Proszę o wyjaśnienie, jak powinno się rozliczyć następujące zdarzenie gospodarcze pod względem VAT i w PKPiR oraz czy podatnik będzie mógł i w jakiej formie wystąpić o zwrot VAT niemieckiego.
Zarejestrowany podatnik VAT UE (polski), na potrzeby swojej działalności usługowej, dokonał 19 sierpnia 2004 r. wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów i otrzymał fakturę (materiał do wykonywanych usług i zakup narzędzia) od podatnika VAT UE z Niemiec (DE XXXXXXXXX). Wartość netto materiału do usług to 630,00 euro, wartość narzędzia to 36,82 euro. VAT niemiecki naliczony 16% – 106,69 euro. Podatnik rozliczył to nabycie towarów fakturą wewnętrzną na dzień 31 sierpnia 2004 r.
Postępowanie podatnika jest prawidłowe. Posiadając fakturę wystawioną przez dostawcę z Niemiec z datą 19 sierpnia 2004 r. należało ją opodatkować w rozliczeniu za sierpień 2004 r. Faktura wewnętrzna mogła być wystawiona z datą operacji gospodarczej, czyli 19 sierpnia 2004 r. lub ostatniego miesiąca, w którym powstał obowiązek podatkowy. Otrzymanie faktury zakupu w cenie brutto wraz z naliczonym podatkiem w wysokości powyżej 100 euro pozwala o ubieganie się o zwrot podatku w Niemczech.
Za miejsce świadczenia w wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów, zgodnie z art. 25 ustawy o VAT, uznaje się terytorium państwa członkowskiego, na którym towary znajdują się w momencie zakończenia ich wysyłki lub transportu.
Ewidencja podatku VAT w Polsce
Zgodnie z przywołaną wcześniej zasadniczą regułą nabycie towaru przez polską firmę od podatnika VAT UE z Niemiec powinno być opodatkowane w Polsce. Stosując tę regułę polski podatnik VAT UE powinien otrzymać fakturę z Niemiec bez VAT niemieckiego, gdyż opodatkowanie tej dostawy jest Polsce. Z tytułu otrzymania faktury od unijnego dostawcy na zakup towaru należy wystawić fakturę wewnętrzną oraz naliczyć podatek należny. Ta operacja jest dla nabywcy neutralna finansowo, ponieważ VAT należny jest jednocześnie podatkiem naliczonym podlegającym odliczeniu. Jednak ta reguła nie została zastosowana w transakcji omówionej w pytaniu, gdyż podatnik otrzymał fakturę z niemieckim podatkiem VAT, który podwyższył wartość faktury i jednocześnie podstawę opodatkowania.
Podstawą opodatkowania wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, zgodnie z art. 31 ustawy o VAT, jest kwota, jaką nabywający jest obowiązany zapłacić. Podstawa ta obejmuje także:
• podatki, cła opłaty i inne należności płacone w związku z nabyciem towarów,
• wydatki dodatkowe, takie jak: prowizja, koszty opakowania, transportu oraz ubezpieczenia, pobierane przez dostawcę od podmiotu dokonującego wewnątrzwspólnotowego nabycia.
Wobec tego VAT naliczony w kwocie 106,69 euro podwyższa podstawę opodatkowania, powodując jednocześnie, że dostawa jest droższa.
Przykład
Zakupiono od podatnika VAT UE z Niemiec na podstawie faktury wystawionej 19 sierpnia 2004 r. materiał za 630,00 euro i narzędzia za 36,82 euro. VAT niemiecki wyniósł 106,69 euro.
Kurs NBP z 19 sierpnia 2004 r. wynosił: 1 euro – 4,4687 zł.
Podstawa opodatkowania wynosiła ogółem 773,51 euro × 4,4687 = = 3456,58 zł.
Wyliczenie VAT należnego: 3456,58 zł × 22% = 760,45 zł.
Podatek należny zadeklarowany w rejestrze sprzedaży w kwocie 760,45 zł należało wykazać, zgodnie z art. 86 ust. 2 pkt 4, w rejestrze zakupu VAT (jako wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów) także na kwotę 760,45 zł.
