Zgodnie z art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT w przypadku uczestnictwa w festynie organizowanym przez spółkę byłych pracowników spółki, członków rodzin pracowników i osób im towarzyszących brak jest związku z działalnością gospodarczą spółki. Wymienione osoby nie są pracownikami spółki, nie są w żaden sposób związane z jej działalnością gospodarczą, obecność ich na festynie nie przekłada się na efekty działalności gospodarczej spółki. Wobec braku tego związku należy przyjąć, że istnieje podstawa do opodatkowania VAT, w zakresie tych usług, z których korzystały osoby niebędące pracownikami podczas festynu.
Tak wynika z wyroku WSA w Bydgoszczy z 19 marca 2014 r., sygn. I SA/Bd 206/14.
Czy impreza integracyjna jest opodatkowana VAT?
Komentowany wyrok zapadł na gruncie następującego stanu faktycznego. Spółka akcyjna celem integracji pracowników oraz umocnienia ich więzi z pracodawcą, zorganizowała imprezę artystyczno-rozrywkową. Festyn miał charakter zamknięty – był skierowany do pracowników i ich rodzin, a zaproszenia imienne otrzymali również zasłużeni byli pracownicy spółki. Każdy uczestnik imprezy mógł bezpłatnie korzystać z cateringu oraz atrakcji sportowo-rekreacyjnych, a ponadto uczestnikom zapewniono bezpłatny transport na miejsce festynu. Spółka nie prowadziła ewidencji pozwalającej na ustalenie, kto z jakich atrakcji korzystał oraz kto dotarł na miejsce bezpłatnym transportem.
Na tle tak przedstawionego stanu faktycznego spółka zwróciła się do organu podatkowego z dwoma pytaniami. Po pierwsze, czy spółce przysługuje prawo do odliczenia VAT wykazanego na fakturach dotyczących organizacji festynu? Po drugie, czy organizacja festynu powinna być uznana za nieodpłatną dostawę towarów lub nieodpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu VAT na podstawie ustawy o VAT? Spółka stanęła przy tym na stanowisku, że nieodpłatna czynność polegająca na organizacji imprezy nie podlega opodatkowaniu VAT, zaś spółce przysługuje w tym zakresie prawo do odliczenia VAT naliczonego, gdyż impreza ta wpływa pośrednio na wyniki osiągane przez spółkę i ma tym samym związek z czynnościami opodatkowanymi VAT spółki.
Loteria paragonowa 2015 – co miesiąc samochód i laptopy od Ministra Finansów
Odsetki od zaległości podatkowych - zmiany od 2015 r.
Dyrektor izby skarbowej uznał stanowisko spółki za nieprawidłowe. Organ zaznaczył, że o ile ze stanowiskiem wnioskodawcy należy się zgodzić w zakresie, w jakim organizacja festynu dotyczy aktualnych pracowników spółki, o tyle nie można podzielić poglądu spółki w odniesieniu do członków rodzin pracowników oraz byłych pracowników spółki. DIS podkreślił, że w tym drugim przypadku – w związku z brakiem, nawet pośredniego, związku z czynnościami opodatkowanymi – spółce nie przysługuje prawo do obniżenia kwoty VAT należnego o kwotę VAT naliczonego. Jednocześnie usługa organizacji imprezy na rzecz osób niebędących aktualnie pracownikami spółki świadczona była do celów innych niż działalność gospodarcza spółki, a zatem usługa ta podlega opodatkowaniu VAT na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT.
Po bezskutecznym wezwaniu organu do usunięcia naruszenia prawa, spółka wniosła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy (dalej: „WSA”).
WSA uchylił zaskarżoną interpretację, wskazując jednak, że nie wszystkie zarzuty skargi zasługują na uwzględnienie. WSA stanął przy tym na stanowisku, iż w zakresie organizacji festynu dla członków rodzin pracowników oraz byłych pracowników spółki spełniona jest określona w art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT przesłanka przeznaczenia usługi do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, a zatem usługi te powinny podlegać opodatkowaniu VAT.
WSA zaznaczył jednak, że niezgodne z prawem jest stanowisko DIS w zakresie prawa do odliczenia VAT naliczonego. Sąd uznał, że skoro usługi na rzecz osób niebędących obecnie pracownikami spółki podlegają opodatkowaniu, to nie można uznać, że zakup towarów i usług wykorzystanych na potrzeby świadczenia tych usług nie jest związany z czynnościami opodatkowanymi. Tym samym spółce powinno przysługiwać prawo do odliczenia VAT naliczonego w odniesieniu do wydatków poniesionych na organizację festynu zarówno w części dotyczącej pracowników spółki, jak i w części dotyczącej członków ich rodzin oraz byłych pracowników.
