Czym jest polityka rachunkowości?
Zacznijmy od definicji polityki rachunkowości. Ta ustawowa mówi nam, że są to przyjęte zasady wybrane i stosowane przez jednostkę rozwiązania dopuszczone ustawą, w tym także określone w MSR, zapewniające wymaganą jakość sprawozdań finansowych. Zapis czym jest owa polityka, znajdziemy w ustawie o rachunkowości w art. 3 ust 1. pkt. 11. Ponieważ ustawa dopuszcza różnego rodzaju rozwiązania danej kwestii, w polityce musimy określić, które rozwiązania będą stosowane w przedsiębiorstwie, a także, z jakich uproszczeń będzie przedsiębiorstwo korzystać. Dokument możemy, a nawet musimy aktualizować na bieżąco wraz z tym, jak zmieniają się potrzeby i sytuacja firmy.
Celem wdrażania polityki rachunkowości jest stworzenie jasnych i przejrzystych zasad prowadzenia rachunkowości. Z dokumentu korzystają osoby odpowiedzialne za prowadzenie księgowości, ale także organy kontrolne, o których już wcześniej wspominałem.
Kto sporządza politykę rachunkowości? Kto musi posiadać politykę rachunkowości?
Każda jednostka prowadząca księgi rachunkowe ma obowiązek posiadać dokumentację opisującą w języku polskim przyjęte przez nią zasady rachunkowości. Oznacza to, że jeżeli prowadzicie spółki kapitałowe, fundację, stowarzyszenie, spółkę komandytową lub komandytowo-akcyjną to musicie mieć politykę rachunkowości. Na tym się nie kończy. Jeżeli masz spółkę osobową lub jednoosobową działalność gospodarczą i przekroczyłeś limit przychodu, co zmusza Cię na wejście na pełne księgi, też musisz mieć politykę rachunkowości. Reasumując – masz biznes na pełnych księgach, masz politykę rachunkowości, a przynajmniej powinieneś ją mieć. „Politykę” sporządza kierownik jednostki. Co powinna ona zawierać?
Co zawiera polityka rachunkowości?
Kierownik jednostki sporządza politykę rachunkowości i zawiera w niej zasady, które odnoszą się do czynności, dla których ustawa o rachunkowości daje prawo wyboru, w jaki sposób możemy tę kwestię rozwiązać lub jakie uproszczenia zastosować.
Polityka rachunkowości powinna w szczególności zawierać:
- określenie roku obrotowego oraz wchodzącego w jego skład okresów sprawozdawczych;
- metod wyceny aktywów i pasywów oraz ustalania wyniku finansowego;
- sposobu prowadzenia ksiąg rachunkowych, w tym co najmniej:
- zakładowego planu kont, ustalającego wykaz kont księgi głównej, przyjęte zasady klasyfikacji zdarzeń, zasady prowadzenia kont ksiąg pomocniczych oraz ich powiązania z kontami księgi głównej,
- wykazu ksiąg rachunkowych,
- opisu systemu przetwarzania danych.
Jaka sankcja za brak polityki rachunkowości?
Skoro powiedzieliśmy sobie, dla kogo polityka rachunkowości jest obowiązkowa, to warto wspomnieć, co grozi za jej brak. Kierownik jednostki (np. członkowie zarządu spółki z o.o.), który nie ustali w formie pisemnej zasad (polityki) rachunkowości, podlega grzywnie lub karze pozbawienia wolności do lat 2, albo obu tym karom łącznie.
Raczej za brak dokumentacji do więzienia nikt nie trafi, ale kara finansowa jest jak najbardziej realna i będzie ona najprawdopodobniej dużo wyższa niż opłata dla kancelarii, która może taką politykę po prostu przygotować.
Tomasz Roszkowski, Kancelaria Mentzen