Zakład Ubezpieczeń Społecznych waloryzuje wszystkie świadczenia z urzędu, co oznacza, że nie należy zgłaszać w tej sprawie wniosku. Jeżeli wypłata świadczenia jest wstrzymana (np. w związku z osiąganiem przychodu ponad 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia lub w związku z kontynuowaniem zatrudnienia bez rozwiązania stosunku pracy), świadczenie zostanie zwaloryzowane z chwilą podjęcia jego wypłaty.
Podstawa prawna waloryzacji świadczeń
Waloryzacja emerytur, rent i innych świadczeń oraz dodatków następuje na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dziennik Ustaw z 2009 r., Nr 153, poz. 1227 ze zm.), przy zastosowaniu wskaźnika waloryzacji 104 %, ogłoszonego komunikatem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 13 lutego 2013 r. (Monitor Polski z dnia 14 lutego 2013 r., poz. 78).
Zasady waloryzacji świadczeń
Wypłacane świadczenia oraz dodatki waloryzowane są przez pomnożenie kwoty świadczenia/dodatku - w wysokości przysługującej w dniu 28 lutego 2013 r. - przez wskaźnik waloryzacji.
Przykład 1
W dniu 28 lutego 2013 r. emerytura wynosiła 1600,00 zł (brutto). Od 1 marca 2013 r. zwaloryzowana kwota świadczenia wynosi 1664,00 zł (1600,00 zł x 104%). Od tej kwoty odliczona zostanie zaliczka na podatek dochodowy od osób fizycznych - przekazywana przez ZUS do urzędu skarbowego i składka na ubezpieczenie zdrowotne - przekazywana przez ZUS do Narodowego Funduszu Zdrowia.
Waloryzacji od dnia 1 marca 2013 r. podlega także podstawa wymiaru emerytury:
- przyznanej na dotychczasowych zasadach,
- obliczonej na zasadach określonych w art.183 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - w części ustalonej na dotychczasowych zasadach.
Przykład 2
Ubezpieczony, urodzony 8 stycznia 1948 r., legitymujący się 34 letnim okresem zatrudnienia (składkowym) i wskaźnikiem podstawy wymiaru 148,46 %, zgłosił w dniu 18 lutego 2013 r. wniosek o przyznanie emerytury na podstawie art. 27 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W dniu 8 lutego 2013 r. spełnił warunki do przyznania emerytury, tj. ukończył wiek emerytalny, wynoszący dla niego 65 lat i 1 miesiąc. W związku z tym, że wniosek o przyznanie emerytury złożył w lutym 2013 r., świadczenie zostanie:
- przyznane od dnia 8 lutego 2013 r. (tj. od dnia spełnienia warunków wymaganych do przyznania emerytury),
- obliczone przy zastosowaniu kwoty bazowej wynoszącej 2974,69 zł,
- ustalone w wysokości 2665,90 zł (od podstawy wymiaru 4416,22 zł).
Od dnia 1 marca 2013 r. wysokość emerytury zostanie ustalona na kwotę 2772,54 zł (2665,90 zł x 104 %), a jej podstawa wymiaru - 4592,87 zł.
Abolicja składek ZUS, czyli niższa emerytura
Przyjmowanie dokumentów ubezpieczeniowych - nowy serwis ZUS
Zapraszamy do odwiedzenia forum ZUS i prawo pracy
Nowa kwota bazowa
Od 1 marca 2013 r. kwota bazowa wynosi 3080,84 zł i ma zastosowanie przy obliczaniu emerytur i rent przyznawanych według dotychczasowych zasad na wniosek:
- zgłoszony po dniu 28 lutego 2013 r. lub
- zgłoszony przed dniem 1 marca 2013 r., jeżeli prawo do świadczenia powstało po dniu 28 lutego 2013 r.
