Zagadnienia związane z bieżącą wyceną operacji gospodarczych wyrażonych w walutach obcych reguluje art. 30 ust. 2 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.). W myśl tego przepisu wyrażone w walutach obcych operacje gospodarcze ujmuje się w księgach rachunkowych na dzień ich przeprowadzenia odpowiednio po kursie:
- kupna walut, stosowanym przez bank, z którego usług korzysta jednostka, w przypadku operacji sprzedaży walut oraz zapłaty należności,
- sprzedaży walut, stosowanym przez bank, z którego usług korzysta jednostka, w przypadku operacji kupna walut oraz zapłaty zobowiązań,
- średnim kursie ustalonym dla danej waluty przez NBP na ten dzień, chyba że w zgłoszeniu celnym lub innym wiążącym jednostkę dokumencie ustalony został inny kurs, w przypadku pozostałych operacji.
Przy realizacji operacji gospodarczych wyrażonych w walutach obcych mogą powstać różnice kursowe. Ujemne różnice kursowe, niezależnie czy dotyczą należności czy zobowiązań, zalicza się do kosztów finansowych, natomiast dodatnie różnice kursowe do przychodów finansowych.
Eksport bezpośredni
Zgodnie z art. 2 pkt 8 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.), dalej ustawa o VAT, eksport towarów to potwierdzony przez urząd celny określony w przepisach celnych wywóz towarów z terytorium kraju poza terytorium Wspólnoty, jeżeli wywóz jest dokonany przez:
- dostawcę lub na jego rzecz, lub
- nabywcę mającego siedzibę poza terytorium kraju, lub na jego rzecz.
W myśl art. 41 ust. 4 ustawy o VAT, w eksporcie towarów, gdy wywóz dokonany jest przez dostawcę lub na jego rzecz (tzw. eksport bezpośredni), stawka podatku wynosi 0 proc. Trzeba jednak zauważyć, że art. 41 ust. 6--9 ustawy o VAT mówi, że aby zastosować stawkę podatku 0 proc. w przypadku eksportu bezpośredniego, niezbędne jest otrzymanie przez podatnika, przed złożeniem deklaracji podatkowej za dany miesiąc, dokumentu potwierdzającego wywóz towarów poza terytorium Wspólnoty.
Jeżeli podatnik nie posiada takiego potwierdzenia, może wykazać sprzedaż eksportową z zastosowaniem stawki podatku 0 proc. w rozliczeniu za okres następny, pod warunkiem otrzymania dokumentu potwierdzającego wywóz towarów przed złożeniem deklaracji podatkowej za ten drugi okres.
W eksporcie towarów, dokonywanym przez rolników ryczałtowych, stawka podatku wynosi 0 proc., pod warunkiem prowadzenia przez podatnika ewidencji dla celów VAT. Ewidencja ta powinna zawierać: odrębnie kwoty podatku naliczonego związane z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje i nie przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, dane niezbędne do określenia przedmiotu i podstawy opodatkowania, wysokość podatku należnego, kwoty podatku naliczonego obniżające kwotę podatku należnego oraz kwotę podatku podlegającą wpłacie do urzędu skarbowego lub zwrotowi z tego urzędu.
Wywóz pośredni
Gdy wywóz dokonywany jest przez nabywcę mającego siedzibę poza terytorium kraju lub na jego rzecz (tzw. eksport pośredni), również ma zastosowanie stawka podatku 0 proc. Aby podatnik mógł zastosować 0-proc. stawkę VAT to w myśl art. 41 ust. 11 ustawy o VAT musi posiadać, przed złożeniem deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy, w którym dokonał dostawy towarów, kopii dokumentu, w którym urząd celny określony w przepisach celnych potwierdził wywóz tych towarów na terytorium kraju.
Otrzymanie przez podatnika dokumentu potwierdzającego wywóz towarów poza terytorium Wspólnoty w terminie późniejszym upoważnia podatnika do dokonania korekty podatku należnego w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym podatnik otrzymał ten dokument.
PRZYKŁAD: KIEDY WYKAZAĆ EKSPORT BEZPOŚREDNI
Jeżeli przyjmiemy, że:
- spółka X 22 marca 2007 r. sprzedała towar firmie z Rosji
- spółka X wystawiła fakturę firmie z Rosji dnia 22 marca 2007 r.
- wywozu towarów dokonał sprzedawca
- dokumenty potwierdzające wywóz towarów spółka X otrzymała 28 kwietnia 2007 r.
W tej sytuacji spółka X wykaże sprzedaż eksportową ze stawką 0 proc. w deklaracji za miesiąc kwiecień (składanej do 25 maja 2007 r.), gdyż otrzymała potwierdzenie wywozu towarów przed złożeniem deklaracji za ten miesiąc.
W księgach rachunkowych spółka powinna dokonać następującego zapisu:
- Faktura eksportowa z zastosowaniem stawki VAT 0 proc.
Wn konto „Rozrachunki z odbiorcami”/Ma konto „Sprzedaż towarów”.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Barbara KoŁodziej
PODSTAWA PRAWNA
- Art. 30 ust. 2 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.).
- Art. 2 pkt 8 oraz art. 41 ust. 4 i 11 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.).