Jesteśmy spółką z o.o., która w maju 2007 r. zakupiła nowy środek trwały. Jednakże – z uwagi na specyfikę działalności – będziemy go wykorzystywać wyłącznie w okresie letnim. Jak należy dokonywać jego amortyzacji bilansowej?
Zgodnie z art. 32 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości, odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych od środka trwałego dokonuje się drogą systematycznego, planowego rozłożenia jego wartości początkowej na ustalony okres amortyzacji. Rozpoczęcie amortyzacji następuje nie wcześniej niż po przyjęciu środka trwałego do używania, a jej zakończenie - nie później niż z chwilą zrównania wartości odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych z wartością początkową środka trwałego lub przeznaczenia go do likwidacji, sprzedaży lub stwierdzenia jego niedoboru, z ewentualnym uwzględnieniem przewidywanej przy likwidacji ceny sprzedaży netto pozostałości środka trwałego.
Przy ustalaniu zaś okresu i rocznej stawki amortyzacji uwzględnia się okres ekonomicznej użyteczności środka trwałego, na określenie którego wpływają w szczególności:
- liczba zmian, na których pracuje środek trwały,
- tempo postępu techniczno-ekonomicznego,
- wydajność środka trwałego mierzona liczbą godzin jego pracy lub liczbą wytworzonych produktów albo innym właściwym miernikiem,
- prawne lub inne ograniczenia czasu używania środka trwałego,
- przewidywana przy likwidacji cena sprzedaży netto istotnej pozostałości środka trwałego.
Jak wynika z powyższego, ustawodawca nie odnosi się do sytuacji środków trwałych, które używane są sezonowo.
Oznacza to, że dla celów bilansowych - od środków trwałych używanych sezonowo - odpisów amortyzacyjnych dokonuje się przez cały rok obrotowy, czyli także w miesiącach, kiedy środki trwałe nie są używane.
Odpisów amortyzacyjnych środków trwałych używanych sezonowo dokonuje się według ogólnych zasad poprzez zarachowanie w koszty działalności operacyjnej zapisem: Wn konto „Koszty według rodzajów” (w analityce: Amortyzacja)/Ma konto „Odpisy amortyzacyjne środków trwałych”.
Inaczej będzie w przypadku amortyzacji podatkowej. Tutaj zasady dokonywania odpisów amortyzacyjnych od wykorzystywanych sezonowo środków trwałych reguluje art. 16h ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Przepis ten określa, że odpisy amortyzacyjne od tych środków trwałych mogą być dokonywane tylko w okresie ich wykorzystywania, zaś wysokość miesięcznego odpisu można ustalić w dwojaki sposób:
- albo przez podzielenie rocznej kwoty odpisów amortyzacyjnych przez liczbę miesięcy w sezonie, co powoduje, że miesięczny odpis środka trwałego wykorzystywanego sezonowo jest wyższy niż w przypadku analogicznego środka trwałego wykorzystywanego całorocznie,
- albo przez podzielenie rocznej kwoty odpisów amortyzacyjnych przez 12 miesięcy, co powoduje, że miesięczny odpis środka trwałego wykorzystywanego sezonowo jest taki sam, jak w przypadku analogicznego środka wykorzystywanego całorocznie.
Wybór sposobu ustalania miesięcznego odpisu amortyzacyjnego zależy od podatnika. W zależności od tego, jaki sposób wybierze podatnik, różne będą wysokości odpisów amortyzacyjnych zaliczanych do kosztów podatkowych w sezonie, a co za tym idzie - różne okresy amortyzacji danego środka trwałego.
W celu zobrazowania zasad ustalania miesięcznego odpisu amortyzacyjnego środków trwałych używanych sezonowo wg metod dopuszczonych ustawą posłużymy się poniższym przykładem liczbowym:
PRZYKŁAD
Stawka amortyzacyjna - zgodnie z Wykazem rocznych stawek amortyzacyjnych, stanowiących załącznik nr 1 do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych - wynosi 14 proc. Wartość początkowa środka trwałego jest równa 40 000 zł. Środek trwały używany jest przez 4 miesiące w roku (czerwiec-wrzesień).
Metoda 1
1) roczna kwota odpisów amortyzacyjnych 40 000 zł x 14% = 5600 zł,
2) miesięczna kwota odpisów amortyzacyjnych, dokonywanych w okresie czerwiec-wrzesień:
5600 zł : 4 miesiące = 1400 zł,
3) kwota amortyzacji zaliczona do kosztów podatkowych w ciągu roku:
1400 zł x 4 miesiące = 5600 zł.
W ciągu 4 miesięcy, w trakcie których środek trwały jest wykorzystywany, do kosztów uzyskania przychodów może być zaliczona cała kwota rocznego odpisu amortyzacyjnego, tj. 5600 zł.
Metoda 2
1) roczna kwota odpisów amortyzacyjnych: 40 000 zł x 14% = 5600 zł,
2) miesięczna kwota odpisów amortyzacyjnych, dokonywanych w okresie czerwiec-wrzesień:
5600 zł : 12 miesięcy = 466,66 zł,
3) kwota amortyzacji zaliczona do kosztów podatkowych w ciągu roku:
466,66 zł x 4 miesiące = 1866,64 zł.
Zastosowanie drugiej metody obliczania kwoty odpisu amortyzacyjnego dokonywanego w sezonie, tj. gdy miesięczny odpis będzie wynosił 1/12 kwoty rocznego odpisu amortyzacyjnego, spowoduje wydłużenie okresu amortyzowania środka trwałego. Wydłużenie to będzie tym większe, im mniej miesięcy jest w sezonie w danej jednostce, w którym wykorzystywany jest ten składnik majątku.
Reasumując, środek trwały wykorzystywany przez jednostkę sezonowo inaczej będziemy amortyzować dla celów bilansowych i inaczej dla celów podatkowych. Bilansowo będziemy amortyzować go przez cały rok, również w miesiącach, kiedy nie będzie używany. Dla celów podatkowych będziemy zaś dokonywać odpisów amortyzacyjnych wg jednej z powyższych metod tylko przez miesiące, w których będzie on używany.
Jonnna Jesionowska
Podstawa prawna:
- art. 32 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 z późn.zm.),
- art. 16h ust. 1 pkt 3 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn.zm.).