Podatnicy, których obroty netto z działalności opodatkowanej VAT w 2009 r. nie przekraczają 100 000 zł, mogą w 2010 r. skorzystać ze zwolnienia podmiotowego.
W 2011 r. limit ten zostanie podniesiony do 150 000 zł.
Gdy podatnik przekroczy limit 50 000 zł, a nie przekroczy 100 000 zł
W 2010 r. z prawa do zwolnienia podmiotowego będą mogli też skorzystać podatnicy, którzy w 2009 r. przekroczyli obowiązujący w 2009 r. limit 50 000 zł, a nie przekroczyli limitu 100 000 zł obowiązującego na 2010 r. Zgodnie z przepisami przejściowymi podatnicy ci w 2010 r. mogą skorzystać ze zwolnienia podmiotowego, pod warunkiem pisemnego zawiadomienia o tym zamiarze naczelnika urzędu skarbowego w terminie do 15 stycznia 2010 r. Podatnicy ci nie powinni również zapomnieć o obowiązku złożenia VAT-R.
PRZYKŁAD
Podatnik prowadził działalność opodatkowaną VAT przez cały 2009 r. Korzystał ze zwolnienia podmiotowego. W październiku 2009 r. jego obroty z działalności opodatkowanej VAT przekroczyły limit uprawniający do zwolnienia podmiotowego, czyli kwotę 50 000 zł. Podatnik zarejestrował się jako podatnik VAT czynny i od nadwyżki obrotów ponad kwotę limitu odprowadzał w 2009 r. należny VAT. Ponieważ do końca 2009 r. kwota obrotów z działalności opodatkowanej podatnika nie przekroczyła 100 000 zł, podatnik w 2010 r. może powrócić do zwolnienia podmiotowego. Warunkiem jest, aby zawiadomił o zamiarze korzystania ze zwolnienia podmiotowego w 2010 r. naczelnika urzędu skarbowego w terminie do 15 stycznia 2010 r.
Taka sama regulacja przejściowa objęła podatników, którzy w 2009 r. rozpoczęli działalność i skorzystali ze zwolnienia podmiotowego. Podatnicy ci indywidualnie obliczali kwotę limitu w proporcji do okresu prowadzonej działalności. Mogą oni skorzystać w 2010 r. ze zwolnienia podmiotowego, jeżeli w 2009 r. ich obroty przekroczyły indywidualną kwotę obliczoną od limitu 50 000 zł, ale nie przekroczyły indywidualnej kwoty obliczonej od limitu 100 000 zł. Warunkiem jest, aby zawiadomili naczelnika urzędu skarbowego o zamiarze skorzystania ze zwolnienia w 2010 r. w terminie do 15 stycznia 2010 r.
Rozliczenie VAT w okresie przejściowym>>
PRZYKŁAD
Podatnik rozpoczął działalność opodatkowaną VAT od 1 lipca 2009 r. Przysługuje mu więc limit półroczny (50% limitu 50 000 zł)*. Podatnik korzystał ze zwolnienia podmiotowego. Indywidualna kwota limitu zwolnienia podmiotowego wyniosła 25 000 zł w proporcji do okresu prowadzonej działalności (50% z kwoty 50 000 zł). W październiku 2009 r. obroty podatnika z działalności opodatkowanej VAT przekroczyły kwotę 25 000 zł. Podatnik zarejestrował się jako podatnik VAT czynny i od nadwyżki obrotów ponad kwotę limitu odprowadzał w 2009 r. należny VAT. Ponieważ do końca 2009 r. kwota obrotów z działalności opodatkowanej podatnika nie przekroczyła 50 000 zł (50% z kwoty 100 000 zł), podatnik w 2010 r. może powrócić do zwolnienia podmiotowego. Warunkiem jest, aby o zamiarze korzystania ze zwolnienia podmiotowego w 2010 r. zawiadomił naczelnika urzędu skarbowego.
* Kwota limitu dla celów przykładu została podana w przybliżeniu.
Do 15 stycznia zawiadomienie o zwolnieniu VAT>>
WAŻNE!
