Proszę o informację, w jakim zakresie mogą być przeprowadzane kontrole podatkowe w ośrodkach naszej spółki (ośrodki nie sporządzają samodzielnie bilansu i nie są oddziałami spółki)?
Ośrodki spółki stanowią jej integralną część, zatem kontrolujący organ podatkowy może także w nich przeprowadzać czynności kontrolne. Prowadzone w nich kontrole będą zatem traktowane jako kontrolowanie spółki. Pewne ograniczenie prowadzenia kontroli poza siedzibą spółki stanowi natomiast wymóg dokonywania czynności kontrolnych w obecności kontrolowanego lub osoby przez niego upoważnionej.
Ośrodki spółki stanowią jej integralną część. Prowadzone w nich kontrole będą zatem traktowane jako kontrolowanie spółki, a co za tym idzie – będą podlegać ograniczeniom wynikającym z Ordynacji podatkowej, określającej zakres i sposób prowadzenia kontroli podatkowych.
Zarówno Ordynacja podatkowa, jak i ustawa o swobodzie działalności gospodarczej nakazują, aby czynności kontrolne były wykonywane przez pracowników organów kontroli po okazaniu legitymacji służbowej upoważniającej do ich wykonywania oraz po doręczeniu upoważnienia do przeprowadzenia kontroli działalności przedsiębiorcy. Upoważnienie do przeprowadzenia kontroli zawiera m.in. wskazanie podstawy prawnej, oznaczenie organu kontroli, firmę przedsiębiorcy objętego kontrolą, określenie zakresu przedmiotowego kontroli, wskazanie daty rozpoczęcia i przewidywanego terminu zakończenia kontroli. Należy zwrócić uwagę, że upoważnienie nie zawiera w ogóle oznaczenia miejsca przeprowadzenia kontroli. Tak więc ani przepisy Ordynacji podatkowej, ani ustawy o działalności gospodarczej nie ograniczają kontrolujących w zakresie miejsca dokonywania kontroli przedsiębiorcy. Znaczenie ma więc to, kto jest kontrolowany, a nie to, gdzie się ta kontrola odbywa.
Czytelnik powinien jednak pamiętać, że kontrole podatkowe prowadzone u przedsiębiorcy (czyli również w ośrodkach poza jego siedzibą) podlegają ograniczeniom wynikającym z ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Czas trwania wszystkich kontroli u przedsiębiorcy w jednym roku kalendarzowym nie może przekraczać w odniesieniu do tzw. małego przedsiębiorcy 4 tygodni, a w odniesieniu do pozostałych przedsiębiorców – 8 tygodni. Co ważne, także czas kontroli dokonywanej w oddziale liczy się do tego limitu. Co więcej, jednorazowo u przedsiębiorcy może odbywać się tylko jedna kontrola, niezależnie od tego, jaki to rodzaj kontroli.
Przykład
Firma posiada siedzibę w Warszawie i zakład produkcyjny w Toruniu. W siedzibie w Warszawie wszczęto kontrolę podatkową, podczas gdy do zakładu produkcyjnego przyszła inspekcja pracy. W świetle ustawy o swobodzie działalności jest to niedopuszczalne i sprzeczne z art. 82 tej ustawy, zgodnie z którym nie można równocześnie podejmować i prowadzić więcej niż jednej kontroli działalności przedsiębiorcy. Z punktu widzenia ustawy nie ma znaczenia, że miejsca kontroli były odmienne. Znaczenie ma tu jedynie fakt prowadzenia kontroli u danego przedsiębiorcy.
Pewne ograniczenie prowadzenia kontroli poza siedzibą spółki stanowi natomiast wymóg dokonywania czynności kontrolnych (np. przesłuchania świadków) w obecności kontrolowanego lub osoby przez niego upoważnionej. Wymusza to na organach kontrolnych uzgadnianie kontroli z przedsiębiorcą.
WAŻNE!
Czynności kontrolne powinny być dokonywane w obecności kontrolowanego lub osoby przez niego upoważnionej.
• art. 82 ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej – Dz.U. Nr 173, poz. 1807
Sławomir Biliński
prawnik, konsultant podatkowy