Procedura uproszczona w wewnątrzwspólnotowej transakcji przewiduje objęcie obowiązkiem zapłaty podatku odbiorcę towaru, czyli trzeciego w kolejności podatnika. Co więcej przy zastosowaniu tej procedury uznaje się, że opodatkowania wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów dokonał drugi podatnik VAT w obu dostawach przedstawionych powyżej (tj. zarówno na terytorium kraju zakończenia dostawy, jak też kraju który wydał numer VAT drugiemu w kolejności podatnikowi). Konkludując, procedura uproszczona sprowadza się do sytuacji, w której pomimo istnienia trzech kontrahentów w transakcji, jedynie odbiorca towaru zobowiązany jest do naliczenia podatku VAT od takiej dostawy.
Ustawa o VAT przewiduje jednak szereg warunków koniecznych do spełnienia, zanim podatnicy skorzystać będą mogli z procedury uproszczonej. Zgodnie z art. 135 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT dostawa może zostać uznana jako wewnątrzwspólnotowa transakcja trójstronna, jeżeli łącznie zostaną spełnione następujące przesłanki:
- dostawa na rzecz ostatniego podatnika jest bezpośrednio poprzedzona wewnątrzwspólnotowym nabyciem towaru u drugiego podmiotu,
- drugi podmiot transakcji nie posiada siedziby lub miejsca zamieszkania w państwie wysyłki lub dostawy towaru,
- drugi podatnik musi także stosować ten sam numer VAT zarówno wobec dostawcy jak też odbiorcy towaru, a także wskazać ostatniego kontrahenta jako podatnika zobowiązanego do rozliczenia podatku VAT,
- ostatni podmiot, czyli odbiorca towaru musi stosować numer VAT państwa, w którym kończy się wysyłka.
Polecamy książkę: VAT 2017. Komentarz
W konsekwencji, w zależności od usytuowania podmiotu polskiego w trójstronnej transakcji, mogą na nim ciążyć obowiązki z tytułu jej rozliczenia.
Rozliczenie transakcji, gdy podatnik polski jest pierwszym podmiotem uczestniczącym w transakcji trójstronnej
W pierwszej kolejności można rozważyć sytuację, gdy podatnik polski jest pierwszym podmiotem w transakcji, który sprzedaje towar do podatnika słowackiego, a ten odsprzedaje go dalej do podatnika niemieckiego, przy czym towar przesyłany jest bezpośrednio z Polski do Niemiec. W takim przypadku zgodnie z procedurą uproszczoną podatnik polski dokonuje wewnątrzwspólnotowej dostawy na rzecz drugiego w kolejności podatnika. Należy pamiętać jednak, że fizycznie towar dostarczany jest bezpośrednio do ostatniego w kolejności kontrahenta. Podatnik polski zobowiązany jest także do posiadania aktywnego numeru VAT-UE oraz wystawienia faktury VAT dokumentującej dostawę na rzecz drugiego podatnika. Sam zaś, w swojej polskiej deklaracji podatkowej, ewidencji oraz informacji podsumowującej VAT-UE, wykazuje dostawę z 0% stawką WDT na rzecz drugiego podmiotu w transakcji (oczywiście jeżeli spełnia warunki do zastosowania takiej stawki).
Rozliczenie transakcji, gdy podatnik polski jest drugim podmiotem uczestniczącym w transakcji trójstronnej
Kolejnym przypadkiem, jaki należy rozważyć, jest sytuacja, gdy podatnik polski jest drugim w kolejności podmiotem w łańcuchu dostawy, który zakupuje towar od podatnika słowackiego, a następnie odsprzedaje go dalej do podatnika niemieckiego, przy czym towar przesyłany jest bezpośrednio ze Słowacji do Niemiec.
W takiej sytuacji w swojej deklaracji podatkowej podatnik polski wykazuje jedynie wewnątrzwspólnotowe nabycie towaru od podmiotu pierwszego (nie wykazuje wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów na rzecz ostatniego podatnika, gdyż ta dostawa nie podlega opodatkowaniu polskim podatkiem od towarów i usług). Wystawiając polską fakturę VAT na rzecz trzeciego podmiotu, poza standardowymi danymi przewidzianymi w ustawie o VAT podatnik zobowiązany jest do zawarcia adnotacji o zastosowaniu uproszczonej procedury rozliczenia VAT i stwierdzenia, że podatek z tytułu dostawy zostanie rozliczony przez ostatniego podatnika w transakcji, a także wskazania polskiego numeru VAT-UE stosowanego wobec pierwszego i ostatniego podatnika oraz numeru VAT stosowanego na potrzeby VAT przez ostatniego w kolejności podatnika.
W informacji podsumowującej VAT-UE podatnik polski wykazuje jednak nie tylko wewnątrzwspólnotowe nabycie od pierwszego z podmiotów, ale także dane dotyczące WDT na rzecz trzeciego z podmiotów (wskazując przy tym że chodzi o transakcję trójstronną). Warto wskazać, że w ewidencji drugi podatnik poza standardowymi danymi dotyczącymi w tym wypadku WDT oraz WNT wykazują ustalone wynagrodzenie za dostawy w ramach uproszczonej transakcji trójstronnej oraz nazwę i adres ostatniego w kolejności podatnika.
Rozliczenie transakcji, gdy podatnik polski jest ostatnim podmiotem uczestniczącym w transakcji trójstronnej
O ile podmiot polski jest ostatnim z podatników w transakcji trójstronnej w ramach procedury uproszczonej, to jest on zobowiązany do rozliczenia podatku w swojej polskiej deklaracji VAT z tytułu nabytego towaru na zasadzie samoobliczenia. Co więcej, zarówno w deklaracji, ewidencji, jak też informacji podsumowującej powinien wykazać on daną transakcję jako wewnątrzwspólnotowe nabycie towaru od drugiego w kolejności podmiotu transakcji.
Więcej na temat zagadnień związanych z rozliczaniem VAT z tytułu transakcji trójstronnych uproszczonych znajdą Państwo w raporcie „E-commerce pod lupą fiskusa” przygotowanym przez zespół ekspertów z Advicero Tax. Pobierz raport
Sławomir Patejuk, Senior Manager w Advicero Tax