Przepisy wymagają, aby podatnicy VAT odpowiednio dokumentowali każdą transakcję. Dla niektórych przedsiębiorców obowiązek wystawiania oddzielnych faktur za każdą wykonaną usługę czy sprzedany towar może być uciążliwy. Szczególnie wtedy, gdy odbiorca jest ten sam, a transakcje są realizowane regularnie, jak w przypadku piekarzy, cukierników czy firm cateringowych. Zmiana przepisów, która weszła w życie z początkiem stycznia tego roku, ułatwia prowadzenie działalności, zmniejszając liczbę generowanych dokumentów.
Do końca zeszłego roku podatnicy mogli wystawiać faktury zbiorcze jedynie w przypadku sprzedaży ciągłej, na przykład kiedy świadczyli usługi najmu, ochrony mienia, czy usługi reklamowe. Od 1 stycznia 2013 r. obowiązuje znowelizowane Rozporządzenie Ministra Finansów, które upraszcza wystawianie faktur. Jeden dokument może obejmować dostawę kilku towarów lub usług, wykonanych w trakcie tego samego miesiąca na rzecz jednego kontrahenta.
Kto i kiedy może wystawiać faktury zbiorcze?
Wystawianie faktur zbiorczych nie jest obowiązkowe. To przedsiębiorca decyduje które towary i usługi, jakie wyświadczył na rzecz jednego kontrahenta, znajdą się na dokumencie. Pozostałe transakcje przeprowadzone w trakcie danego miesiąca można uwzględnić na innej fakturze zbiorczej lub rozliczać, wystawiając faktury na zasadach ogólnych.
Posłużmy się przykładem: Pan Andrzej jest geodetą i prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą. Na zlecenie dewelopera dokonuje pomiaru w dniu 3 czerwca 2013 r. i za wyświadczoną usługę wystawia fakturę. Po jakimś czasie okazuje się, że będą potrzebne dodatkowe 3 pomiary: 9, 22 oraz 25 czerwca. W tej sytuacji pan Andrzej może wystawić kolejne 3 faktury, ale może też posłużyć się jedną fakturą zbiorczą.
W przypadku faktur wystawianych na zasadach ogólnych, przedsiębiorca ma 7 dni na sporządzenie dokumentu od momentu wydania towaru lub wykonania usługi. Jak natomiast wygląda kwestia terminu wystawienia faktury zbiorczej?
Będą kolejne ułatwienia podatkowe dla firm
Ministerstwo Finansów o fakturach pro-forma
Decydując się na fakturę zbiorczą, podatnik musi wystawić fakturę ostatniego dnia miesiąca, w którym dokonano wymienionych transakcji. Mówi o tym § 9 ust. 3 rozporządzenia:
„Faktura może dokumentować kilka odrębnych dostaw towarów lub usług dokonanych w trakcie miesiąca, jeżeli zostanie wystawiona nie później niż ostatniego dnia miesiąca, w którym wydano towar lub wykonano usługę.”
Tak więc geodeta, o którym była mowa wcześniej, mógł pierwszą fakturę wystawić na zasadach ogólnych, czyli w ciągu 7 dni. (W tym przykładzie jest to 16 czerwca, ponieważ pomiar został dokonany 9 czerwca.) Natomiast fakturę za kolejne trzy pomiary (19, 22 i 25 czerwca) może wystawić najpóźniej 30 czerwca, czyli ostatniego dnia miesiąca.
Inaczej wygląda sytuacja w przypadku sprzedaży o charakterze ciągłym. Wtedy podatnik powinien wystawić fakturę nie później niż 7. dnia od zakończenia miesiąca, w którym dokonano sprzedaży.
Jakie dane powinny znaleźć się na fakturze zbiorczej?
Każda faktura musi zawierać m.in. nazwę usługi lub towaru, datę wystawienia i dokonania lub zakończenia dostawy towarów lub wykonania usługi, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane, pozwalające zidentyfikować strony transakcji.
Błędy na fakturze - termin płatności i wyrażona słownie kwota należności
Dla faktur sporządzanych na zasadach ogólnych, określenie daty sprzedaży lub wykonania usługi nie sprawia większego problemu. Według § 5 ust. 1 rozporządzenia, faktura powinna zawierać „datę dokonania lub zakończenia dostawy towarów lub wykonania usługi, o ile taka data jest określona i różni się od daty wystawienia faktury”.
W przypadku, gdy faktura obejmuje kilka dostaw lub usług wykonanych w ciągu miesiąca, ale nie dokumentuje sprzedaży ciągłej, sprawa jest bardziej skomplikowana, ponieważ przepisy nie definiują wprost daty na takiej fakturze. Zapewne najbezpieczniej jest zamieścić na fakturze poszczególne daty każdej z transakcji oraz rzecz jasna datę wystawienia dokumentu. Zatem wracając do przykładu z geodetą, na fakturę zbiorczą trafiłyby trzy wymienione daty: 19, 22 i 25 czerwca oraz data wystawienia, czyli 30 czerwca.
Zalety i ograniczenia faktury zbiorczej
Podstawową zaletą ujmowania kilku transakcji na jednym dokumencie jest oszczędność czasu i pieniędzy w firmie, co dotyczy zarówno sprzedawcy, jak i nabywcy. Odpada bowiem koszt wystawiania i przechowywania pojedynczych dokumentów, a gdy nabywca wymaga faktur na papierze - także drukowania. Zmniejszenie liczby dokumentów ułatwia też weryfikację ewidencji księgowej i wykrycie ewentualnych błędów.
Kiedy odliczyć VAT, gdy zaginął oryginał faktury?
Decydując się na wprowadzenie faktury zbiorczej, warto pamiętać o pewnych ograniczeniach. Dla wielu małych firm opłacanie faktur przez kontrahentów na bieżąco jest istotne i zapewnia płynność finansową. Faktura jest bowiem dokumentem, umożliwiającym wezwanie do zapłaty. Rozliczanie się w oparciu o fakturę zbiorczą może oznaczać, że płatność wpłynie nawet z miesięcznym opóźnieniem w stosunku do momentu wykonania usługi czy sprzedaży towaru.
Zmieniając zasady fakturowania należy również pamiętać o dotychczasowych klientach. Część z nich zapewne woli opłacać pojedyncze faktury. Za każdym razem warto uzgodnić planowaną zmianę z kontrahentem.
Sebastian Bobrowski
Dyrektor Finansowy inFakt