Podstawowym aktem prawnym, który reguluje zasady inwentaryzacji jest ustawa o rachunkowości z dnia 29 września 1994 r. (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 330). Ustawa regulująca zasady inwentaryzacji określa jedynie w sposób ogólny wymagania dotyczące częstotliwości, metod i terminów. Jednocześnie każda jednostka musi ustalić własne szczegółowe regulacje, uwzględniające specyfikę danej działalności. Zgodnie z ustawą o rachunkowości na podstawie art. 26 ust. 1 inwentaryzację, co do zasady, należy przeprowadzić pod koniec każdego roku obrotowego, na dzień zakończenia działalności (może to być m.in. dzień sprzedaży jednostki).
Polecamy: Przewodnik po zmianach w ustawie o rachunkowości 2015/2016 (PDF)
Przepisy nie regulują zasad dotyczących powoływania komisji, ani przeprowadzania spisu z natury. Należy opierać się na utrwalonych w praktyce zasadach postępowania. Najczęściej spotykanymi rozwiązaniem jest, iż zagadnienia związane z inwentaryzacją, corocznie się powtarzające, dostępne są w instrukcji inwentaryzacyjnej (regulamin inwentaryzacyjny). Najczęściej są opracowywane przez głównego księgowego, a zatwierdzane przez kierownika jednostki. Wyniki inwentaryzacji trzeba właściwie udokumentować i połączyć z zapisami księgowymi.
Przyjmuje się, iż dokumentacja inwentaryzacyjna powinna zawierać:
- I ETAP: plan i harmonogram inwentaryzacji, instrukcję inwentaryzacyjną, zarządzenie wewnętrzne kierownika jednostki dotyczące przeprowadzenia inwentaryzacji (powołanie komisji inwentaryzacyjnej) oraz wykaz powołanych członków komisji.
- II ETAP: przebieg spisów z natury, protokół weryfikacji aktywów i pasywów, potwierdzenie sald (w tym: należności, zobowiązań, kredytów, pożyczek, środków pieniężnych), protokoły inwentaryzacyjne, protokoły wyceny zapasów niepełnowartościowych ujętych w arkuszu spisowym, oświadczenie osób odpowiedzialnych materialne, sprawozdanie komisji inwentaryzacyjnej, itp.
- III ETAP: protokoły weryfikacji różnic inwentaryzacyjnych oraz ich zestawienia I wyjaśnienie, protokół inwentaryzacji kasy, zestawienia zbiorcze spisów z natury i kompensat niedoborów oraz nadwyżek, polecenia księgowania różnic inwentaryzacyjnych.
Polecamy: Ustawa o rachunkowości z komentarzem do zmian (książka)
Autorzy: prof. dr hab Irena Olchowicz, dr Agnieszka Tłaczała, dr Wanda Wojas, Ewa Sobińska, Katarzyna Kędziora, Justyna Beata Zakrzewska, dr Gyöngyvér Takáts
Spis z natury, o którym mowa w art. 21 ustęp 1 ustawy o rachunkowości, jest uznawany za podstawową metodę w inwentaryzacji. Spis z natury jest metodą dowodowo niepodważalną. Polega na dokładnym mierzeniu, ważeniu, liczeniu i spisywaniu składników mierzalnych oraz policzalnych.
Inwentaryzacja a odpowiedzialność materialna pracowników
Arkusz spisu z natury powinien zawierać, m.in:
- nazwę i numer arkusza,
- nazwę jednostki
- określenie metody inwentaryzacyjnej
- nazwę lub numer miejsca „spisowego”
- datę rozpoczęcia i zakończenia spisu z natury
- termin przeprowadzania inwentaryzacji
- jednostkę miary
- liczbę stwierdzoną w czasie dokonywania spisu z natury (zgodną ze stanem faktycznym),
- imię i nazwisko osoby, a także podpis złożony na dowód niezgłoszenia żadnych zastrzeżeń do ustaleń dotyczących spisu z natury;
Dokumenty inwentaryzacyjne należy przechowywać przez okres 5 lat w siedzibie jednostki, mając na uwadze ustalony porządek, który jest zgodny z metodą prowadzenia ksiąg rachunkowych.
Niedobory towarów ujawnione w trakcie inwentaryzacji
Zapraszamy do dyskusji na forum
Źródło: SmartMedia