Podatnicy, których obroty netto w 2009 r. przekroczyły 50 000 zł, ale nie przekroczyły kwoty 100 000 zł, mogą w 2010 r. skorzystać ze zwolnienia podmiotowego. Warunkiem jest, aby zawiadomili o tym naczelnika urzędu skarbowego w terminie do 15 stycznia 2010 r.
Sytuacja podatników, którzy w 2009 r. utracili prawo do zwolnienia
Niestety, ustawa z 2 grudnia 2009 r. nie zawiera przepisów, które wyłączałyby z obowiązku rejestracji VAT oraz obowiązku rozliczania VAT podatników, którzy w 2009 r. korzystali ze zwolnienia podmiotowego, ale utracili do tego prawo w związku z przekroczeniem kwoty limitu 50 000 zł. Zgodnie z art. 113 ust. 5 ustawy o VAT, jeżeli w 2009 r. wartość sprzedaży u podatników zwolnionych od podatku przekroczyła kwotę limitu obrotów 50 000 zł, zwolnienie utraciło moc w momencie przekroczenia tej kwoty. Obowiązek podatkowy powstał w momencie przekroczenia tej kwoty, a opodatkowaniu podlegała nadwyżka sprzedaży ponad tę kwotę.
Oznacza to, że podatnicy, którzy przekroczyli w 2009 r. limit 50 000 zł, a nie przekroczyli limitu 100 000 zł, z dniem przekroczenia limitu 50 000 zł stali się czynnymi podatnikami VAT.
Ponadto powstają wątpliwości, czy podatnicy ci powinni stosować art. 113 ust. 11 ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem podatnik, który utracił prawo do zwolnienia od podatku, może ponownie skorzystać ze zwolnienia, ale nie wcześniej niż po upływie roku, licząc od końca roku, w którym utracił prawo do zwolnienia. Zastosowanie się do tej regulacji wykluczałoby możliwość stosowania zwolnienia podmiotowego przez podatników, których obroty opodatkowane netto w 2009 r. przekroczyły 50 000 zł, a nie przekroczyły 100 000 zł. Można tylko przypuszczać, że ustawodawca, wprowadzając przepisy przejściowe dopuszczające możliwość wyboru w 2010 r. zwolnienia podmiotowego dla tej kategorii podatników, uznał je za odstępstwo (przepis szczególny) w stosunku do przepisu ogólnego art. 113 ust. 11 ustawy o VAT. W takiej sytuacji to przepis szczególny będzie miał zastosowanie.
Nie zmienia to jednak faktu, że podatnicy mogą być w 2009 r. zobowiązani do zarejestrowania się jako podatnicy VAT, np. w grudniu 2009 r., oraz będą mieli obowiązek rozliczenia VAT należnego od nadwyżki ponad kwotę obrotu 50 000 zł, a od stycznia 2010 r. będą mogli z powrotem wyrejestrować się z VAT i w 2010 r. korzystać ze zwolnienia (pod warunkiem że zgłoszą w urzędzie chęć ponownego korzystania ze zwolnienia). Wiąże się to, niestety, z dodatkowymi obowiązkami dla podatnika (i urzędów skarbowych), przy czym w rezultacie podatnik i tak w 2010 r. będzie mógł korzystać ze zwolnienia z VAT.
Zwolnienie z obowiązku stosowania kas
Ustawa z 2 grudnia 2009 r. zmieniła podstawę prawną wydania rozporządzeń w sprawie stosowania kas rejestrujących. Przepisy te Trybunał Konstytucyjny uznał za niezgodne z Konstytucją. Minister Finansów na podstawie zmienionej delegacji ustawowej przygotował rozporządzenie w sprawie zwolnień z obowiązku ewidencjonowania obrotu za pomocą kas rejestrujących (patrz artykuł poniżej). Z art. 3 ustawy zmieniającej wynika też, że - mimo zmiany podstawy prawnej - zachowuje moc rozporządzenie Ministra Finansów z 19 grudnia 2008 r. w sprawie odliczania i zwrotu kwot wydatkowanych na zakup kas rejestrujących (Dz.U. Nr 228, poz. 1509). Rozporządzenie to będzie mogło obowiązywać nie dłużej niż do końca 2010 r.
• ustawa z 2 grudnia 2009 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług - do dnia oddania tego numeru Mk do druku nieopublikowana
Ewa Sławińska
ekspert w zakresie VAT