią z obowiązku świadczenia pracy stosuje się zasady obowiązujące przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop.

Poniżej wskazane są przewidziane prawem pracy zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.

Autopromocja

Niewykonywanie pracy w czasie niezawinionego przestoju

W przypadku niemożliwości świadczenia pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, jeżeli pracownik był gotów do wykonywania tej pracy przysługuje mu wynagrodzenie za pracę, w wysokości jego osobistego zaszeregowania określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeśli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania, w wysokości 60% wynagrodzenia. W żadnym wypadku wynagrodzenie nie może być niższe niż wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Niewykonywanie pracy z powodów zdrowotnych

Za czas niezdolności do pracy z powodu choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia. Wynagrodzenie to przysługuje za ten czas trwający łącznie w roku kalendarzowym do 33 dni lub do 14 dni w przypadku pracownika, który ukończył 50 rok życia.

Wysokość wynagrodzenia za czas choroby wynosi: 80% wynagrodzenia lub 100 % wynagrodzenia w takich przypadkach jak wypadek w drodze do lub z pracy, choroba w trakcie ciąży, poddanie się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów oraz poddania się zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów.

Za czas niezdolności do pracy za okres dłuższy niż 33 lub 14 dni przysługuje zasiłek chorobowy.

Zwolnienie od pracy w związku z podnoszeniem przez pracownika kwalifikacji zawodowych

Pracownik, który z inicjatywy pracodawcy lub za jego zgodą podnosi kwalifikacje zawodowe ma prawo do urlopu szkoleniowego oraz zwolnienia z całości bądź części dnia pracy na czas niezbędny, by punktualnie przybyć na zajęcia oraz na czas ich trwania, pod warunkiem zawarcia porozumienia między pracownikiem a pracodawcą. Za czas urlopu szkoleniowego oraz za czas zwolnienia z całości lub części dnia pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia

Autopromocja

Praca zdalna. Obowiązki i uprawnienia pracowników i pracodawców

Książka z plakatem w prezencie

Sprawdź

Niewykonywanie pracy w związku z przepisami o uprawnieniach rodzicielskich

Zwolnienie od pracy przysługuje pracownicom ciężarnym lub karmiącym dziecko piersią jeśli są zatrudnione przy pracach szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia albo przy pozostałych pracach wzbronionych, których nie przeniesiono do innej pracy oraz na czas zleconych przez lekarza badań diagnostycznych przeprowadzanych w związku z ciążą, jeżeli badania te nie mogą być wykonane poza godzinami pracy. Pracownica karmiąca dziecko piersią ma prawo do 2 półgodzinnych przerw w pracy wliczanych do czasu pracy, przy czym pracownica karmiąca więcej niż 1 dziecko ma prawo do 2 przerw w pracy, po 45 minut każda.

Pracownikowi wychowującemu co najmniej 1 dziecko w wieku do 14 lat przysługuje w trakcie roku kalendarzowego zwolnienie od pracy w wymiarze 2 dni lub 16 godzin, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.

Niewykonywanie pracy w związku ze szkoleniami BHP

Szkolenia okresowe w zakresie BHP odbywają się w czasie pracy, pracownicy zachowują prawo do wynagrodzenia za czas tych szkoleń. Pracodawca ma obowiązek do przeprowadzania konsultacji z pracownikami w zakresie BHP, które powinny się odbywać w godzinach pracy. Za czas nieprzepracowany w związku z udziałem w konsultacjach pracownicy lub ich przedstawiciele zachowują prawo do wynagrodzenia. Również za czas udziału w posiedzeniach komisji BHP pracownicy zachowują prawo do wynagrodzenia.

Niewykonywanie pracy w związku z przeprowadzeniem badań okresowych i kontrolnych

Zarówno okresowe, jak i kontrolne badania lekarskie przeprowadza się w miarę możliwości w godzinach pracy. Za okres niewykonywania pracy w związku z przeprowadzanymi badaniami pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia

Autopromocja

Jak optymalizować koszty zatrudnienia

Sprawdź

Zwolnienie pracownika ze świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia oraz wolne na poszukiwanie pracy

Pracodawca może do końca okresu wypowiedzenia zwolnić pracownika z obowiązku świadczenia pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Jeśli wypowiedzenie jest z inicjatywy pracodawcy to pracownikowi przysługuje zwolnienie na poszukiwanie pracy, w zależności od okresu wypowiedzenia są to 2 lub 3 dni, w których pracownik również zachowuje prawo do wynagrodzenia.

Zwolnienie z powodu siły wyższej

Pracownikowi przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy, w wymiarze 2 dni albo 16 godzin, z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli jest niezbędna natychmiastowa obecność pracownika. W okresie tego zwolnienia od pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia w wysokości połowy wynagrodzenia.

Autopromocja

Poradnik pracodawcy 2024
Uprawnienia rodziców w pracy

Sprawdź

Zwolnienie od pracy z powodu urlopu okolicznościowego

Pracownikowi przysługuje zwolnienie od pracy, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia w razie:
- ślubu pracownika - 2 dni,
- urodzenia się dziecka pracownika - 2 dni,
- ślubu dziecka - 1 dzień,
- zgonu i pogrzebu małżonka, dziecka, ojca lub matki - 2 dni,
- zgonu i pogrzebu siostry lub brata, teściowej lub teścia, babki lub dziadka albo innej osoby pozostającej na utrzymaniu pracownika lub pod jego bezpośrednią opieką - 1 dzień.

Zwolnienie z powodu udziału w komicji pojednawczej

Sprawowanie obowiązków członka komisji pojednawczej mimo, że jest funkcją społeczną członek komisji pojednawczej zachowuje prawo do wynagrodzenia za czas nieprzepracowany w związku z udziałem w jej pracach.

Zwolnienie pracownika powołanego do czynności inspektora – rzeczoznawcy

Pracownik powołany przez Prezesa Najwyższej Izby Kontroli lub dyrektora delegatury Najwyższej Izby Kontroli do wykonywania czynności inspektora- rzeczoznawcy w wymiarze nie przekraczającym 20 dni w roku zachowuje prawo do wynagrodzenia za czas zwolnienia od pracy.

Karolina Woźniczka, specjalistka ds. kadr i płac w Meritoros SA

Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2023 r. poz. 1465);
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. z 2017 r. poz. 927);
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 września 2024 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2025 r. (Dz.U. z 2024 r. poz. 1362)
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 20 grudnia 1974 r. w sprawie regulaminów pracy oraz zasad usprawiedliwiania nieobecności w pracy i udzielania zwolnień od pracy