Zakończenie działalności spółki handlowej następuje w drodze likwidacji. Tryb oraz warunki przeprowadzenia rozwiązania i likwidacji spółek handlowych jest regulowany ustawą z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037 ze zm.), zwanym dalej k.s.h.
Jak stanowi art. 272 k.s.h., rozwiązanie spółki następuje po przeprowadzeniu likwidacji, z chwilą wykreślenia spółki z rejestru. Na podstawie art. 282 § 1 k.s.h. celem likwidacji jest zamknięcie bieżących spraw oraz upłynnienie majątku spółki. Ponadto, zgodnie z art. 286. § 1-2 k.s.h. majątek likwidowanej spółki pozostały po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli jest dzielony między wspólników spółki w stosunku do ich udziałów. Oznacza to, że w wyniku likwidacji spółki dochodzi do nieodpłatnego przekazania jej majątku na rzecz dotychczasowych wspólników. Warto więc zastanowić się, czy w takiej sytuacji mamy do czynienia ze świadczeniem podlegającym podatkowi VAT.
Jak stanowi art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. 2004 Nr 54 poz. 535 ze zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu VAT podlega m.in. odpłatna dostawa towarów na terytorium kraju (art. 7 ust. 1 ustawy o VAT). Przy czym, jak wskazuje art. 7 ust. 2 ustawy o VAT, przez dostawę towarów należy rozumieć również nieodpłatne przekazanie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:
1) przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
2) wszelkie inne darowizny
– jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.
A zatem, opodatkowaniu VAT podlegają co do zasady odpłatne dostawy towarów na terytorium kraju. Nieodpłatne przekazania towarów są również opodatkowane VAT, jeżeli ich przedmiotem są towary należące do przedsiębiorstwa podatnika, a podatnikowi przysługiwało prawo do częściowego lub całkowitego odliczenia podatku VAT z tytułu nabycia tych towarów.
Polecamy: Komplet : IFK + MK + Infororganizer
Kasy fiskalne 2015 / 2016 – zwolnienia
Podyskutuj o tym na naszym FORUM
Jeżeli chodzi o spółki cywilne i spółki osobowe zasadniczo nie ma wątpliwości, że w razie ich rozwiązania dochodzi do opodatkowanej dostawy majątku spółki na rzecz ich wspólników. Zgodnie bowiem z art. 14 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu VAT podlegają towary własnej produkcji i towary, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy towarów w przypadku rozwiązania spółki cywilnej lub handlowej niemającej osobowości prawnej.
Problem pojawia się w przypadku kapitałowych spółek prawa handlowego. Przez długi czas organy podatkowe popierały pogląd, iż przekazanie polikwidacyjnego majątku spółki z o.o. i spółki akcyjnej wspólnikom jest czynnością z mocy prawa (stanowi realizację obowiązku ustawowego) i jako takie pozostaje poza zakresem ustawy o VAT (tak np. w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy 12.10.2011 r., sygn. ITPP2/443-1027/11/AP). Obecnie można jednak zauważyć zmianę poglądów prezentowanych w interpretacjach i orzecznictwie.
W lipcu 2013 r. Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na interpelację poselską nr 18032/13 wypracowało stanowisko, zgodnie z którym przekazanie majątku likwidowanej spółki kapitałowej stanowi nieodpłatną dostawę, o której mowa w art. 7 ust. 2 ustawy o VAT, a zatem podlega podatkowi VAT. Kluczowe znaczenie w tym zakresie ma natomiast wyrok NSA z 20.03.2014 r., sygn. akt I FSK 930/13, w którym potwierdzono, iż czynność ta podlega opodatkowaniu na mocy art. 7 ust. 2 ustawy o VAT, jeżeli w stosunku do przekazywanych towarów spółce kapitałowej przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT. NSA stwierdził, iż przekazanie majątku polikwidacyjnego wspólnikom, choć następuje na mocy k.s.h., jest przeniesieniem prawa do rozporządzania towarami jak właściciel,a więc stanowi dostawę towarów na gruncie podatku VAT. Takie stanowisko coraz częściej jest prezentowane również przez organy podatkowe, np. w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 22.01.2014 r., sygn. IPPP1/443-1087/13-7/MP, zatem można spodziewać się, że kształtuje się jednolita linia orzecznicza w tym zakresie.
Na tej podstawie należy więc stwierdzić, że czynność polegająca na przekazaniu majątku likwidowanej (jego poszczególnych składników) spółki kapitałowej jej wspólnikom powinna co do zasady zostać opodatkowana podatkiem VAT na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy o VAT, pod warunkiem że spółce przysługiwało prawo do odliczenia z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.
Ewelina Kalita
Młodszy konsultant podatkowy
Paweł Barnik
Kierownik Zespołu ds. Podatku VAT
ECDDP Sp. z o.o.