Załóżmy bowiem przykładowo, że spółka zarejestrowana w Polsce jako podatnik VAT, produkuje w kraju maszyny przemysłowe. Spółka sprzedaje jedną z maszyn do USA. Organizacja transportu będzie wykonana przez spółkę. Wywóz maszyny nastąpi z polskiej fabryki do Niemiec do portu w Hamburgu. Tam zostaną załatwione wszelkie formalności celne oraz wysyłka maszyny do amerykańskiego odbiorcy. Transport z polskiej fabryki do niemieckiego portu będzie miał charakter nieprzerwany, w szczególności maszyna w Niemczech nie będzie magazynowa, ani w jakikolwiek sposób przerabiana. Znajdzie to odzwierciedlenie w posiadanych przez spółkę dokumentach, które będą udowadniały że transport maszyny rozpocznie się w Polsce.
Przy rozliczanie takiej transakcji powstaje pytanie czy transport maszyny z Polski do Niemiec powinien zostać opodatkowany jako wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów (WDT).
WDT nietransakcyjne
Za WDT uznaje się również przemieszczenie przez podatnika lub na jego rzecz towarów należących do jego przedsiębiorstwa z terytorium kraju na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju, które zostały przez tego podatnika na terytorium kraju w ramach prowadzonego przez niego przedsiębiorstwa wytworzone, wydobyte, nabyte, w tym również w ramach wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, albo sprowadzone na terytorium kraju w ramach importu towarów, jeżeli mają służyć działalności gospodarczej podatnika (art. 13 ust. 3 ustawy o VAT). Powyższy przepis dotyczy opodatkowania tzw. przemieszczenia nietransakcyjnego zrównanego z WDT. Przemieszczenie nietransakcyjne polega na transporcie własnych towarów podatnika z jednego kraju członkowskiego do drugiego. Czynność taka jest traktowana na gruncie podatku VAT tak jak WDT.
VAT po zmianach od 1 lipca 2015 r.
W naszym przykładzie podatnik przemieszcza towar należący do jego przedsiębiorstwa z Polski do innego kraju członkowskiego UE (Niemiec). Zostały w ten sposób spełnione, wskazane wyżej, ogólne warunki do uznania tego przemieszczenia za WDT. Należy jednakże pamiętać, że w ustawie o VAT przewidziano szereg wyjątków wyłączających określone rodzaje przemieszczeń z opodatkowania. Jeden z nich został zawarty w art. 13 ust. 4 pkt 3 ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem, przemieszczenia towarów, o którym mowa w ust. 3, przez podatnika lub na jego rzecz nie uznaje się za WDT w przypadku gdy towary mają być przedmiotem eksportu towarów przez tego podatnika.
Zatem za WDT nie będzie uznana takie przemieszczenie, które bezpośrednio wiąże się z eksportem. W takim przypadku, przemieszczenie nie jest bowiem samodzielną czynnością, ale etapem dokonywanego eksportu. Liczy się przy tym obiektywny fakt, że przemieszczenie jest dokonane z terytorium kraju do innego państwa członkowskiego w celu eksportu.
Eksport towarów a VAT
Należy przy tym zauważyć, że zgodnie z art. 2 pkt 8 ustawy o VAT, przez eksport towarów rozumie się dostawę towarów wysyłanych lub transportowanych z terytorium kraju poza terytorium Unii Europejskiej przez:
a) dostawcę lub na jego rzecz, lub
b) nabywcę mającego siedzibę poza terytorium kraju lub na jego rzecz (...)
- jeżeli wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej jest potwierdzony przez urząd celny określony w przepisach celnych.
WDT nietransakcyjne czy eksport towarów
W opisanej sytuacji spółka dokonuje jednej (ciągłej) transakcji eksportu towaru. Istotne jest przy tym wskazanie, że eksport (czynność opodatkowana VAT) jest uznany za dokonany terytorium Polski- tu bowiem jest miejsce dostawy w rozumieniu ustawy o VAT. Przesądza o tym art. 22 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, zgodnie z którym, miejscem dostawy towarów jest w przypadku towarów wysyłanych lub transportowanych przez dokonującego ich dostawy, ich nabywcę lub przez osobę trzecią - miejsce, w którym towary znajdują się w momencie rozpoczęcia wysyłki lub transportu do nabywcy.
W rozpatrywanym przypadku transport zaczyna się w Polsce, a więc dostawa (eksport) jest uznana za dokonaną na terytorium kraju. Znajduje to odzwierciedlenie w posiadanych przez spółkę dokumentach. Nie ma przy tym znaczenia fakt, ze odprawa celna jest dokonywana w Niemczech, a nie w Polsce.
50 Ściąg Księgowego z aktualizacją online
Z powyższych względów, transport maszyny z Polski do Niemiec więc jest etapem eksportu, a nie samodzielną czynnością. Jak natomiast wspominano wyżej, okoliczność ta wyklucza uznanie tego przemieszczenia za WDT. Zatem spółka powinna rozpoznać w Polsce dokonywany przez siebie eksport do USA. Spółka nie dokonuje WDT (przemieszczenia nietransakcyjnego z Polski do Niemiec).
Michał Samborski, młodszy konsultant podatkowy ECDDP Sp. z o.o.
Zmiany wprowadzone w zakresie podatku od towarów i usług od 1 lipca 2015 - Wyjaśnienia MF (PDF)