SPIS TREŚCI
PORADY PRAWNE
- Czy samochód osobowy można amortyzować
- Jaki podatek od sprzedanego auta
AKTY PRAWNE
WYJAŚNIENIA
Samochód osobowy a samochód ciężarowy
Odliczenie limitowane
Zakup paliwa
Podatek i zwolnienie
Amortyzacja w części
Ewidencja przebiegu
Bogdan Świąder
Gazeta Prawna Nr 93/2006 [Dodatek: Księgowość i Podatki] z dnia 2006-05-15
- ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.)
- rozporządzenie ministra finansów z dnia 27 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. (Dz.U. nr 97, poz. 970 z późn. zm.)
Nabycie i wprowadzenie samochodu osobowego do ewidencji środków trwałych pozwala na uznanie wydatków związanych z jego użytkowaniem i eksploatacją za koszty uzyskania przychodów – oczywiście o ile te wydatki pozostają w związku z uzyskiwanymi przychodami. Wydatki poniesione na nabycie samochodu osobowego będą co do zasady stanowiły podstawę amortyzacji podatkowej. Podatnicy są obowiązani dokonywać odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej samochodu osobowego, do jego pełnego zamortyzowania. Takie odpisy amortyzacyjne są kosztami uzyskania przychodu. Istotne jest jednak, że odpisy amortyzacyjne w części ustalonej od wartości samochodu przewyższającej równowartość 20 000 euro są z katalogu kosztów podatkowych wyłączone.
Podstawową stawką amortyzacyjną jest stawka roczna 20 proc. Jeżeli jednak podatnik wprowadzi po raz pierwszy do ewidencji środków trwałych samochód używany lub ulepszony, będzie uprawniony do indywidualnego ustalenia stawki amortyzacyjnej. W takim przypadku okres amortyzacji nie może być krótszy niż 30 miesięcy. Używany samochód osobowy w rozumieniu ustawy o PIT to taki, który zanim został nabyty przez podatnika, był wykorzystywany co najmniej przez okres 6 miesięcy. Okoliczność tę podatnik powinien udowodnić. Z kolei o ulepszonym samochodzie osobowym można mówić w sytuacji, gdy przed wprowadzeniem takiego samochodu do ewidencji podatnik poniósł na jego ulepszenie wydatki stanowiące co najmniej 20 proc. jego wartości początkowej.
Warto zauważyć, że amortyzacja samochodu osobowego nie zawsze będzie konieczna. Zgodnie z definicją zawartą w ustawie o PIT, środkami trwałymi są m.in. środki transportu, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania, o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok. Jeżeli więc podatnik nabędzie samochód osobowy i dokona jego zbycia przed upływem roku – będzie uprawniony rozpoznać całą kwotę wydatkowaną na nabycie tego samochodu jako koszt uzyskania przychodów. Podobnie – w sytuacji, gdy podatnik nabywa samochód osobowy, którego wartość początkowa nie przekracza 3500 zł – nie jest on obowiązany dokonywać odpisów amortyzacyjnych od tego składnika majątku. W takim przypadku podatnik może rozpoznać wydatek poniesiony na nabycie samochodu osobowego jako koszt uzyskania przychodów w miesiącu oddania samochodu do używania.
Większość wydatków związanych z eksploatacją (używaniem) samochodu będzie stanowić koszty uzyskania przychodów. Ustawa o PIT nie formułuje w tym zakresie szczegółowych wymogów. Jak stwierdził NSA, w pojęciu używanie mieszczą się wydatki związane z bieżącą eksploatacją samochodu, których poniesienie jest niezbędne, aby samochód mógł funkcjonować. Do wydatków tych można zaliczyć wydatki na bieżącą eksploatację (paliwo, oleje, części zamienne, konserwacje i drobne naprawy), opłaty za korzystanie z parkingu itp. (wyrok z 28 maja 1998 r., I SA/Gd 760/97).
Warto pamiętać, że niektóre wydatki nie będą mogły zostać rozpoznane jako koszty podatkowe, a jako inwestycje zwiększające wartość początkową samochodu osobowego. Będą to wydatki przekraczające 3500 zł, poniesione na ulepszenie samochodu, poprzez jego rozbudowę, przebudowę czy modernizację (np. montaż klimatyzacji czy instalacji gazowej). W takim przypadku zwiększą one wartość początkową amortyzowanego samochodu.
