Podatnik powinien zaksięgować do księgi przychodów i rozchodów zarówno powstały przychód ze sprzedaży towaru w kwocie netto, jak i wydatki związane z nabyciem towaru, w tym umowę kupna-sprzedaży.
Nowelizacja ustawy o VAT wprowadziła możliwość stosowania szczególnej procedury w zakresie rozliczania VAT od czynności związanych z towarami używanymi. Polega ona na opodatkowaniu wyłącznie marży uzyskanej przez podatnika przy sprzedaży towarów używanych. Procedurę tę może stosować również pośrednik w sprzedaży towarów, np. komis.
Marża jest to kwota, którą ma zapłacić nabywca towaru, pomniejszona o wartość nabycia oraz o kwotę VAT w odpowiedniej stawce.
Tak obliczony VAT należny (gdzie podstawą opodatkowania jest marża netto) jest niższy niż podatek obliczony na zasadach ogólnych określonych w przepisach o VAT (gdzie podstawą opodatkowania jest wartość sprzedaży netto). Należy podkreślić, że przy opodatkowaniu marży nie ma możliwości odliczenia VAT z faktur dokumentujących nabycie towaru używanego. W przypadku opisanym w pytaniu podatek naliczony nie występuje, ponieważ towar został nabyty od osoby fizycznej niebędącej podatnikiem VAT.
Polecamy: Ustawa o rachunkowości 2020 z komentarzem do zmian
Zmiana w rozliczaniu VAT przy sprzedaży towarów używanych nie zmienia zasad księgowania kosztów i przychodów w księdze przychodów i rozchodów. Wpisaniu do odpowiednich kolumn księgi podlegają z jednej strony osiągane przychody, z drugiej zaś koszty, które ponosi podatnik w celu ich osiągnięcia:
• przychodem jest kwota należna od nabywcy, z wystawionej faktury VAT marża, pomniejszona o należny VAT. VAT należny od dokonanej sprzedaży nie może być uwidoczniony na prawidłowej fakturze VAT marża. Będzie wynikał z rejestrów sprzedaży, które obowiązany jest prowadzić podatnik będący podatnikiem podatku od towarów i usług;
• kosztem są wydatki poniesione (oprócz wymienionych w art. 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) w celu uzyskania wymienionego przychodu; tu niewątpliwie bezpośrednim kosztem jest wartość zakupionego towaru (telefonu), wynikająca z umowy kupna-sprzedaży, oraz wszystkie inne koszty (bezpośrednie i pośrednie) poniesione w tym celu.
Przykład
Podatnik w sierpniu 2004 r. zakupił w Niemczech używany samochód osobowy jako towar handlowy. Samochód był kupiony od osoby fizycznej na umowę kupna-sprzedaży za 1000 euro. Na wartość nabycia, niezbędną do ustalenia marży przy sprzedaży pojazdu na fakturę VAT marża, złożyły się następujące wydatki:
• wartość zakupu z umowy, przeliczona na złote po średnim kursie NBP z dnia poniesienia kosztu, tu z dnia zawarcia umowy 4375,90 zł,
• zapłacony podatek akcyzowy, niepodlegający odliczeniu przy sprzedaży 860 zł,
• rejestracja samochodu 672,50 zł,
• badanie techniczne 163 zł (wydatek udokumentowany fakturą VAT, jednak przy stosowaniu szczególnej procedury VAT marża nie można odliczyć VAT z faktury podwyższającej wartość nabycia).
W sumie: 4375,90 + 860,00 + 672,50 + + 163,00 = 6071,40 zł.
W grudniu 2004 r. podatnik sprzedał samochód na fakturę VAT marża, wartość sprzedaży brutto wynosiła 11 000 zł.
Na potrzeby VAT podatnik:
• wyliczył marżę brutto: 11 000 – 6071,40 = = 4928,60 zł,
• wyliczył VAT należny od marży: 4928,60 × 22 : 122 = 888,76 zł
• oraz kwotę marży netto: 4928,60 – – 888,76 = 4039,84 zł,
• zapisał kwotę marży netto i VAT należny w rejestrze sprzedaży VAT.
Jeżeli podatnik jednocześnie stosuje ogólne zasady rozliczania VAT należnego oraz szczególną procedurę VAT marża, powinien prowadzić rejestr sprzedaży z podziałem na obie wykorzystywane procedury sprzedaży, a w odniesieniu do szczególnej procedury ewidencja powinna zawierać kwoty nabycia niezbędne do ustalenia kwoty marży.
Na potrzeby podatku dochodowego podatnik:
• całkowitą kwotę nabycia 6071,40 zł zaksięgował w księdze przychodów i rozchodów w momencie poniesienia poszczególnych kosztów (podatnik stosuje kasową metodę rozliczania kosztów),
• wyliczył kwotę przychodu netto: 11 000 – 888,76 = 10 111,24 zł i zaksięgował w kolumnie 7 księgi.
• art. 14 ust. 1, 1c, 1f, art. 22 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych
• art. 109 ust. 3, art. 120 ust. 4, 10, 15 i 16 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług
Katarzyna Okuniewska, ekonomista, specjalista w zakresie księgowości