Prowadzę jednoosobową działalność gospodarczą. Obecnie zamierzam wnieść przedsiębiorstwo do spółki jawnej zawiązanej z synem. Podstawowym składnikiem majątku tego przedsiębiorstwa jest hala produkcyjna. Jakie w związku z tym zaistnieją skutki podatkowe w podatku dochodowym od osób fizycznych?
W przypadku wniesienia aportem przedsiębiorstwa nie mamy do czynienia z wniesieniem pojedynczych składników majątku tego przedsiębiorstwa (np. hali produkcyjnej). Przedmiotem aportu jest zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych, w rozumieniu art. 551 Kodeksu cywilnego.
Podatnik jest obowiązany do zawiadomienia urzędu skarbowego o likwidacji działalności gospodarczej i do dokonania spisu na dzień likwidacji. Jednak dochodu podlegającego opodatkowaniu nie ustala się w przypadku, gdy osoba fizyczna wniesie składniki majątku objęte remanentem do spółki handlowej, a zatem również do spółki jawnej. Aby więc dochód z tej likwidacji nie musiał być ustalany, składniki majątku muszą być objęte remanentem.
Spółka jawna, do której osoba fizyczna wniosła na pokrycie udziału wkład w postaci swojego przedsiębiorstwa, wstępuje we wszelkie prawa i obowiązki przewidziane w przepisach prawa podatkowego.
W związku z tym kontynuowane są metody i odpisy amortyzacyjne środków trwałych i wartości niematerialnych wniesionych aportem. Wartość początkową środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych ustala się wówczas w wysokości wartości początkowej określonej w ewidencji (wykazie) przedsiębiorcy, którego przedsiębiorstwo było przedmiotem aportu. Przedsiębiorcy dokonują odpisów amortyzacyjnych z uwzględnieniem dotychczasowej wysokości odpisów.
Przykład 1
Pan Nowak nabył i przekazał do użytkowania ponad 5 lat temu budynek hali produkcyjnej, który wykorzystywał w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej.
Wartość początkową budynku ustalił na podstawie ceny nabycia w wysokości 240 000 zł.
Amortyzuje go według stawki 2,5%, odpisując rocznie 6000 zł.
Przez 5 lat odpisał w koszty kwotę 30 000 zł.
Obecna wartość rynkowa tego budynku wynosi 300 000 zł.
Pan Nowak wniósł ten budynek w ramach aportu przedsiębiorstwa do spółki jawnej.
W spółce jawnej wartość początkowa budynku będzie wynosiła 240 000 zł.
Dotychczasowe odpisy amortyzacyjne wynoszą 30 000 zł.
Amortyzacja budynku nadal będzie się odbywała według stawki 2,5% rocznie.
W przypadku wniesienia aportem przedsiębiorstwa do spółki jawnej nie zaistnieją zatem korzyści związane z urealnieniem wartości początkowej środków trwałych i wartości niematerialnych do ich wartości rynkowej, jak również możliwości zmiany stawek amortyzacyjnych na indywidualne.
W przypadku wniesienia pojedynczego składnika majątku, np. hali produkcyjnej, nie ma obowiązku kontynuacji metody amortyzacji.
W związku z tym wartość początkową środka trwałego w spółce jawnej można przyjąć według jego wartości rynkowej, a nie według wartości początkowej, określonej w księgach osoby fizycznej wnoszącej aport. Za wartość początkową środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych w razie nabycia w postaci aportu wniesionego do spółki jawnej przyjmuje się bowiem ustaloną przez wspólników na dzień wniesienia wkładu wartość poszczególnych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, nie wyższą jednak od ich wartości rynkowej z dnia wniesienia aportu (art. 22g ust. 1 pkt 4 updof).
Za wartość początkową środka trwałego w spółce jawnej można przyjąć jego wartość rynkową.
Spory z organami podatkowymi może wywołać kwestia, czy dla wniesionego aportem środka trwałego można stosować indywidualne stawki amortyzacyjne. Na podstawie art. 22j ust. 1 updof podatnicy mogą bowiem indywidualnie ustalić stawki amortyzacyjne dla używanych środków trwałych po raz pierwszy wprowadzonych do ewidencji danego podatnika. Wydaje się, że zastosowanie stawek indywidualnych jest możliwe, ale najlepiej zwrócić się w tej sprawie do organów skarbowych o wydanie oficjalnej interpretacji w trybie Ordynacji podatkowej.
Zakładając jednak możliwość zastosowania stawek indywidualnych okres amortyzacji, np. w przypadku wniesienia aportem używanego budynku przemysłowego, ulegnie znacznemu skróceniu (mimo że nie będzie mógł być krótszy niż 10 lat, to i tak jest to bardzo korzystne biorąc pod uwagę, że okres amortyzacji budynku według stawki 2,5% obowiązującej dla budynków niespełniających kryteriów uznania ich za używane wynosi 40 lat).
Budynki uznaje się za używane, jeżeli podatnik udowodni, że przed ich nabyciem były wykorzystywane co najmniej przez 60 miesięcy.
Przykład 2
Pan Nowak nabył i przekazał do użytkowania ponad 5 lat temu budynek hali produkcyjnej, który wykorzystywał w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej.
Wartość początkową budynku ustalił na podstawie ceny nabycia w wysokości 240 000 zł.
Amortyzuje go według stawki 2,5% rocznie, odpisując rocznie 6000 zł.
Przez 5 lat odpisał w koszty kwotę 30 000 zł.
Obecna wartość rynkowa tego budynku wynosi 300 000 zł.
Pan Nowak wniósł budynek aportem do spółki jawnej.
Spółka jawna może jednak przyjąć wartość początkową budynku według jego wartości rynkowej, tj. w wysokości 300 000 zł.
Ponadto spółka nabyła używany środek trwały, może więc zastosować indywidualną stawkę amortyzacji w wysokości 10% i zamortyzować ten budynek w ciągu 10 lat, odpisując w każdym roku podatkowym kwotę 300 000 zł × 10% = 30 000 zł.
A zatem spółka jawna będzie mogła przez 10 lat odpisać w koszty w stosunku rocznym dodatkowo kwotę 30 000 zł – 6000 zł = 24 000 zł.
Krzysztof Lis
Podstawy prawne
• ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych – j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 90, poz. 757
• rozporządzenie Ministra Finansów z 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów – Dz.U. Nr 152, poz. 1475; ost.zm. Dz.U. z 2004 r. Nr 282, poz. 2807