Nowelizacja zakłada usunięcie m.in. ustępu 13 oraz 14 do art. 43 ustawy o VAT. Wspomniane regulacje dotyczą zwolnienia z VAT dla świadczenia usług pomocniczych w stosunku do usług finansowych oraz ubezpieczeniowych. Za takie uznaje się czynności stanowiące element świadczenia wskazanego w art. 43 ust. 1 pkt 7 i 37–41 ustawy o VAT, które same stanowią odrębną całość, a zarazem są właściwe oraz niezbędne do świadczenia usługi zwolnionej.
Zgodnie z uzasadnieniem do projektu nowelizacji VAT, uchylenie ust. 13 art. 43 ustawy o VAT ma na celu dokładniejsze odwzorowanie przepisów dyrektywy VAT w zakresie stosowania zwolnienia do usług finansowych i ubezpieczeniowych oraz orzecznictwa TSUE. Dla przypomnienia NSA w ostatnich latach uznał powyższe regulacje za nieprecyzyjne i nieprawidłowo implementujące przepisy dyrektywy VAT (np. orzeczenie z 22 czerwca 2012 r., sygn. akt I FSK 268/12 oraz z 4 marca 2013 r., sygn. akt I FSK 577/12), wskazując na szerszy niż w przepisach unijnych charakter zwolnienia.
Należy zwrócić uwagę, że ustęp 13 ustawy o VAT przewidujący zwolnienie usług pomocniczych do usług finansowych czy też ubezpieczeniowych nie ma bezpośredniego odpowiednika w przepisach dyrektywy VAT. Odpowiada on rozwiązaniu będącemu jedynie propozycją Komisji Europejskiej dotyczącej nowelizacji dyrektywy VAT.
Wykreślenie ust. 13 i 14 z art. 43 ustawy o VAT dotyczących również zwolnienia dla usług pomocniczych do usługi finansowej nie powinno oznaczać automatycznie ich opodatkowania 23% stawką VAT. W uzasadnieniu do projektu noweli wskazano, bowiem że ocena, czy dana usługa ze zwolnienia skorzysta, będzie opierać się na tezach orzecznictwa TSUE.
Jednakże orzecznictwo TSUE nie jest jednolite w tej kwestii – przykładowo TSUE wypowiedział się w tej kwestii w orzeczeniu z 26 maja 2016 r. w sprawie Bookit, sygn. C-607/14. W rozpatrywanej sprawie, TSUE orzekał, czy czynności przetwarzania płatności wykonywane przez Bookit są zwolnione z VAT, jako transakcje dotyczące płatności. Trybunał przyjął wąskie kryteria oceny dla możliwości zastosowania zwolnienia do poszczególnych czynności związanych z przetwarzaniem płatności. W konsekwencji, nawet ścisły związek danej usługi z dokonaniem przelewu lub innych płatności, zdaniem Trybunału, nie zawsze będzie skutkował zwolnieniem z VAT. Zastosowanie powyższych kryteriów przesądziło o tym, że usługi Bookit uznano za niekorzystające ze zwolnienia z VAT. Czynności tej spółki, mimo że były niezbędne do pomyślnego przeprowadzenia transakcji przy zastosowaniu kart debetowych lub kredytowych, nie pełniły istotnych funkcji. Spółka, co prawda uczestniczyła w autoryzacji transakcji, ale to nie ona przekazywała środki pieniężne.
Konsekwentnie może okazać się, że w sytuacji braku przepisu zezwalającego wprost na zastosowanie zwolnienia dla dostawców tego rodzaju usług, organy podatkowe będą tego prawa odmawiać. Praktyczną rekomendacją dla podatników może być to, aby w przypadku sporu z organem powoływali się na treść uzasadnienia do projektu nowelizacji oraz korzystne dla nich orzecznictwo TSUE.
Polecamy książkę: VAT 2017. Komentarz
Należy również podkreślić, że zakładane zmiany w zakresie usług pomocniczych czy usług pośrednictwa, spowodują wygaśnięcie interpretacji indywidualnych uzyskanych w trybie powyższych przepisów, a więc pozbawią podatników ochrony podatkowej w zakresie tych usług. W tej sytuacji celem potwierdzenia poprawności stosowania stawki zwolnionej pozostaje wystąpienie z nowymi wnioskami.
Na koniec należy zwrócić uwagę na potencjalne skutki po stronie przyszłych nabywców usług pomocniczych do usług finansowych oraz ubezpieczeniowych tj. ryzyko zakwestionowania prawa do odliczenia VAT naliczonego.
Autor: Katarzyna Klimczyk, Starszy konsultant w Dziale doradztwa podatkowego Accreo Sp. z o.o.