Konsekwencją zbycia przez osobę fizyczną prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą samochodu zaliczonego do środków trwałych jest powstanie przychodu z tej działalności. Zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 1 lit. a) ustawy o PIT, przychodem z działalności gospodarczej są również przychody z odpłatnego zbycia wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą składników majątku, będących środkami trwałymi, ujętych w ewidencji środków trwałych. Przychodem z odpłatnego zbycia samochodu osobowego będzie wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Należy pamiętać, że jeżeli cena samochodu będzie bez uzasadnionej przyczyny odbiegać od jego wartości rynkowej, przychód podatnika zostanie określony przez organy podatkowe, w wysokości tej wartości rynkowej.
Osiągnięty ze sprzedaży samochodu przychód podatnik będzie uprawniony pomniejszyć o koszty jego uzyskania. Zgodnie z art. 24 ust. 2 ustawy o PIT, dochodem (stratą) z odpłatnego zbycia składników majątku wykorzystywanych na potrzeby działalności gospodarczej jest różnica między przychodem z odpłatnego zbycia a wartością początkową wykazaną w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, powiększona o sumę odpisów amortyzacyjnych dokonanych od tych środków i wartości.
Reasumując, kwota uzyskana ze sprzedaży samochodu będącego środkiem trwałym będzie rozpoznana jako przychód z działalności gospodarczej, kosztem uzyskania tego przychodu będzie natomiast niezamortyzowana jeszcze część wartości początkowej środka trwałego.
Należy pamiętać, że nie będzie możliwe zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów tej części odpisów amortyzacyjnych, która została wyłączona z kosztów podatkowych, na zasadzie art. 23 ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT (dotyczy to pojazdów o wartości przekraczającej 20 000 euro). Przy sprzedaży środka trwałego, od którego odpisy amortyzacyjne były w części wyłączone z kosztów uzyskania przychodów, odpisy w tej części nie będą stanowić kosztu uzyskania przychodu przy ustalaniu dochodu ze sprzedaży takiego środka trwałego.
Innym zagadnieniem, na które należy zwrócić uwagę, jest sprzedaż samochodu wcześniej wycofanego z ewidencji środków trwałych. Jeżeli taka sprzedaż nastąpi w ciągu 6 lat od wycofania środka trwałego z ewidencji, przychód ze sprzedaży będzie przychodem z pozarolniczej działalności gospodarczej, a nie przychodem z odpłatnego zbycia innych rzeczy.
W związku z powyższym, niezależnie od tego, czy samochód będący środkiem trwałym zostanie wycofany z działalności gospodarczej czy też nie, jego sprzedaż w ciągu 6 lat od wycofania z ewidencji środków trwałych będzie traktowana jako przychód z takiej działalności. Dochód (przychód pomniejszony o koszty) winien być wykazany w miesiącu jego uzyskania w deklaracji na zaliczkę miesięczną PIT-5 i opodatkowany według obowiązującej skali podatkowej.
Odmiennie wygląda sprzedaż samochodu osobowego wykorzystywanego przez podatnika na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej, niewprowadzonego do ewidencji środków trwałych. W takim przypadku sprzedaż samochodu pozostanie bez wpływu na przychód z działalności gospodarczej, natomiast podatnik rozpozna przychód ze źródła przychodów, jakim jest odpłatne zbycie innych rzeczy. Należy pamiętać, że do rozpoznania takiego przychodu dojdzie jedynie wtedy, gdy zbycie pojazdu nastąpi przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło jego nabycie. W innym przypadku nie powstanie obowiązek podatkowy.
W związku ze zgłaszanymi pytaniami dotyczącymi stosowania art. 86 ust. 3 i 5 oraz art. 88 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535) w odniesieniu do ciągników siodłowych, w celu zapewnienia jednolitego stosowania przepisów prawa podatkowego przez organy podatkowe oraz organy kontroli skarbowej, na podstawie art. 14 par. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz.U. nr 137, poz. 926 z późn. zm.), uprzejmie wyjaśniam:
Ograniczenie w zakresie wysokości kwoty podatku naliczonego, o którym mowa w art. 86 ust. 3 i 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535), nie ma zastosowania do ciągników siodłowych. Tym samym nie stosuje się ograniczenia, o którym mowa w art. 88 ust. 1 pkt 3 cytowanej ustawy z dnia 11 marca 2004 r. do odliczenia kwoty podatku naliczonego zawartego w cenie paliw do napędu tych ciągników. Kwota podatku naliczonego przy nabyciu ciągników siodłowych oraz kwota podatku naliczonego zawartego w cenie paliw wykorzystywanych do napędu tych ciągników podlega odliczeniu na ogólnych zasadach określonych w cytowanej ustawie. Pojazdy te zgodnie z Polską Klasyfikacją Wyrobów i Usług mieszczą się zasadniczo w grupie ciągników drogowych i są one zaprojektowane co do zasady do ciągnięcia naczepy połączonej z tym pojazdem za pomocą siodła.