Przykład 3
Ubezpieczony, urodzony 8 stycznia 1948 r., legitymujący się 34 letnim okresem zatrudnienia (składkowym) i wskaźnikiem podstawy wymiaru 148,46 %, zgłosił w marcu 2013 r. wniosek o przyznanie emerytury na podstawie art. 27 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W dniu 8 lutego 2013 r. spełnił wszystkie warunki do przyznania emerytury, tj. ukończył wiek emerytalny, wynoszący dla niego 65 lat i 1 miesiąc. W związku z tym, że wniosek o przyznanie emerytury złożył w marcu 2013 r., świadczenie zostanie:
- przyznane od 1 marca 2013 r. (tj. od pierwszego dnia miesiąca, w którym zgłoszony został wniosek o przyznanie emerytury),
- obliczone przy zastosowaniu kwoty bazowej wynoszącej 3080,84 zł,
- ustalone w wysokości 2761,03 zł (od podstawy wymiaru 4573,82 zł).
Najniższe emerytury i renty
Kwoty najniższych gwarantowanych świadczeń emerytalno-rentowych od 1 marca 2013 r.:
| - emerytura, renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy i renta rodzinna | 831,15 zł |
| - renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy | 637,92 zł |
| - renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem lub chorobą zawodową i renta rodzinna wypadkowa | 997,38 zł |
| - renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem lub chorobą zawodową | 765,50 zł |
Dodatki do emerytur i rent
Wysokość dodatków do świadczeń emerytalno-rentowych od 1 marca 2013 r.:
- dodatek pielęgnacyjny, za tajne nauczanie | 203,50 zł |
- dodatek pielęgnacyjny dla inwalidy wojennego całkowicie niezdolnego do pracy i samodzielnej egzystencji | 305,25 zł |
- dodatek dla sieroty zupełnej | 382,50 zł |
- dodatek kombatancki, świadczenie w wysokości dodatku kombatanckiego | 203,50 zł |
- dodatek kompensacyjny | 30,53 zł |
- świadczenie pieniężne dla żołnierzy zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianych w kopalniach węgla, kamieniołomach, zakładach wydobywania rud uranu i batalionach budowlanych - w zależności od liczby pełnych miesięcy trwania pracy | od 10,20 zł do 203,50 zł |
- świadczenie pieniężne przysługujące osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i ZSRR - w zależności od liczby pełnych miesięcy trwania pracy | od 10,20 zł do 203,50 zł |
| - świadczenie pieniężne przysługujące cywilnym niewidomym ofiarom działań wojennych | 698,17 zł |
Renta socjalna
Od 1 marca 2013 r. 698,17 zł
Prawo do renty socjalnej zawiesza się, jeżeli zostały osiągnięte przychody w łącznej kwocie wyższej niż 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy ostatnio ogłoszonego przez Prezesa GUS do celów emerytalnych. W związku z tym, kwota przychodu uzasadniająca zawieszanie rent socjalnych wynosi w okresie:
- od 1 czerwca 2012 r. do 31 sierpnia 2012 r. 2 552,30 zł,
- od 1 września do 30 listopada 2012 r. 2 447,80 zł,
- od 1 grudnia 2012 r. do 28 lutego 2013 r. 2 457,20 zł,
- od 1 marca 2013 r. do 31 maja 2013 r. 2 583,30 zł.
Minimalna składka na ubezpieczenie zdrowotne w 2013 r.
Abolicja składek ZUS dla przedsiębiorców. Jak z niej skorzystać?
