Płatnik VAT zakupił części do maszyn w Niemczech i zapłacił kontrahentowi należność za fakturę. Płatnik nie jest zgłoszony do VAT UE. Czy może odliczyć ten VAT w deklaracji?
Nie ma możliwości odliczenia w Polsce zagranicznego podatku VAT. Możliwość taka istnieje jedynie w oparciu o przepisy danego państwa (w omawianym przypadku – o przepisy niemieckie) regulujące zwrot podatku podatnikom zagranicznym.
Należy również wskazać, że w przedstawionym stanie faktycznym jest bardzo prawdopodobne, iż u polskiego nabywcy doszło do wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów.
Ustawa o VAT pojęcie płatnika rezerwuje dla organów egzekucyjnych (art. 18 ustawy o podatku od towarów i usług). Potocznie terminem „płatnik VAT” określa się najczęściej podatnika VAT, który jest obowiązany do składania deklaracji VAT, a więc, w nomenklaturze VAT, podatnika VAT czynnego.
Mając to na uwadze można wyjaśnić, że polskie przepisy nie przewidują i nigdy nie przewidywały możliwości odliczenia zagranicznego podatku VAT. Podkreślenie tego faktu jest o tyle istotne, że w pierwszych miesiącach obowiązywania nowej ustawy o podatku od towarów i usług zdarzały się wyjaśnienia organów podatkowych, w których organy te wskazywały taką możliwość. Wyjaśnienia te były całkowicie błędne i pozbawione jakichkolwiek podstaw prawnych.
Brak możliwości odliczenia zagranicznego podatku VAT nie oznacza, że odzyskanie go nie jest w ogóle możliwe. Wiele państw, w tym wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej, przewiduje możliwość odzyskania takiego podatku w oparciu o przepisy regulujące zwrot podatku podatnikom zagranicznym. Przykładowo, w Polsce kwestię tę reguluje rozporządzenie Ministra Finansów z 23 kwietnia 2004 r. w sprawie zwrotu podatku od towarów i usług niektórym podmiotom (Dz.U. Nr 89, poz. 851).
W omawianej sprawie należy zwrócić uwagę na jeszcze jedną kwestię. Wbrew częstemu przekonaniu przesłanką zaistnienia w Polsce wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (WNT) nie jest posiadanie przez polskiego podatnika numeru VAT UE (jak również nie jest taką przesłanką posiadanie takiego numeru przez unijnego kontrahenta). Innymi słowy – do WNT w Polsce dochodzi wtedy, gdy stronami transakcji są podmioty posiadające w swoich państwach status podatnika VAT czynnego, z których:
• obaj są podatnikami VAT UE (są zarejestrowani w swoich państwach jako podatnicy unijny),
• tylko jeden z nich jest podatnikiem VAT UE,
• żaden z nich nie jest podatnikiem VAT UE.
Oznacza to, że każdy polski podatnik (z wyjątkiem podatników zwolnionych podmiotowo oraz wykonujących wyłącznie czynności zwolnione od podatku – art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy) nabywający towar w państwie członkowskim i przywożący go do Polski dokonuje WNT. Fakt braku rejestracji VAT UE w tym przypadku oznacza jedynie naruszenie obowiązku rejestracji, nie wpływa natomiast na sam fakt zaistnienia WNT.
Reasumując, skoro w omawianym przypadku mamy do czynienia z podatnikiem VAT czynnym, który nabył w Niemczech towary i przywiózł je do Polski, należy uznać, że doszło u niego do wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów. Czynność tę powinien rozliczyć tak jak każdy podatnik VAT UE, dopełniając jednocześnie obowiązku rejestracji VAT UE.
• art. 86 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – Dz.U. Nr 54, poz. 535
Tomasz Krywan
konsultant podatkowy