Reguła zawarta w przepisach ustawy VAT, mówiąca o podatkowaniu dostawy towaru w kraju dostawy, ma na celu uproszczenie obrotu gospodarczego. Przy otrzymaniu faktury z VAT niemieckim rodzi się pytanie o możliwości jego zwrotu. Obowiązkiem każdego państwa członkowskiego jest umożliwienie zwrotu podatku podatnikom nieposiadającym siedziby na jego terytorium, co zostało określone w przepisach VIII Dyrektywy (79/1072/EEC) oraz XIII Dyrektywy (86/560/EEC). Na podstawie tych dyrektyw oraz niemieckich uregulowań podatkowych można się ubiegać o zwrot VAT w kwocie 106,69 euro, wynikającej z faktury na zakup materiałów i narzędzi. Takie samo prawo mają podmioty zagraniczne w Polsce, co zostało uregulowane w rozporządzeniu Ministra Finansów z 23 kwietnia 2004 r. w sprawie zwrotu podatku od towarów i usług niektórym podmiotom.
Zwrot podatku VAT w Niemczech
Niemiecka ustawa o VAT (Umsatzsteuergesetz) w § 18 ust. 9 uprawnia podmioty zarejestrowane w krajach Unii do ubiegania się o zwrot podatku zapłaconego przy nabyciu towarów i usług. Aby polski podatnik mógł ubiegać się o zwrot niemieckiego VAT, musi spełniać następujące warunki:
• nie posiadać na terenie Niemiec siedziby, oddziału lub przedstawicielstwa,
• nie być zarejestrowany na terenie Niemiec jako płatnik podatku od towarów i usług,
• posiadać w Polsce siedzibę,
• być zarejestrowany w Polsce do celów VAT,
• posiadać oryginał rachunku lub dowód odprawy celnej,
• wartość brutto rachunku (dowodu odprawy celnej) musi wynosić co najmniej 100 euro,
• towary i usługi zakupione na terenie Niemiec wraz z zapłaconym podatkiem przy ich nabyciu są związane z działalnością gospodarczą podatnika w Polsce i zostały zakupione lub wykonane na potrzeby podmiotu zagranicznego niezarejestrowanego na terenie Niemiec dla celów VAT, zagraniczne firmy w Niemczech, które nie osiągają żadnych obrotów oraz te podmioty zagraniczne osiągające na terenie Niemiec obroty, które:
a) wykonują czynności zwolnione z podatku VAT na podstawie § 4 pkt 3 ustawy,
b) wystąpiły o przeprowadzenie postępowania w sprawie odliczenia VAT (umowy o dzieło, umowy jednorazowej dostawy itp. Abzugsverfahren),
c) złożyły wniosek o jednorazowe opodatkowanie (dotyczy to w szczególności zawodów wolnych, takich jak pisarz, dziennikarz, artysta i sportowiec, jak również działalności transportowej polegającej na okazyjnych przewozach osób, prowadzonej na terenie Niemiec przez zagraniczne podmioty za pomocą omnibusów, tzw. Beförderungeinzelbesteuerung, zgodnie z § 16 ust. 5 i § 18 ust. 5 UstG).
Wysokość zwrotu VAT regulują przepisy wykonawcze rozporządzenia do ustawy o VAT (Umsatzsteuerdurchführungsverordnung) w § 61 ust. 2.
Zwrot podatku uzależniony jest od okresu rozliczenia. Musi on obejmować co najmniej jeden kwartał, maksymalnie – jeden rok. Warto pamiętać, że okresy kwartalne wyrażone we wniosku muszą się zawierać w jednym roku kalendarzowym. Podatnikowi polskiemu przysługuje zwrot podatku od wnioskowania najniższej kwoty podatku, tj. zwrot podatku w kwocie 200 euro, jeżeli wnioskowany okres jest krótszy niż rok, oraz 25 euro, jeżeli dotyczy całego roku. Polskie podmioty nabyły także prawo do zwrotu VAT zapłaconego przy zakupie benzyny, oleju napędowego i gazu.
Z treści zadanego pytania wynika, że podatnik polski otrzymał rachunek na łączną kwotę z podatkiem naliczonym 773,51 euro. Ponieważ wartość ta jest wyższa od minimalnego progu 100 euro uprawniającego do zwrotu, to podatnik, przy zachowaniu wszystkich pozostałych wymienionych warunków, może ubiegać się o zwrot podatku zapłaconego przy tej dostawie. Wniosek o wszczęcie postępowania w sprawie podatku VAT należy złożyć nie wcześniej niż za okres 3 następujących po sobie miesięcy. Występując o zwrot roczny podatku za 2004 r. należy pamiętać, że nieprzekraczalnym terminem jest 30 czerwca 2005 r. W prawie niemieckim, odmiennie do polskiego, o dacie faktycznego wpływu dokumentu decyduje data ich otrzymania przez urząd skarbowy.
