Przepis ten reguluje te szczególne sytuacje, z którymi prawo podatkowe nie wiąże powstania obowiązku podatkowego, a obowiązek zapłaty podatku związany jest wyłącznie z faktem wystawienia faktury.
Przykładem może być wystawienie faktury dokumentującej czynność podlegającą zwolnieniu od podatku.
Faktura wewnętrzna
W świetle tej regulacji ciekawa może wydać się kwestia obowiązku zapłaty podatku wykazanego na fakturze wewnętrznej.
Mianowicie czy podatnik, który omyłkowo wystawi fakturę wewnętrzną jest zobowiązany do zapłaty wykazanego na niej podatku VAT?
By odpowiedzieć na tak postawione pytanie w pierwszej kolejności należy przyjrzeć się czym jest faktura wewnętrzna i w jakich okolicznościach należy ją wystawić.
Obowiązek wystawienia faktury wewnętrznej wynika z zapisów art. 106 ust. 7 ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem faktury wewnętrzne wystawiane są w przypadku:
1. nieodpłatnego przekazania towarów na potrzeby niezwiązane z prowadzonym przedsiębiorstwem,
2. nieodpłatnego świadczenia usług na cele niezwiązane z prowadzonym przedsiębiorstwem,
3. wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów,
4. dostawy towarów, dla której podatnikiem jest nabywca,
5. importu usług,
6. zwrotu kwot dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze.
Zgodnie z § 24 rozporządzenia Ministra Finansów z 28 marca 2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług - do faktur wewnętrznych ma zastosowanie większość przepisów dotyczących faktur „właściwych”.
Przy ich wystawianiu stosujemy więc te same zasady, co przy innych fakturach. Nie oznacza to jednak, że różnic nie ma. Można bowiem wskazać na to, że:
- faktury wewnętrzne można wystawić w jednym egzemplarzu,
- za dany okres rozliczeniowy podatnik może wystawić jedną fakturę dokumentującą te czynności dokonane w tym okresie,
- fakturę wewnętrzną należy wyraźnie odznaczyć jako „faktura wewnętrzna”,
- w przypadkach nieodpłatnego przekazania towarów na potrzeby niezwiązane z prowadzonym przedsiębiorstwem oraz nieodpłatnego świadczenia usług na cele niezwiązane z prowadzonym przedsiębiorstwem faktury wewnętrzne wystawia się „na siebie”,
- w przypadku dostawy towarów, dla której podatnikiem jest nabywca, wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów oraz importu usług, faktury mogą nie zawierać numeru identyfikacji podatkowej kontrahenta.
Mówiąc o fakturze wewnętrznej należy jeszcze dodać, iż ma ona charakter dokumentu wewnętrznego – na co zresztą wskazuje jej nazwa. Tego rodzaju fakturą podatnik ma obowiązek udokumentować czynności wymienione w art. 106 ust. 7 ustawy o VAT. Faktura tego rodzaju jest niewystawiana na zewnątrz i pełni rolę wewnętrznego dokumentu rozliczeniowego – inną niż typowa faktura VAT.
Polecamy: serwis VAT
Polecamy: Faktura VAT od A do Z
Nieuzasadnione wystawienie faktury wewnętrznej nie rodzi obowiązku zapłaty VAT
Wracając do postawionego na wstępie zagadnienia tj. czy istnieje obowiązek zapłaty podatku VAT z omyłkowo wystawionej faktury wewnętrznej – zauważyć należy, że faktura wewnętrzna jako dokument nie wychodzący na zewnątrz, pozostaje w dyspozycji wystawiającego go podatnika.
Ma to ten skutek, iż z faktury takiej inny podatnik nie „skorzysta”. Chodzi tu przy tym o to, że faktura taka nie będzie stanowić podstawy do odliczenia podatku naliczonego.
Jak się wskazuje regulacja art. 108 ust. 1 ustawy o VAT ma charakter prewencyjny. Wynikające z tego przepisu nałożenie obowiązku zapłaty podatku VAT wykazanego na fakturze ma zapobiegać stratom po stronie budżetu państwa – nie można bowiem wykluczyć, że odbiorca takiej faktury dokona odliczenia podatku naliczonego z niej wynikającego.
Jak wynika z powyższych twierdzeń ryzyko takie nie istnieje przy fakturze wewnętrznej. Prowadzi to rzecz jasna do wniosku, iż regulacja art. 108 ust. 1 ustawy o VAT nie będzie miała zastosowania do faktur wewnętrznych.
Dodatkowo zwrócić też należy uwagę na pogląd, iż pojęcie faktury wewnętrznej nie jest znane prawu europejskiemu. Regulacja art. 108 ust. 1 ustawy o VAT stanowi implementacje zbieżnej regulacji zapisów wspólnotowych.
W konsekwencji można zakładać, że prawodawca wspólnotowy nie odnosił się w swej regulacji do nieznanych mu faktur wewnętrznych, a próba rozciągania zapisów art. 108 ust. 1 ustawy o VAT może być wręcz uznana za sprzeczne z prawem wspólnotowym.
Zatem wadliwe udokumentowanie fakturą wewnętrzną czynności nierodzącej obowiązku podatkowego nie skutkuje obowiązkiem zapłaty VAT wykazanego w tej fakturze wewnętrznej.
Źródło: wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24 marca 2011 r., sygn. akt I FSK 352/10