RADA
Składanie deklaracji nawet przy braku przychodu lub obrotu jest obowiązkiem podatnika, jednak nie grozi mu za to kara z Kodeksu karnego skarbowego.
UZASADNIENIE
Większość podatków w Polsce funkcjonuje na zasadzie "samoopodatkowania", tj. podatek do zapłaty przyjmowany jest w wysokości wynikającej z deklaracji podatkowej. Z tego wynika obowiązek składania przez podatnika deklaracji o wysokości zobowiązania podatkowego, co nie budzi wątpliwości w przypadku istnienia podatku do zapłaty. Obowiązek składania deklaracji istnieje także, gdy podatnik nie osiągnął dochodu lub obrotu, uzasadniających naliczenie podatku. Na określenie takich deklaracji będzie dalej stosowana nazwa: deklaracja "zerowa". Jest to deklaracja, z której nie wynika obowiązek zapłaty podatku lub zaliczki, gdyż podatnik nie osiągnął w okresie rozliczeniowym dochodu lub obrotu.
Brak deklaracji z wykazanym podatkiem rodzi odpowiedzialność karną skarbową z tytułu zatajenia podstawy opodatkowania. Przepisy k.k.s. (art. 56) stanowią, że karze (jak za wykroczenie) podlega także ten podatnik, który: mimo ujawnienia przedmiotu lub podstawy opodatkowania nie składa w terminie organowi podatkowemu deklaracji.
Do końca 2006 r. obowiązek składania deklaracji "zerowych" w podatku dochodowym od osób fizycznych określa art. 44 ust. 6 ustawy o PIT. W treści tego przepisu obowiązującej do końca br. stwierdzono, że: w terminach płatności zaliczek za miesiące od stycznia do listopada podatnicy są obowiązani składać urzędom skarbowym deklaracje według ustalonego wzoru o wysokości dochodu osiągniętego od początku roku.
Oznacza to obowiązek składania również deklaracji "zerowych". Od 1 stycznia 2007 r. wskutek nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podatnicy nie będą już zobowiązani do składania deklaracji miesięcznych, a jedynie do wpłacania zaliczek miesięcznych lub kwartalnych. Problem składania "zerowych" deklaracji i potencjalnej odpowiedzialności karnej skarbowej za ich niezłożenie w zakresie podatku dochodowego przestanie istnieć.
WAŻNE!
Od 1 stycznia 2007 r. wskutek nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podatnicy nie będą już zobowiązani do składania deklaracji miesięcznych, a jedynie do wpłacania zaliczek miesięcznych lub kwartalnych.
W przypadku VAT obowiązek składania deklaracji "zerowych" wynika z art. 99 ust. 1 ustawy o VAT. Przepis ten nakazuje składanie deklaracji w ogóle w oderwaniu od osiągniętego obrotu.
Powstaje zatem pytanie, czy w przypadku niezłożenia deklaracji PIT i VAT w terminie podatnik może ponieść odpowiedzialność karną skarbową.
Przepisy k.k.s. to przepisy prawa karnego. Powinny być zatem wykładane ściśle, bez stosowania wykładni rozszerzającej. Karalność dotyczy tylko tego stanu faktycznego, który jest uregulowany w przepisie. Artykuł 56 ust. 4 k.k.s. stwierdza, że karze podlega podatnik, który:
1) ujawnia podstawę opodatkowania, lecz
2) nie składa w terminie deklaracji.
Przepis ten nie karze samego niezłożenia deklaracji, gdy brak jest podstaw do obliczenia zobowiązania podatkowego (wobec braku dochodu lub obrotu). Aby można było zastosować ten przepis, muszą zaistnieć obie wymienione przesłanki. Nie można więc ukarać podatnika, w sytuacji gdy nie wystąpiła podstawa opodatkowania, ponieważ nie było czego ujawniać. Brak przychodu w danym miesiącu powoduje, że nie jest możliwe ustalenie podstawy naliczenia zaliczki za dany miesiąc, więc nie występuje podstawa opodatkowania. Od 1 stycznia 2007 r. przepis ten w odniesieniu do zaliczek na podatek dochodowy nie będzie mógł być zastosowany. Brak będzie bowiem deklaracji miesięcznych w pdof.
W VAT sprawa jest daleko prostsza. Brak obrotu powoduje, że nie występuje podstawa opodatkowania. Przy braku obrotu, czyli braku podstawy opodatkowania, nie będą spełnione przesłanki z art. 56 k.k.s. Przepis ten i kara z niego wynikająca nie mogą być zatem zastosowane.
- art. 26 ust. 1, art. 44 ust. 3 i 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 217, poz. 1588
- art. 29 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 143, poz. 1029
- art. 56 § 4 ustawy z 10 września 1999 r. - Kodeks karny skarbowy - Dz.U. Nr 83, poz. 930; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 191, poz. 1413
Zbigniew Huszcz
doradca podatkowy