W praktyce często nie jest możliwe, żeby dział księgowości mógł udzielić odpowiedzi na pytania dotyczące remontu czy ulepszenia. Czasami potrzebny jest do tego specjalista o odpowiednich kwalifikacjach technicznych. Postarajmy się jednak wyjaśnić, jaka jest różnica między ulepszeniem a remontem.
Co to jest remont?
Zgodnie z Prawem budowlanym za remont uważa się wykonywanie w istniejącym obiekcie budowlanym robót budowlanych polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego, a niestanowiących bieżącej konserwacji, przy czym dopuszcza się stosowanie wyrobów budowlanych innych niż użyte w stanie pierwotnym. Reasumując, wszystkie poniesione nakłady, których celem jest przywrócenie stanu pierwotnego środka trwałego oraz utrzymanie jego bieżącej użyteczności technicznej, stanowią remont. Remontem jest naprawa oraz wymiana zużytych elementów.
Przykłady remontów to np.: wymiana okien drewnianych na plastikowe, naprawa, wymiana instalacji elektrycznej i hydraulicznej, malowanie ścian w budynku, wymiana wykładzin lub podłóg.
Kiedy możemy mówić o ulepszeniu?
Jak wynika z art. 31 ustawy o rachunkowości, ulepszenie środka trwałego polega na przebudowie, rozbudowie, modernizacji lub rekonstrukcji środka trwałego. Ustawa nakłada jednak dodatkowy warunek, że tylko wtedy jest mowa o ulepszeniu, jeżeli poniesione nakłady powodują, iż wartość użytkowa tego środka po zakończeniu ulepszenia przewyższa posiadaną przy przyjęciu do używania wartość użytkową mierzoną okresem używania, zdolnością wytwórczą, jakością produktów uzyskiwanych za pomocą ulepszonego środka trwałego, kosztami eksploatacji lub innymi miarami.
Przykłady ulepszeń:
• nakłady na maszynę, które spowodują zwiększenie sił wytwórczych lub zwiększenie jakości produkowanych wyrobów,
• nakłady na adaptację lokalu mającą na celu zmianę charakteru jego użytkowania i przeznaczenia (np. przebudowa).
Cło i akcyza zwiększą wartość początkową środka trwałego
Jak wykazać w księgach środek trwały, który będzie użytkowany krócej niż rok?
Jak wykazać remont i ulepszenie w księgach?
Poniesione nakłady na remont ujmuje się bezpośrednio na kontach kosztów działalności operacyjnej. Jeżeli kwoty te z punktu widzenia jednostki są istotne (np. przy remoncie kapitalnym), to możliwe jest ich rozliczanie w czasie za pomocą konta zespołu 6 „Rozliczenia międzyokresowe czynne”. Odpowiednie kwestie rozliczania w czasie kosztów remontów powinny być uregulowane w polityce rachunkowości jednostki.
Poniesione nakłady na ulepszenie zwiększają wartość początkową środka trwałego i są zaliczane w koszty działalności operacyjnej poprzez odpisy amortyzacyjne.
Przykładowe księgowania poniesionych nakładów na ulepszenie:
Wn konto „Środki trwałe w budowie”,
Ma konta zespołu 1, 2 lub 3.
Jeżeli prace zostaną zakończone, następuje księgowanie:
Wn konto „Środki trwałe”,
Ma konto „Środki trwałe w budowie”.
Co na to ustawa o podatku dochodowym?
Jeżeli środki trwałe uległy ulepszeniu w wyniku przebudowy, rozbudowy, rekonstrukcji, adaptacji lub modernizacji, to wartość początkową tych środków powiększa się o sumę wydatków na ich ulepszenie (art. 16g ust. 3 updop). Ustawa podatkowa nakłada jednak warunek, że środki trwałe uważa się za ulepszone, gdy suma wydatków w danym roku podatkowym przekracza 3500 zł i wydatki te powodują wzrost wartości użytkowej w stosunku do wartości z dnia przyjęcia środków trwałych do używania, mierzonej w szczególności okresem używania, zdolnością wytwórczą, jakością produktów uzyskiwanych za pomocą ulepszonych środków trwałych i kosztami ich eksploatacji. Podsumowując, wszystkie nakłady, które spełniają definicję ulepszenia i przekraczają rocznie kwotę 3500 zł, zwiększają wartość początkową środka trwałego.
Jak dokonać likwidacji części majątku firmowego?
Ustawa o rachunkowości nie narzuca dolnego limitu poniesionych nakładów, które mogą podwyższać wartość początkową środka trwałego, tak jak robi to ustawa o podatku dochodowym. Decyzja należy do jednostki. Często jednostki, żeby uniknąć rozbieżności między zapisami ustawy podatkowej i rachunkowej, przyjmują w polityce rachunkowości kwotę roczną nakładów poniżej 3500 zł jako niematerialną (zaliczaną bezpośrednio w koszty i niezwiększającą wartości środka trwałego). Warto jednak zwrócić uwagę, żeby jednostki, które przyjmują takie uproszczenia, pamiętały, aby wziąć pod uwagę zasadę wiernego i rzetelnego obrazu.
Koszty remontu zgodnie z ustawą podatkową zaliczane są bezpośrednio do kosztów. Nie ma tu istotnych rozbieżności między ustawą o rachunkowości a ustawą podatkową.
Nieprawidłowe rozróżnienie charakteru poniesionych nakładów może doprowadzić do zaniżenia lub zawyżenia wartości początkowej środka trwałego, a co za tym idzie - zawyżenia lub zaniżenia kosztów. Rozróżnienie jest kluczowe, jeżeli chcemy, żeby sporządzone przez nas sprawozdanie finansowe rzetelnie i jasno przedstawiało sytuację majątkową i finansową oraz wynik finansowy jednostki w danym okresie.
Monika Borczyńska
konsultant w Baker Tilly Poland