Podyskutuj o tym na naszym FORUM
Trudności w kwalifikacji nieodpłatnego świadczenia usług
W przedmiotowej sprawie osią sporu była uznanie, że nieodpłatne świadczenie określonych czynności stanowi odpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT. Zagadnieniem kluczowym dla takiej kwalifikacji nieodpłatnego świadczenia usług jest zgodnie z tym przepisem świadczenie usługi do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika. Ze względu na nieostrość tego pojęcia, kwestia ta nierzadko jest przedmiotem sporu podatników z organami podatkowymi.
Stanowisko składu orzekającego WSA, który – powołując się na stanowisko Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie przedstawione w wyroku z 19 września 2013 r. (sygn. III SA/Wa 246/13) – wskazał, iż usługami świadczonymi do celów działalności gospodarczej podatnika są usługi, które mają związek z potrzebami działalności gospodarczej, tj. są celowe dla osiągnięcia lub poprawienia wyników tej działalności, zdaje się być słuszne. Z celowością tą mamy do czynienia nie tylko wtedy, gdy określona usługa nieodpłatna jest niezbędna do osiągnięcia efektów działalności gospodarczej, lecz również wtedy, gdy obiektywnie usługa taka może na efekty tej działalności wpływać.
Tym samym istnieją argumenty za uznaniem, że opisane przez Spółkę usługi świadczone na rzecz osób niebędących aktualnie pracownikami Spółki podlegają opodatkowaniu VAT na podstawie art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT, gdyż uczestnictwo tych osób w festynie zazwyczaj nie przekłada się na umocnienie więzi pracowników z pracodawcą lub zwiększenie motywacji pracowników, a zatem nie ma zasadniczo wpływu na efekty działalności gospodarczej Spółki.
Niemniej, kwestię tę należy moim zdaniem oceniać na gruncie indywidualnego przypadku, a zatem możliwe jest uznanie, że w danych okolicznościach usługi świadczone nieodpłatnie na rzecz osób niebędących pracownikami są celowe z punktu widzenia działalności gospodarczej podatnika.
Mając powyższe na uwadze, można się co do zasady zgodzić z poglądem WSA, że skoro nieodpłatnie świadczona usługa organizacji imprezy artystyczno-rozrywkowej na rzecz członków rodzin pracowników Spółki oraz byłych pracowników Spółki podlega opodatkowaniu VAT, Spółce przysługuje prawo do obniżenia kwoty VAT należnego o kwotę VAT naliczonego związanego z nabyciem towarów i usług na potrzeby świadczenia tejże usługi. Przyjęcie odmiennego stanowiska oznaczałoby bowiem naruszenie zasady neutralności przez obciążenie Spółki podatkiem jako konsumenta w przypadku, gdy Spółka winna wykazywać VAT należny z tytułu świadczenia przedmiotowych usług.
Co do powyższej kwestii trudno jednak o zajęcie jednoznacznego stanowiska.
W tym kontekście należy zwrócić uwagę na istniejący w doktrynie prawa podatkowego pogląd, iż dokonanie oceny przeznaczenia usługi na cele związane lub niezwiązane z działalnością gospodarczą odbywa się na etapie jej nabycia, czego wyrazem powinno być odliczenie bądź nie VAT naliczonego przy jej nabyciu. Tym samym można argumentować, że w odniesieniu do usług nie może mieć zastosowania mechanizm tzw. Lennartz accounting, tj. odliczenia VAT przy nabyciu i jednoczesnego naliczenia VAT należnego w przypadku świadczenia usług na cele prywatne.
Podsumowując wskazać należy, że o ile w przedstawionym stanie faktycznym rozstrzygnięcie kwestii odpowiedniej kwalifikacji nieodpłatnego świadczenia usług nie powinno rodzić istotnych trudności, o tyle ze względu na wskazaną już wyżej nieostrość użytych w przepisie art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT pojęć należy się spodziewać, iż zagadnienie to nadal będzie przedmiotem sporów pomiędzy podatnikami a organami podatkowymi, zwłaszcza w przypadku mniej jednoznacznych okoliczności faktycznych. Wyrazem tego jest choćby niejednolitość poglądów doktrynalnych w odniesieniu do przedmiotowego zagadnienia.
Mateusz Ziaja, konsultant w Dziale Prawno-Podatkowym PwC