Przepisy ustawy o rachunkowości
Rezerwy, zgodnie z ustawą o rachunkowości, zostają zaliczone odpowiednio do pozostałych kosztów operacyjnych, kosztów finansowych lub strat nadzwyczajnych, w zależności od zdarzeń, do których przyszłe zobowiązania się odnoszą.
Art. 35d ustawy o rachunkowości wskazuje sytuacje, w których należy stworzyć rezerwy. Rezerwy tworzy się na:
1) pewne lub o dużym stopniu prawdopodobieństwa przyszłe zobowiązania, których kwotę można w sposób wiarygodny oszacować, a w szczególności na straty z transakcji gospodarczych w toku, w tym z tytułu udzielonych gwarancji, poręczeń, operacji kredytowych, skutków toczącego się postępowania sądowego;
2) przyszłe zobowiązania spowodowane restrukturyzacją, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów jednostka jest zobowiązana do jej przeprowadzenia lub zawarto w tej sprawie wiążące umowy, a plany restrukturyzacji pozwalają w sposób wiarygodny oszacować wartość tych przyszłych zobowiązań.
Rezerwa ulega pomniejszeniu w momencie powstania zobowiązania, na które utworzono uprzednio rezerwę. W przypadku zmniejszenia lub ustania ryzyka uzasadniającego utworzenie rezerwy, pozostają niewykorzystane rezerwy. Zwiększają one odpowiednio pozostałe przychody operacyjne, przychody finansowe lub zyski nadzwyczajne na dzień, na który okazały się zbędne.
Cel tworzenia rezerw
Tworzenie rezerw służy urealnieniu zobowiązań oraz zachowaniu współmierności przychodów i kosztów. Kryteria tworzenia rezerw zostały zawarte w KSR nr 6 „Rezerwy, bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów i zobowiązania warunkowe”. Zgodnie z nim warunkiem utworzenia rezerwy jest udzielenie twierdzących odpowiedzi na następujące pytania:
● czy na dzień bilansowy istnieje obowiązek wynikający ze zdarzeń przeszłych?
● czy wypełnienie tego obowiązku prawdopodobnie spowoduje zmniejszenie korzyści?
● czy można oszacować zmniejszenie korzyści?
Negatywna odpowiedź na przynajmniej jedno z pytań przesądza o nieutworzeniu rezerwy.
Koszty zakupu materiałów i towarów w księgach rachunkowych
Ewidencja rezerw
Rezerwy ewidencjonuje się na koncie 841-Rezerwy. Po stronie Ma tego konta ujmuje się wszelkie operacje związane z tworzeniem rezerw lub zwiększaniem ich wartości. W przypadku rozwiązywaniu rezerw lub zmniejszaniu ich wartości księguje się po stronie Wn.
Na przykładzie rezerwy na skutki postępowań sądowych sprawdzimy, jak ewidencjonować taką rezerwę.
Jednostka, która jest stroną postępowania sądowego powinna utworzyć rezerwę, zwłaszcza gdy istnieje duże ryzyko przegrania sprawy i zasądzenia na rzecz kontrahenta jakiejś kwoty, często z odsetkami. Rezerwa będzie zatem dotyczyła wartości roszczenia głównego, a odsetki zostaną zaliczone do kosztów sądowych. Księgowanie tych zdarzeń będzie wyglądało następująco:
kwota roszczenia i koszty sądowe
- strona Wn konta 761-Pozostałe koszty operacyjne,
- strona Ma 841-Rezerwy,
odsetki
- strona Wn konta 751-Koszty finansowe,
- strona Ma konta 841-Rezerwy.
W sytuacji gdy rezerwa utworzona przez jednostkę przewyższa zasądzone kwoty, powstaje nadwyżka, którą należy rozwiązać odpowiednio zaliczając ją w ciężar pozostałych przychodów operacyjnych, przychodów finansowych lub zysków nadzwyczajnych. W momencie, gdy wysokość rezerwy nie pokryje w całości zasądzonych kwot, wartość niepokryta trafia w ciężar kosztów okresu bieżącego.
Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego
Jak wykazywać na dzień bilansowy lokaty bankowe
W związku z występowaniem dodatnich różnic przejściowych, to jest różnic, które spowodują zwiększenie podstawy obliczenia podatku dochodowego w przyszłości, należy utworzyć rezerwę z tytułu odroczonego podatku dochodowego. Wysokość kwoty tej rezerwy jest równa wysokości kwoty podatku dochodowego, wymagającej zapłaty w przyszłości. Kwoty te są ustalane przy uwzględnieniu stawek podatku dochodowego obowiązujących w roku powstania obowiązku podatkowego.
Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe
Zmiany stanu rezerw techniczno-ubezpieczeniowych są zaliczane przez zakłady ubezpieczeń do kosztów operacyjnych. Rezerwy te mają zapewnić pełne pokrycie bieżących i przyszłych zobowiązań wynikających z umów ubezpieczenia i umów reasekuracji. Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe, z wyjątkiem rezerw na wyrównanie szkodowości, ustala się nie później niż na dzień bilansowy. Rezerwę na wyrównanie szkodowości ustala się nie później niż na dzień kończący rok obrotowy.
Podyskutuj o tym na naszym FORUM
Podstawa prawna:
- Art.35d, 37-38 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 152, poz. 1223 z późn. zm.).
Autor: Marta Przyborowska