Kto powinien dokonać spis z natury?
Jednym z podstawowych pytań, które powinien zadać sobie przedsiębiorca jest: czy musi dokonywać spisu z natury. W tym miejscu warto zaznaczyć, że obowiązki te wynikają bezpośrednio z przepisów. W tym przypadku kluczowe mogą być:
- Art. 27 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów;
- Art. 20 ust. 1 Ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.
Części podatników może wydawać się, że spis z natury dotyczyć będzie tylko przedsiębiorców, którzy prowadzą produkcję w sensie materialnym (wytwarzają jakieś towary). Faktycznie w wielu przypadkach tak będzie. Jednak ustawa nie definiuje obowiązanych podatników przez pryzmat przedsiębiorstwa jako takiego. Nie znajdziemy w niej konkretnego katalogu branż czy stref działalności podlegających pod remanent. Ustawodawca w dużym uproszczeniu bierze natomiast pod uwagę samo wykorzystywanie materiałów, które podlegają spisowi. W praktyce może więc okazać się, że typowe przedsiębiorstwo usługowe będzie podlegało obowiązkowi przeprowadzenia remanentu.
Przykład praktyczny:
Prostym przykładem może być np. działalność usługowa, do której konieczne jest wykorzystywanie konkretnych materiałów. Np. salon fryzjerski, który potrzebuje szamponów, odżywek, farb itp. – aby za ich pomocą świadczyć usługę i stworzyć „wyrób” w postaci fryzury klienta.
Dlatego w każdym wypadku, rekomendowanym jest sprawdzenie indywidualnej sytuacji oraz działalności danego podmiotu, albowiem nie sporządzenie spisu może okazać się błędem.
Co powinno znaleźć się w spisie z natury?
Kiedy przedsiębiorca ustali już, że podlega pod obowiązek przygotowania odpowiedniego spisu z natury, zaczyna zadawać sobie pytanie co podlega pod ten dokument oraz jak go przygotować. W tym miejscu warto podzielić pytanie na dwie części: materialną oraz formalną.
Materialnie – zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami podatnicy zobowiązani są do przygotowania spisu z natury.
Elementy materialne spisu (lista praktyczna)
- towary handlowe,
- materiały (surowce) podstawowe i pomocnicze,
- półwyroby i produkcja w toku,
- wyroby gotowych,
- braki i odpady.
Polecamy: Komplet podatki 2019
Polecamy: INFORLEX Księgowość i Kadry
Formalnie – spis z natury powinien zawierać określony zakres danych,
Wymogi formalne spisu (lista praktyczna)
- imię i nazwisko właściciela zakładu (nazwa firmy),
- data sporządzenia spisu,
- numer kolejny pozycji arkusza spisu z natury,
- szczegółowe określenie towaru i innych składników,
- jednostkę miary,
- ilość stwierdzoną w trakcie spisu,
- cenę w złotych i groszach za jednostkę miary,
- wartość wynikającą z przemnożenia ilości towaru przez jego cenę jednostkową,
- łączną wartość spisu z natury,
- klauzulę „Spis zakończono na pozycji”,
- podpisy osób sporządzających spis,
- podpis właściciela zakładu (wspólników).
Zasady przewodnie spisu z natury i wycena
Poza wymogami materialnymi i formalnymi, ustawodawca wprowadził szereg zasad głównych oraz wyjątków od zasad. W związku z tym, warto przed przystąpieniem do remanentu zweryfikować aktualne przepisy i interpretacje oraz wskazówki z tego zakresu.
Jako najważniejsze z nich, warto wymienić:
- konieczności sporządzenia spisu z natury w sposób staranny;
- konieczność sporządzenia spisu w sposób trwały,
- przygotowanie dokumentu jako zakończonego;
- opatrzenie dokumentu odpowiednimi podpisami.
Należy pamiętać, że spis powinien obejmować także te towary, które znajdują się poza zakładem podatnika, ale stanowiące jego własność. Dodatkowo także towary obce, jednak znajdujące się fizycznie w zakładzie podatnika, z tym że towary obce nie podlegają wycenie, a wystarczające jest ujęcie ich w sposób ilościowy, z odpowiednim zaznaczeniem czyją stanowią własność.
Jednym z elementów, jest także konieczność opatrzenia spisu z natury co najmniej przez dwie osoby. Jedną z nich ma być sporządzający spis, drugą właściciel. Problem pojawia się w przypadku prowadzenia jednoosobowych działalności gospodarczych. W takim wypadku osobą uczestniczącą w inwentaryzacji może być np. członek rodziny.
Poza sporządzeniem spisu bardzo ważnym aspektem, na który należy zwrócić uwagę, to konieczność odpowiedniego uwzględnienia zapisów w księdze. Spis z natury wpisuje się do niej według poszczególnych rodzajów składników albo w jednej pozycji (sumie) – w przypadku jeżeli sporządzono odrębne szczegółowe zestawienie składników. Zestawienie przechowuje się w takim przypadku razem z księgą.
Z założenia remanent nie będzie natomiast obejmował wyposażenia firmy oraz jej środków trwałych.
Wycena remanentu
Z założenia wycena remanentu musi zostać przeprowadzona w terminie maksymalnym do 14 dni od jego sporządzenia.
Podatnik jest zobowiązany wycenić materiały i towary, które objął w spisie. Robi się to według cen zakupu lub nabycia, lub według cen rynkowych z dnia sporządzenia dokumentu (w przypadku jeżeli cena spadła i jest ona obecnie niższa). W przypadku przyjęcia kwoty niższej, szczególnie w przypadku uszkodzenia czy wyjścia z mody, należy uwidocznić nabycia lub wytworzenia przy poszczególnych pozycjach.
W zakresie półwyrobów, półfabrykatów, wyrobów gotowych i braków własnej produkcji, wycena polega na wycenie według kosztów wytworzenia.
Dla odpadów użytkowych, należy przyjąć wartość oszacowaną uwzględniającą ich ewentualną przydatność do dalszego użytkowania.
W przypadku produkcji zwierzęcej wycenia się ją według cen rynkowych, biorąc pod uwagę gatunek, grupę oraz wagę zwierząt.
Z zasady, wartość spisu z natury podatnik pomniejsza o kwotę, o jaką zmniejszył swoje koszty uzyskania przychodów lub zwiększył przychody (zgodnie z art. 22p ustawy o PIT). Robi się to jednak pod warunkiem, że operacje te związane były właśnie z tym towarem, materiałem itp.(objętych spisem).