Ustawa o VAT nie zawiera wzoru ewidencji VAT. Każdy podatnik jest natomiast zobowiązany tak prowadzić ewidencję, aby na podstawie tej ewidencji można było prawidłowo wypełnić deklarację VAT (art. 109 ust. 3). Dane z ewidencji VAT powinny również umożliwić podatnikowi prawidłowe wypełnienie innych obowiązków informacyjnych nałożonych na niego ustawą o VAT, np. obowiązku wypełnienia informacji podsumowującej VAT.
Od 1 stycznia 2010 r. podatnik powinien:
• w poz. 22 deklaracji wykazywać wartość świadczonych usług, o których mowa w art. 100 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT, opodatkowanych poza terytorium kraju,
• w poz. 39 deklaracji wykazywać wartość importowanych usług wewnątrzwspólnotowych, opodatkowanych u nabywcy na podstawie art. 28b.
Oznacza to obowiązek osobnego ewidencjonowania usług wewnątrzwspólnotowych w ewidencji sprzedaży i ewidencji zakupu VAT.
Z kolei w informacji podsumowującej podatnicy świadczący usługi opodatkowane u nabywcy zostali zobowiązani do wykazywania: kodu kraju kontrahenta, numeru identyfikacyjnego kontrahenta oraz kwoty transakcji w złotych. Wskazuje to na stopień szczegółowości, jaką powinna mieć prowadzona ewidencja, aby podatnik mógł prawidłowo wypełnić swoje obowiązki informacyjne.
Ewidencja sprzedaży
Podatnik VAT musi ewidencjonować, a następnie wykazywać w deklaracji VAT (w poz. 22) oraz w informacji podsumowującej wartość świadczonych usług opodatkowanych poza terytorium kraju przez nabywcę (w ewidencji, deklaracji oraz informacji podsumowującej podatnik nie wykazuje usług świadczonych poza terytorium kraju w ramach działalności zarejestrowanej poza terytorium kraju).
Od 1 stycznia 2010 r. podatnicy świadczący usługi opodatkowane u nabywcy, podatnika podatku od wartości dodanej (na terytorium innego państwa członkowskiego UE niż Polska) zostali zobowiązani do:
• wykazywania w części E informacji podsumowującej VAT-UE: kodu kraju kontrahenta (nabywcy usługi), numeru, pod którym kontrahent jest zidentyfikowany na potrzeby VAT, oraz wartości transakcji w złotych (na podstawie art. 100 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT),
• odrębnego wykazania w deklaracji (w poz. 22) wartości świadczonych usług, o których mowa w art. 100 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT, czyli usług opodatkowanych u nabywcy na podstawie art. 28b.
W informacji podsumowującej oraz deklaracji podatnik ma obowiązek wykazać usługi opodatkowane u nabywcy na podstawie art. 28b ustawy, z wyłączeniem usług zwolnionych u nabywcy z VAT oraz usług opodatkowanych u nabywcy stawką 0% VAT (art. 100 ust. 1 pkt 4). W związku z tym, że w poz. 22 deklaracji znalazło się odwołanie do art. 100 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT, należy uznać, że w poz. 22 deklaracji VAT podatnik nie powinien wykazywać usług zwolnionych u nabywcy z VAT oraz usług opodatkowanych u nabywcy stawką 0% VAT. Tego rodzaju wyłączenie zawiera bowiem art. 100 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT.
W konsekwencji ewidencja sprzedaży VAT w części dotyczącej świadczenia usług opodatkowanych poza terytorium kraju powinna zawierać:
• kod kraju kontrahenta,
• numer identyfikacji podatkowej kontrahenta z innego kraju UE oraz jego nazwę,
• nazwę usługi,
• wartość usługi bez kwoty podatku od wartości dodanej,
• informację, czy usługa jest opodatkowana u nabywcy na podstawie art. 28b,
• informację, czy usługa jest u nabywcy zwolniona lub opodatkowana stawką 0%.
Ewidencja zakupu
Wzór deklaracji VAT obowiązujący od 1 stycznia 2010 r. zawiera również dodatkową poz. 39, w której podatnik ma obowiązek wykazać wartość importowanych usług, opodatkowanych w Polsce na podstawie art. 28b ustawy o VAT. W związku z tym ewidencja zakupu VAT powinna od 1 stycznia 2010 r. zawierać informację, czy usługa zakupiona u kontrahenta z innego kraju UE jest opodatkowana w Polsce na podstawie art. 28b ustawy o VAT.
Więcej na ten temat w Internetowym Serwisie Księgowego w artykule "Ewidencja VAT po zmianach od 1 stycznia 2010 r."
• art. 28b, art. 100 ust. 1 pkt 4, art. 109 ust. 3a ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 215, poz. 1666
Ewa Sławińska
ekspert w zakresie VAT