Do ustalania miejsca świadczenia usług pośrednictwa świadczonych na rzecz podatników (w uproszczeniu: przedsiębiorców), zastosowanie ma podstawowa reguła wyrażona w art. 28b ust. 1 ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem, miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest, z zasady, miejsce w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej.
Z kolei w świetle art. 28b ust. 2 ustawy o VAT, w przypadku gdy usługi są świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej. Miejscem opodatkowania będzie więc kraj siedziby przedsiębiorcy nabywającego usługę pośrednictwa (ewentualnie państwo w którym ma on stałe miejsce prowadzenia działalności). W przypadku świadczenia pomiędzy podmiotami z różnych państwa podatek w swoim państwie rozlicza nabywca.
Polska spółka świadczy usługi w zakresie pośrednictwa w nabywaniu i sprzedaży pojazdów mechanicznych w zamian za prowizję. Spółka nabyła samochód w imieniu i na rzecz niemieckiego przedsiębiorcy. Przedmiotem umowy był samochód znajdujący się w Polsce; w naszym kraju doszło też do jej zawarcia. Miejscem świadczenia usługi pośrednictwa na potrzeby VAT są Niemcy - kraj siedziby usługobiorcy. Podatek ureguluje więc w swoim państwie przedsiębiorca niemiecki. Polska spółka wykaże wartość usługi (netto) jako świadczenie usług poza granicami kraju (poz. 11 i poz. 12 deklaracji VAT-7).
W przypadku usług pośrednictwa wykonywanych na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej zastosowanie ma art. 28d ustawy o VAT. W myśl tej regulacji, miejscem świadczenia usług na rzecz podmiotów niebędących podatnikami przez pośredników działających w imieniu i na rzecz osób trzecich jest miejsce, w którym dokonywana jest podstawowa transakcja. Usługa pośrednictwa będzie więc opodatkowana w kraju, w którym doszło do sfinalizowania transakcji, do zawarcia której doprowadził pośrednik.
Polska spółka świadczy usługi w zakresie pośrednictwa w nabywaniu i sprzedaży pojazdów mechanicznych w zamian za prowizję, w tym na rzecz konsumentów z zagranicy. Spółka pośredniczy w nabyciu samochodu na rzecz obywatela Niemiec (nieprowadzącego działalności gospodarczej). Samochód znajduje się na ternie Polski - tu dochodzi do zawarcia transakcji. Sprzedającym jest mieszkaniec Czech. Miejscem świadczenia usługi pośrednictwa jest kraj zawarcia transakcji. Usługa spółki jest więc opodatkowana polskim podatkiem VAT.
Od przedstawionych wyżej zasad przewidziano istotny wyjątek. Mianowicie, w świetle art. 28e ustawy o VAT, miejscem świadczenia usług związanych z nieruchomościami, w tym w szczególności usług pośredników w obrocie nieruchomościami, jest miejsce położenia nieruchomości. Pośrednicy w obrocie nieruchomościami opodatkują swoje świadczenia zawsze w miejscu gdzie położony jest dany obiekt - bez względu na status usługobiorcy oraz miejsce zawierania transakcji.
Polecamy: Biuletyn VAT
Michał Samborski, doradca podatkowy ECDDP sp. z o.o.