Czy kaucja gwarancyjna zawsze jest wymagana przy dokonywaniu transakcji wewnątrzwspólnotowych? Czy też jest ona ściśle związana z możliwością ubiegania się o zwrot podatku VAT?
RADA
Kaucja gwarancyjna nie jest obowiązkowa. Nie każdy podatnik rejestrujący się z tytułu dokonywania transakcji wewnątrzwspólnotowych musi ją uiścić. Zobowiązani są do tego tylko ci podatnicy, którzy chcą uzyskać zwrot VAT w terminie krótszym niż 180 dni.
UZASADNIENIE
Kaucja gwarancyjna w VAT wiąże się ściśle z obowiązkiem rejestracyjnym i zgłoszeniowym. Podatnicy VAT czynni, przed dniem dokonania pierwszej wewnątrzwspólnotowej dostawy lub nabycia, muszą dokonać zgłoszenia rejestracyjnego do naczelnika urzędu skarbowego.
Rejestracja jako podatnika VAT UE wydłuża niestety termin zwrotu do 180 dni. Ma to jednak zastosowanie do dwóch grup podatników VAT:
• rozpoczynających wykonywanie czynności opodatkowanych, czyli tych, którzy wcześniej nie byli zarejestrowani jako podatnicy VAT,
• którzy rozpoczęli wykonywanie czynności opodatkowanych w okresie krótszym niż 12 miesięcy przed złożeniem zawiadomienia do zarejestrowania jako podatnicy VAT UE i którzy zostali zarejestrowani.
Zwrot w terminie 180 dni to bardzo niekorzystne rozwiązanie, szczególnie dla podatników, którzy dopiero rozpoczęli działalność gospodarczą. Oczekiwanie na zwrot podatku VAT do 180 dni od daty złożenia deklaracji może utrudnić utrzymanie płynności finansowej.
WAŻNE!
Kaucja gwarancyjna jest wymagana tylko w przypadku „nowych” podatników. Podatnicy, który prowadzą działalność opodatkowaną dłużej niż 12 miesięcy, nie muszą jej uiszczać.
Ustawa o VAT przewiduje dwa podstawowe terminy zwrotu: 180-dniowy i 60-dniowy. Zwrot w terminie 60 dni od dnia złożenia deklaracji podatkowej to wyjątek obwarowany pewnymi warunkami. Na umotywowany wniosek podatnika złożony wraz z deklaracją podatkową kwota różnicy podatku podlegająca zwrotowi w terminie 60 dni od dnia złożenia rozliczenia ulega podwyższeniu, jeżeli podwyższenie tej kwoty jest uzasadnione sezonowością produkcji lub sezonowością wykonywanych usług, lub sezonowością skupu produktów rolnych. W terminie 60 dni zwrot przysługuje także podatnikom dokonującym dostawy towarów lub świadczenia usług poza terytorium kraju i niedokonującym sprzedaży opodatkowanej.
Podatnicy, którzy rejestrują się w zakresie czynności wewnątrzwspólnotowych VAT UE, mają prawo do 180-dniowego terminu zwrotu podatku. Ogólne zasady zwrotu mogą zastosować dopiero począwszy od rozliczenia za okres rozliczeniowy następujący po upływie 12 miesięcy lub po upływie 4 kwartałów, za które podatnik składał deklaracje podatkowe.
Przepisy przewidują możliwość skrócenia tego terminu. Jednak wtedy konieczne jest wniesienie kaucji gwarancyjnej w wysokości 250 000 zł.
Organ podatkowy kaucję przyjmuje od podatników w formie:
1) kaucji gwarancyjnej, poprzez dokonanie wpłaty lub przelewu środków pieniężnych na rachunek pomocniczy urzędu skarbowego właściwego w sprawach VAT dla podatnika składającego kaucję gwarancyjną;
2) złożenia u naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla podatnika w sprawach VAT świadectwa depozytowego, potwierdzającego dokonanie blokady obligacji skarbowych, w którym została zawarta klauzula określająca, że obligacje mogą być odblokowane za zgodą właściwego naczelnika urzędu skarbowego;
3) gwarancji bankowej, poprzez złożenie u naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla podatnika w sprawach VAT oryginału gwarancji wydanej przez bank posiadający siedzibę na terytorium kraju.
Naczelnik urzędu skarbowego potwierdza pisemnie przyjęcie kaucji. W przypadku kaucji gwarancyjnej naczelnik urzędu skarbowego musi wydać potwierdzenie przyjęcia kaucji po otrzymaniu dokumentu bankowego potwierdzającego wpływ środków pieniężnych na rachunek urzędu skarbowego.
Z kaucji można zrezygnować, jednak nie od razu. Po ustanowieniu kaucji podatnik może wystąpić do naczelnika urzędu skarbowego o jej zwolnienie lub zwrot dopiero po upływie 12 miesięcy, za które podatnik składał deklaracje podatkowe.
Poniżej przedstawiamy instrukcję postępowania, w jaki sposób ustanowić kaucję.
I. Należy złożyć zgłoszenie rejestracyjne VAT-R/UE
Zgłoszenie rejestracyjne należy złożyć do naczelnika właściwego urzędu skarbowego przed dniem dokonania pierwszej wewnątrzwspólnotowej dostawy lub nabycia.
II. Należy odebrać potwierdzenie zarejestrowania jako podatnik VAT–UE
Potwierdzeniem zarejestrowania podatnika jako podatnika mającego prawo dokonywać transakcji wewnątrzwspólnotowych jest decyzja naczelnika urzędu skarbowego.
III. Należy złożyć wniosek o zabezpieczenie, tj. kaucję
Przez złożenie wniosku w urzędzie skarbowym należy rozumieć wpłacenie kaucji na kwotę 250 000 zł. Jak już pisaliśmy, trzeba tego dokonać poprzez dokonanie wpłaty lub przelewu pieniędzy na rachunek urzędu. Można też złożyć u naczelnika urzędu skarbowego imienne świadectwo depozytowe potwierdzające dokonanie blokady obligacji skarbowych z klauzulą określającą, że obligacje mogą być odblokowane za zgodą właściwego naczelnika urzędu skarbowego. Do naczelnika urzędu skarbowego może również trafić oryginał gwarancji wydanej przez bank.
IV. Należy odebrać potwierdzenie
Chodzi oczywiście o potwierdzenie wydane przez naczelnika urzędu skarbowego, że zabezpieczenie złożone przez podatnika zostało przez organ podatkowy przyjęte.
Podsumowując, należy stwierdzić, że kaucja gwarancyjna jest wymagana tylko w przypadku „nowych” podatników. Podatnicy, którzy prowadzą działalność opodatkowaną dłużej niż 12 miesięcy, nie muszą jej uiszczać. Jednak „nowi” podatnicy, którzy jej nie złożą, nie mają możliwości uzyskania zwrotu podatku VAT w terminie innym niż 180 dni od dnia złożenia deklaracji podatkowej.
• art. 97 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 143, poz. 1029
• rozporządzenie Ministra Finansów z 7 kwietnia 2004 r. w sprawie określenia trybu przyjmowania kaucji oraz określenia form zabezpieczenia majątkowego – Dz.U. Nr 58, poz. 560
Magdalena Jabłecka
ekspert w zakresie VAT