Świadczenie przedemerytalne
- Kwota ryczałtowa świadczenia przedemerytalnego od 1 marca 2013 r. 975,78 zł
Kwoty przychodu wpływające na zawieszenie lub zmniejszenie świadczeń i zasiłków przedemerytalnych w okresie rozliczeniowym od 1 marca 2013 r.:
| 880,50 zł |
| 2 465,20 zł |
| 10 566,00 zł |
| 29 582,40 zł |
| 487,88 zł |
Kwoty jednorazowych odszkodowań z tytułu uszczerbku na zdrowiu spowodowanego wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową
W okresie od 1 kwietnia 2012 r. do 31 marca 2013 r. kwoty jednorazowych odszkodowań z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej wynoszą:
- 680 zł za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu
- 680 zł za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, z tytułu zwiększenia tego uszczerbku co najmniej o 10 punktów procentowych
- 11 898 zł z tytułu orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji ubezpieczonego
- 11 898 zł z tytułu orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji wskutek pogorszenia się stanu zdrowia rencisty
- 61 191 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawniony jest małżonek lub dziecko zmarłego ubezpieczonego lub rencisty
- 30 596 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawniony jest członek rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty inny niż małżonek lub dziecko
- 61 191 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są równocześnie małżonek i jedno lub więcej dzieci zmarłego ubezpieczonego lub rencisty oraz 11 898 zł z tytułu zwiększenia tego odszkodowania przysługującego na każde z tych dzieci
- 61 191 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawnionych jest równocześnie dwoje lub więcej dzieci zmarłego ubezpieczonego lub rencisty oraz 11 898 zł z tytułu zwiększenia tego odszkodowania przysługującego na drugie i każde następne dziecko
- 11 898 zł, gdy obok małżonka lub dzieci do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są równocześnie inni członkowie rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty; każdemu z nich przysługuje ta kwota, niezależnie od odszkodowania przysługującego małżonkowi lub dzieciom
- 30 596 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są tylko członkowie rodziny inni niż małżonek lub dzieci zmarłego ubezpieczonego lub rencisty oraz 11 898 zł z tytułu zwiększenia tego odszkodowania przysługującego na drugiego i każdego następnego uprawnionego.
Wysokość kwot przychodu powodujących zmniejszenie lub zawieszenie świadczeń emerytów i rencistów
Kwoty równe 70% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego:
od 1 czerwca 2012 r. - 2552,30 zł od 1 września 2012 r. - 2447,80 zł od 1 grudnia 2012 r. - 2457,20 zł od 1 marca 2013 r. - 2583,30 zł Kwoty równe 130% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego:
od 1 czerwca 2012 r. - 4740,00 zł od 1 września 2012 r. - 4545,90 zł od 1 grudnia 2012 r. - 4563,30 zł od 1 marca 2013 r. - 4797,40 zł
Nie zmniejsza się ani nie zawiesza w razie osiągania przychodu następujących świadczeń:
- rent inwalidy wojennego i rent rodzinnych po tym inwalidzie,
- rent inwalidy wojskowego, którego niezdolność do pracy powstała w związku ze służbą wojskową i rent rodzinnych po tym inwalidzie, jeśli jego śmierć pozostaje w związku ze służbą wojskową.
Zawieszeniu ani zmniejszeniu bez względu na wysokość osiąganego przychodu nie podlegają emerytury osób, które osiągnęły powszechny wiek emerytalny, ustalany indywidualnie w zależności od daty urodzenia ubezpieczonego. Nie dotyczy to jednak tych osób, których emerytura została zawieszona w związku z kontynuowaniem zatrudnienia w ramach stosunku pracy, podjętego przed jej nabyciem (art. 103a ustawy emerytalnej).
Osiąganie przychodu nieprzekraczającego 70% kwoty przeciętnego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ogłoszonego przez prezesa GUS, nie powoduje zmniejszenia świadczeń.
W przypadku gdy przychód osiągany przez świadczeniobiorcę przekroczy 70% przeciętnego wynagrodzenia, ale nie będzie wyższy niż 130% przeciętnego wynagrodzenia - emerytura, renta z tytułu niezdolności do pracy oraz renta rodzinna dla jednej osoby ulegną zmniejszeniu o kwotę przekroczenia, nie więcej jednak niż o kwotę maksymalnego zmniejszenia (ustalaną przy kolejnych waloryzacjach), tj.:
od 1 marca 2012 r. do 28 lutego 2013 r.:
- 528,00 zł - emerytura, renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy
- 396,03 zł - renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy
- 448,83 zł - renta rodzinna dla jednej osoby
od 1 marca 2013 r.:
- 549,12 zł - emerytura, renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy
- 411,87 zł - renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy
- 466,78 zł - renta rodzinna dla jednej osoby
Zawieszeniu ulegają emerytury i renty świadczeniobiorców, którzy osiągnęli przychód przekraczający 130% przeciętnego wynagrodzenia.
Graniczne kwoty przychodu dla 2012 r. wynoszą odpowiednio:
- 29 772,30 zł - suma kwot przychodu odpowiadających 70% przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń w 2012 r.
- 55 291,00 zł - suma kwot przychodu odpowiadających 130% przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń w 2012 r.