Organ podatkowy ma prawo stwierdzić wygaśnięcie decyzji podatkowej. Czasem wygaśnięcie może nastąpić także z mocy prawa.
Przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.) przewidują sytuacje, w których może dojść do wygaśnięcia decyzji podatkowej. Katarzyna Bieńkowska, doradca podatkowy w kancelarii prawnej White & Case, wyjaśniła, że wygaśnięcie decyzji służy usunięciu z obrotu prawnego decyzji zbędnych, które stwarzają potencjalne ryzyko naruszenia bezpieczeństwa obrotu. Zagrożenie to może wynikać np. ze zmian w stanie prawnym lub braku działań podmiotów praw i obowiązków podatkowych.
Decyduje urząd
Wygaśnięcie decyzji podatkowej może stwierdzić sam organ podatkowy. Może to jednak zrobić tylko w ściśle określonych przypadkach.
Organ podatkowy, który wydał decyzję w pierwszej instancji, stwierdza jej wygaśnięcie, jeżeli stała się bezprzedmiotowa; została wydana z zastrzeżeniem dopełnienia przez stronę określonego warunku, a strona nie dopełniła tego warunku; strona nie dopełniła przewidzianych w tej decyzji lub w przepisach prawa podatkowego warunków uprawniających do skorzystania z ulg; strona nie dopełniła określonych w przepisach prawa podatkowego warunków uprawniających do skorzystania z ryczałtowych form opodatkowania.
Bezprzedmiotowość decyzji
Najczęstszym powodem wygaśnięcia decyzji podatkowej jest jej bezprzedmiotowość.
– Bezprzedmiotowość postępowania oznacza, że brak jest jednego lub więcej elementów materialnego stosunku prawnego. Przykładowo, bezprzedmiotowe będzie postępowanie w sprawie, która przestała być regulowana przepisami dającymi podstawę do wydania decyzji administracyjnej – podkreśliła Katarzyna Bieńkowska.
Jednocześnie dodała, że bezprzedmiotowość postępowania ma miejsce wtedy, gdy brak jest zobowiązania podatkowego, które miałoby zostać skonkretyzowane w decyzji podatkowej (a mimo to zostały dokonane określone rozstrzygnięcia). Bezprzedmiotowość zachodzi też wówczas, gdy w sposób oczywisty organ podatkowy stwierdził brak podstaw prawnych i faktycznych do merytorycznego rozpatrzenia sprawy.
Według Katarzyny Bieńkowskiej okoliczność niedopełnienia warunków uprawniających do zastosowania ulg może dotyczyć zarówno warunków wynikających z przepisów, jak i warunków, które wymagane są dla prawidłowego zastosowania ulgi.
Utrata prawa do ulgi podatkowej zawsze wymaga rozstrzygnięcia w formie decyzji. Decyzje takie obejmują całość zobowiązania podatkowego podatnika z ulgą, którą taka decyzja konsumuje.
– Także niedopełnienie przewidzianych przepisami warunków uprawniających do skorzystania z ryczałtowych form opodatkowania powoduje konieczność stwierdzenia wygaśnięcia decyzji w sprawie przyznania danej formy opodatkowania – dodała nasza rozmówczyni.
Wygaśnięcie decyzji podatkowej może nastąpić także z mocy prawa.
Ważne!
Organ podatkowy stwierdza wygaśnięcie decyzji w drodze decyzji. Uprawnienie organu administracji do stwierdzenia wygaśnięcia decyzji może dotyczyć zarówno decyzji ostatecznych, jak i nieostatecznych, ale jest możliwe tylko wtedy, gdy nie toczy się postępowanie odwoławcze
Wygaśnięcie z mocy prawa
Zdarza się, że organ z powodów uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub z uwagi na ważny interes publiczny – na wniosek podatnika – może rozłożyć zapłatę podatku na raty lub odroczyć termin płatności, a nawet umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę lub należną opłatę prolongacyjną.
– Jeżeli podatnik nie dotrzyma terminów określonych w takiej decyzji (nie zapłaci w terminie odroczonego podatku lub zaległości podatkowej bądź naruszy termin płatności którejkolwiek z rat, na jakie został rozłożony podatek lub zaległość podatkowa), z mocy prawa następuje wygaśnięcie decyzji odraczającej płatność lub rozkładającej płatność na raty – wskazała ekspert White & Case. Skutkuje to tym, że odsetki nalicza się od pierwotnego terminu płatności.
Ewa Matyszewska