Waluty wirtualne, zwane też kryptowalutami (np. bitcoin, litecoin,ether i inne) niezmiennie zyskują na popularności, dlatego kwestie podatkowe związane z obrotem nimi stały się dla wielu osób istotną kwestią. Do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej wpłynęły niedawno wnioski o wydanie interpretacji, czy handel różnymi walutami wirtualnymi za pośrednictwem giełd internetowych – jako transakcje dotyczące walut służących jako środek płatniczy – podlega zwolnieniu od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku od towarów i usług.
W trzech wydanych 3 października 2017 r. indywidualnych interpretacjach podatkowych Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej potwierdził, że taki obrót korzysta ze zwolnienia z VAT.
Opodatkowanie transakcji dotyczących walut, banknotów i monet używanych jako środek płatniczy
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Należy wskazać, że warunkiem opodatkowania jest odpłatność danej czynności. W przypadku obrotu kryptowalutami polegającym na wymianie walut tradycyjnych na jednostki walut wirtualnych zapłatę stanowi kwota równa marży wynikającej z różnicy między ceną nabycia waluty przez pośrednika, a ceną jej sprzedaży klientom.
Jednocześnie jednak art. 43 ust. 1 pkt 7 wspomnianej ustawy wskazuje, że transakcje, łącznie z pośrednictwem, dotyczące walut, banknotów i monet używanych jako prawny środek płatniczy, są zwolnione z podatku VAT. Pytania wnioskodawców dotyczyły więc tego, czy waluty wirtualne – nieuregulowane w przepisach prawa, nieemitowane ani nienadzorowane przez żaden organ państwowy – mogą zostać uznane za środek płatniczy w rozumieniu cytowanego przepisu. W rezultacie transakcje ich dotyczące podlegałyby zwolnieniu z podatku.
Trybunał Sprawiedliwości UE: handel kryptowalutami zwolniony z VAT
Kryptowaluty były już przedmiotem rozważań organów Unii Europejskiej. Wprowadzenie do polskiego systemu prawnego przepisu o zwolnieniu z VAT transakcji dotyczących walut będących środkami płatniczymi stanowiło implementację unijnej dyrektywy z 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z 22 października 2015 r. w sprawie Hedqvist (sygn. C-264/14) orzekł, że bitcoin (…) nie może być uznany za rzecz, (…) ponieważ jego jedynym przeznaczeniem jest funkcja środka płatniczego. Trybunał stwierdził, że nieuprawnione byłoby zawężanie przepisu dyrektywy jedynie do transakcji dotyczących walut tradycyjnych, ponieważ częściowo pozbawiłoby go to skutków. Zatem działalność polegająca na odpłatnej wymianie walut tradycyjnych na jednostki bitcoina i odwrotnie jest zwolniona z podatku VAT w rozumieniu tej dyrektywy.
Waluty wirtualne jako środek płatniczy w rozumieniu ustawy
W świetle przedstawionej we wniosku argumentacji i orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał za prawidłowe stanowiska przyjęte przez wnioskodawców. W tym przypadku jedynym przeznaczeniem walut wirtualnych jest funkcja środka płatniczego, zatem działalność gospodarcza w zakresie obrotu kryptowalutami podlega zwolnieniu od podatku VAT – takie stanowisko pojawiło się w trzech interpretacjach podatkowych z 3 października 2017 r., dotyczących walut bitcoin, litecoin i ether. Jednostki walut wirtualnych mają charakter zbliżony do pieniądza bezgotówkowego, ponadto ich wartość jest determinowana tylko poprzez mechanizmy popytu i podaży w serwisach wymiany, na podstawie których ustala się ich kurs w stosunku do walut tradycyjnych. Jednocześnie kryptowaluty są coraz powszechniej używane do zapłaty za towary i usługi oraz akceptowane w sklepach. W związku z tym ich wymiana na waluty tradycyjne i odwrotnie, dokonywana za zapłatą marży odpowiadającej różnicy w cenie kupna i sprzedaży, będzie podlegała zwolnieniu od podatku od towarów i usług.
Sprzedaż kryptowalut nabytych w wyniku miningu
Inaczej prezentują się kwestie podatkowe w przypadku nabycia pierwotnego kryptowalut, polegającego na tzw. miningu („wykopywaniu”). Jeśli nabyta w ten sposób waluta wirtualna zostanie następnie wprowadzona na rynek i sprzedana za określoną przez zbywcę cenę w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, to wedle wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi (sygn. I SA/Łd 54/16) taka działalność powinna być traktowana jako świadczenie usług i podlega opodatkowaniu VAT i nie jest zwolniona z tego podatku.
WSA stwierdził, że choć wprowadzenie na rynek jednostek wirtualnej waluty nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu ustawy o VAT, to jest ono usługą o charakterze odpłatnym, ponieważ zbywca otrzymuje od nabywcy określoną cenę. Podstawowa różnica pomiędzy tymi dwiema sytuacjami polega zatem na charakterze użytku uczynionego z kryptowaluty – w przypadku obrotu już istniejącymi jednostkami stosuje się art. 43 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT, ponieważ w takich transakcjach pełnią one rolę nośnika pieniądza. Natomiast sytuacja, gdy nowo „wykopane” jednostki są dopiero wprowadzane do obrotu i sprzedawane, traktowana jest jako odpłatne świadczenie usług opodatkowane VAT i nie korzystające ze zwolnienia z tego podatku.
Opracowane na podstawie:
- Interpretacje indywidualne Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 3 października 2017 r., sygn. 0114-KDIP1-3.4012.359.2017.1.ISZ, 0114-KDIP1-3.4012.357.2017.1.ISZ, 0114-KDIP1-3.4012.358.2017.1.ISZ,
- wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 23 marca 2016 r., sygn. I SA/Łd 54/16.
Ernestyna Pachała