Wniosek o zwrot VAT w Niemczech
Procedurę zwrotu VAT zapłaconego na terenie Niemiec wszczyna złożenie wniosku. Prawidłowo złożony wniosek musi spełniać następujące warunki:
• być wypełniony w języku niemieckim,
• zawierać dołączone oryginały rachunków lub innych dokumentów uznanych za ustawę,
• być złożony po upływie okresu rozliczeniowego, którego dotyczy,
• wnioskodawca wylicza kwotę żądanego zwrotu,
• minimalna wartość zwrotu za pełny rok kalendarzowy wynosi 25 euro, a za okres niedotyczący pełnego roku 200 euro,
• zawiera ponumerowane oraz wyszczególnione rachunki w sposób – daty wystawienia, rodzaj usługi lub towaru, wartość rachunku (brutto) oraz kwotę podatku VAT,
• został wypełniony pismem maszynowym lub ręcznie drukowanymi literami,
• wskazuje konta bankowe do realizacji zwrotu podatku lub osobę do tego uprawnioną,
• jest podpisany przez wnioskodawcę.
Do wniosku należy dołączyć poświadczenie danych o firmie – zarejestrowania w Polsce dla celów podatku od towarów i usług – wystawione przez urząd skarbowy, gdzie firma jest zarejestrowana. Należy pamiętać, że zaświadczenie jest ważne rok od wystawienia. Zaświadczenie musi być przetłumaczone na język niemiecki. Wypełniony wniosek należy złożyć w:
Bundesamt für Finanzen
Friedhofstrasse 1
53221 Bonn
tel 0049 228/ 4062436
dodatkowe informacje www.bff-online.de
Ewidencja w KPiR
Zaewidencjonowanie otrzymanej faktury w podatkowej księdze przychodów i rozchodów nie jest zależne od metody prowadzenia książki, tj. kasowej czy memoriałowej. Zakup materiałów podstawowych oraz towarów handlowych ewidencjonuje się w dacie ich otrzymania w kolumnie 10 podatkowej księgi przychodów i rozchodów według ceny zakupu. Podatnik nabywając towary wraz z fakturą z datą 19 sierpnia 2004 r. jest zobowiązany pod tą datą dokonać wpisu do księgi.
Przykład
Rozliczenie faktury przed dokonaniem wpisów do księgi:
Materiał: 630 euro + VAT 100,80 euro = 730,80 euro × 4,4687 = 3 265,73 zł.
Narzędzia: 36,82 euro + VAT 5,89 euro = 42,71 euro × 4,4687 = 190,86 zł.
Zgodnie z tym wyliczeniem należy zaewidencjonować koszt materiału w kwocie 3265,73 zł. Natomiast koszt zakupu narzędzi w kwocie 190,86 zł wpisujemy w kolumnę 11 – pozostałe wydatki.
Dokonując operacji w obcych walutach należy pamiętać o wyliczeniu wartości zakupionego towaru czy narzędzi zgodnie z treścią art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jeżeli istnieje rozbieżność pomiędzy datą zarachowania kosztu a zapłatą, wówczas wystąpią różnice kursowe powodujące podwyższenie lub obniżenie zarachowanych kosztów.
• art. 31 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – Dz.U. Nr 54, poz. 535
• rozporządzenie Ministra Finansów z 23 kwietnia 2004 r. w sprawie zwrotu podatku od towarów i usług niektórym podmiotom – Dz.U. z 2004 r. Nr 89, poz. 851
• § 17 rozporządzenia Ministra Finansów z 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów – Dz.U. Nr 152, poz. 1475; ost.zm. Dz.U. z 2004 r. Nr 224, poz. 2226
• art. 22 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych – j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2004 r. Nr 210, poz. 2135
• § 4 pkt 3, § 16 ust. 5, § ust. 5 i 9 ustawy o VAT (Umsatzsteuergesetz) z 26 listopada 1979 r. (publikacja BGBl I 1979, 1953, Sachgebiet FNA 611-10-14, Stand: Neugefasst durch Bek. v. 9. 6.1999 I 1270, zuletzt geändert durch Art. 11 u. 14 Nr. 3c G v. 30. 7.2004 I 2014)
• § 61 ust. 2 rozporządzenia wykonawczego o podatku VAT (Umsatzsteuerdurchfuehrungsverordnung) z 21 grudnia 1979 r., publikacja BGB I 1979, 2359, FNS 611-10-14-1, Stand: Neugefaßt durch Bek. v. 9. 6.1999 I 1308, zuletzt geändert durch Art. 6 G v. 15.12.2003 I 2645
Anna Wyrzykowska
doradca podatkowy