Podmioty zobowiązane i zwolnione z obowiązku sporządzania skonsolidowanego sprawozdania finansowego
Kwestia sporządzania skonsolidowanych sprawozdań finansowych regulowana jest Ustawą o Rachunkowości, Rozporządzeniem Ministra Finansów w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych oraz Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości (MSR).
Zasada ogólna wskazuje, iż jednostka dominująca sprawująca kontrolę nad jednostką zależną, jest zobowiązana do sporządzenia skonsolidowanego sprawozdania finansowego, w którym zawarte będzie sprawozdanie finansowe jednostki dominującej danego oraz jednostek podporządkowanych wszystkich szczebli. Sprawozdanie skonsolidowane ma na celu zaprezentowanie danych finansowych spółek grupy kapitałowej w taki sposób, jakby stanowiły jeden podmiot.
Polecamy: INFORLEX Księgowość
Zwolnienie z obowiązku konsolidacji sprawozdań finansowych
Zgodnie z art. 56 Ustawy o Rachunkowości jednostka dominująca nie musi sporządzać skonsolidowanego sprawozdania finansowego, jeżeli na dzień bilansowy roku obrotowego oraz na dzień bilansowy roku poprzedzającego rok obrotowy, łączne dane jednostki dominującej oraz wszystkich jednostek zależnych każdego szczebla spełniają następujące warunki:
1. Przed dokonaniem wyłączeń konsolidacyjnych nie przekroczyły co najmniej dwóch z następujących trzech wielkości:
a. 38 400 000 PLN – suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego,
b. 76 800 000 PLN – przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy,
c. 250 osób – średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty.
2. Po dokonaniu wyłączeń konsolidacyjnych, nie przekroczyły co najmniej dwóch z następujących trzech wielkości:
a. 32 000 000 PLN – suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego,
b. 64 000 000 PLN – przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy,
c. 250 osób – średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty.
Podsumowując w dużym uproszczeniu, wyłączenia konsolidacyjne polegają na eliminacji skutków wzajemnych transakcji.
Jednostka dominująca będąca jednocześnie jednostką podporządkowaną (jednostką dominującą niższego szczebla) wobec podmiotu z EOG (Europejskiego Obszaru Gospodarczego), może być zwolniona z obowiązku konsolidacji w przypadku, gdy jej sprawozdanie zostało objęte sprawozdaniem spółki dominującej wyższego szczebla posiadającej 100 % udziałów w tejże spółce lub nie mniej niż 90%, a wszyscy udziałowcy zaakceptowali tę decyzję. Spółka dominująca wyższego szczebla obejmuje wtedy swoim sprawozdaniem wszystkie spółki zależne od spółki dominującej niższego szczebla. Odpowiednie informacje o zwolnieniu z obowiązku sporządzania skonsolidowanego sprawozdania, należy zawrzeć w sprawozdaniu jednostkowym spółki dominującej niższego szczebla. Sprawozdanie skonsolidowane jednostki dominującej wyższego szczebla musi zostać złożone do KRS.
Powyżej przytoczone przepisy skutkują koniecznością przygotowania dwóch sprawozdań finansowych na koniec roku obrotowego.
Według jakich standardów rachunkowości trzeba dokonać konsolidacji
Podmioty, które potwierdzą obowiązek dokonania konsolidacji, muszą w pierwszej kolejności odpowiedzieć sobie na pytanie według jakich standardów rachunkowości konsolidacja powinna być dokonana. Znacząca część podmiotów działających na rynku polskim zobowiązana jest do sporządzania sprawozdań zgodnie z Ustawą o Rachunkowości (UoR).
Przepisy zezwalają określonym podmiotom na sporządzanie skonsolidowanego sprawozdania zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości (MSR), są to m.in. emitenci papierów wartościowych, banki. Prawo wyboru pomiędzy UOR, a MSR mają podmioty ubiegające się lub zamierzające ubiegać się o dopuszczenie do obrotu na rynkach regulowanych EOG oraz jednostki dominujące niższego szczebla, gdy jednostka dominująca wyższego szczebla wybrała MSR.
Zgodnie z przepisami na dzień bilansowy spółki dominującej należy sporządzić skonsolidowane sprawozdanie finansowe, które składa się z:
- skonsolidowanego bilansu,
- skonsolidowanego rachunku zysków i strat,
- skonsolidowanego rachunku przepływów pieniężnych,
- zestawienia zmian w kapitałach własnych oraz informacji dodatkowej.
W sytuacji gdy jednostka zależna ma inny dzień bilansowy niż jednostka dominująca, możliwa jest konsolidacja danych finansowych tylko w sytuacji gdy ten dzień bilansowy przypada nie wcześniej niż 3 miesiące przed dniem bilansowym jednostki dominującej. Dane spółek zależnych należy przekształcić w taki sposób, aby były zgodne z zasadami rachunkowości stosowanymi przez podmiot dominujący.
Jednostka dominująca zobowiązana jest sporządzić skonsolidowane sprawozdanie w ciągu trzech miesięcy od końca roku obrotowego grupy. Dane jednostki zależnej mogą nie być objęte konsolidacją w przypadku gdy:
- dane jednostki zależnej są nieistotne,
- udziały zostały nabyte w celu dalszej odsprzedaży w przeciągu roku,
- występują ograniczenia w sprawowaniu kontroli.
W zależności od rodzaju powiązania pomiędzy spółkami należy zastosować metodę konsolidacji pełnej lub proporcjonalnej. Wymienione metody zostaną szerzej omówione w kolejnych częściach cyklu o sprawozdaniach finansowych.
Magdalena Kapka, Accounting Manager Accace Polska
Tel: +48 223 132 950
E-mail: poland@accace.com