Co reguluje ustawa o rachunkowości?

• O czym jest ustawa o rachunkowości?
• Jakie są zasady rachunkowości?
• Do których podmiotów nie stosuje się ustawy o rachunkowości?
• Kto jest zobowiązany do prowadzenia pełnej księgowości? Kogo dotyczy ustawa o rachunkowości

O czym jest ustawa o rachunkowości?

Ustawa o rachunkowości określa zasady rachunkowości oraz zasady działalności podmiotów wykonujących profesjonalną działalność w zakresie ksiąg rachunkowych.

Autopromocja

Jakie są zasady rachunkowości?

Zasady rachunkowości to uniwersalne reguły ustalone w oparciu o przepisy prawne oraz standardy rachunkowości, są niezbędne w procesie ewidencji przy użyciu ksiąg rachunkowych. Można wśród nich wyróżnić zasady uniwersalne, podstawowe i szczegółowe. Przykładowe zasady rachunkowości:

• Zasada podmiotowości – jednostki gospodarcze muszą być odpowiednio wyodrębnione pod względem prawnym oraz muszą dysponować przypisanym do nich majątkiem. Poszczególne czynności ujmowane w księgach rachunkowych mają wpływ na położenie finansowe konkretnego podmiotu.
• Zasada periodyzacji – zakłada występowanie przedziałów czasowych, do których przypisywane są zdarzenia gospodarcze. Kluczowym pojęciem w ramach zasady periodyzacji jest rok obrotowy.
• Zasada istotności – zdarzenia istotne które realnie wpływają na położenie finansowe jednostki należy ująć w sprawozdaniu finansowym. Zdarzenia mniejszej wagi można zaksięgować w sposób uproszczony.
• Zasada ostrożnej wyceny (lub zasada ostrożności) – wycena aktywów i pasywów przedsiębiorstwa nie może powodować zniekształcenia wyniku finansowego. Z tego powodu należy wziąć pod uwagę np. zmniejszenie wartości użytkowej środków trwałych lub ryzyko niewywiązania się przez kontrahenta ze spłaty wierzytelności.
• Zasada ciągłości – przyjęta polityka rachunkowości musi być stosowana w sposób ciągły w kolejnych latach obrotowych, tak aby dane z różnych lat obrotowych były porównywalne. Odnosi się to m.in. do wyceny aktywów i pasywów oraz dokonywania odpisów amortyzacyjnych.
• Zasada współmierności i memoriału – obie te zasady są w jakimś sensie przeciwstawne ale jednocześnie nawzajem się uzupełniają. Zasada memoriału zakłada, że przychody i związane z nimi koszty należy przypisać do danego roku obrotowego. Jednak ścisłe przestrzeganie tej zasady może zniekształcić obraz kondycji finansowej przedsiębiorstwa.

Koszty powstałe w danym roku obrotowym mogą generować przychody w przyszłych latach. Z tego powodu zastosowanie znajduje zasada współmierności określona w art. 6. ust. 2 ustawy o rachunkowości: „Dla zapewnienia współmierności przychodów i związanych z nimi kosztów do aktywów lub pasywów danego okresu sprawozdawczego zaliczane będą koszty lub przychody dotyczące przyszłych okresów oraz przypadające na ten okres sprawozdawczy koszty, które jeszcze nie zostały poniesione.”

Do których podmiotów nie stosuje się ustawy o rachunkowości?

Określone podmioty gospodarcze (będące określoną formą prawną), które nie osiągnęły przychodu 2 mln euro za rok obrotowy nie muszą posiadać pełnej księgowości (ksiąg rachunkowych), a tym samym nie są związane ustawą o rachunkowości. Te formy prawne to:

Autopromocja

Webinar: VAT 2025

Sprawdź

• Jednoosobowa działalność gospodarcza
• Spółka jawna
• Spółka partnerska

Przedsiębiorstwa niezobowiązane do pełnej księgowości mają możliwość ewidencji w oparciu o księgowość uproszczoną w formach:

• Karta podatkowa
• Podatkowa księga przychodów i rozchodów
• Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Kto jest zobowiązany do prowadzenia pełnej księgowości? Kogo dotyczy ustawa o rachunkowości

Obowiązek pełnej księgowości (tzw. pełne księgi) dotyczy określonych spółek ze względu na ich formę prawną:

• Spółki komandytowe
• Spółki komandytowo-akcyjne
• Spółki z o.o.
• Spółki akcyjne

Obowiązek pełnej księgowości dotyczy również przedsiębiorstw w innych formach prawnych, których przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość 2 000 000 euro. Należy dokonać przeliczenia uwzględniając średni kurs euro NBP z dnia 1 października 2021 r. „Pełne księgi” obowiązują przedsiębiorstwa, które w 2021 r. osiągnęły przychód 9 188 200 PLN.

Autopromocja

Webinar: VAT 2025

Sprawdź

Podstawa prawna:

Autopromocja

Jak przygotować się do zmian 2025.
Podatki. Rachunkowość. ZUS

Sprawdź

Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości

Polecamy: „Amortyzacja środków trwałych w praktyce. Przyjęcie do używania, amortyzacja i likwidacja”