Szczególna dbałość w tym zakresie, zdaniem ekspertów firmy doradczej Deloitte, może ich uchronić przed możliwymi sankcjami ze strony Komisji Nadzoru Finansowego, która w ostatnim czasie zaczęła uważnie przyglądać się temu problemowi.
Zagadnienie „odpowiedniej wyceny wartości aktywów” po raz pierwszy pojawiło się w styczniu 2013 r. w raporcie ESMA (European Securities and Markets Authority - instytucja nadzorcza, powstała na podstawie Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady). Dokument był przeglądem przykładowych rzeczywistych sprawozdań finansowych kilku firm w zakresie jakości informacji na temat wyceny wartości firmy i testów na trwałą utratą wartości aktywów, prezentowanych w skonsolidowanych sprawozdaniach finansowych, sporządzanych zgodnie z MSR 36. Raport był alarmujący dla europejskich emitentów giełdowych.
„ESMA wskazała na wiele nieprawidłowości. Trwający na świecie kryzys ekonomiczny przyczynił się do znacznej deprecjacji wielu aktywów, będących własnością spółek giełdowych. Zmiana sytuacji ekonomicznej spowodowała, że dziś aktywa te mogą generować znacznie mniejsze lub nawet ujemne przepływy pieniężne, co oznacza utratę ich wartości, a w konsekwencji wpływa na wycenę firmy. W związku z tym ryzyko istotnego zniekształcenia informacji finansowej staje się bardziej prawdopodobne. Problem ten dotyczy także Polski” - mówi Piotr Świętochowski, Dyrektor w Dziale Audytu, Deloitte.
Dlatego, wkrótce po ESMA, tematem zajęła się także Komisja Nadzoru Finansowego, która jest członkiem tego stowarzyszenia. KNF zwróciła uwagę na ten aspekt w swoim raporcie „Zgodność sprawozdań finansowych emitentów papierów wartościowych z MSSF” (analiza przeprowadzona w 2013 r., publikacja w styczniu 2014 r.).
Sprawozdania finansowe 2014 - nowa definicja kontroli w MSSF
Wyniki analizy, przeprowadzonej na bilansach 87 spółek notowanych na GPW (blisko 20 proc. udział w łącznej liczbie emitentów w rynku regulowanym) także nie były zadowalające. Komisja wezwała spółki giełdowe do poprawy jakości swoich sprawozdań zgodnie z MSSF, w szczególności w obszarach związanych z zagrożeniem kontynuacji działalności, utratą wartości aktywów (zarówno niefinansowych jak i finansowych) oraz ryzykiem związanym z instrumentami finansowymi.
Zmiany w VAT od 1 stycznia 2014 r. - vademecum
Faktury i fakturowanie od 1 stycznia 2014 r.
Moment odliczenia VAT naliczonego - zmiany 2014
Po opublikowaniu raportu, Komisja wystosowała pisma do spółek notowanych na GPW, które prezentowały w swoich raportach rocznych istotne (wysokie) wartości posiadanych aktywów, z pytaniami odnośnie testów na ich utratę. Pod lupę wzięto również jakość innych ujawnień w sprawozdaniach finansowych. Na jedną ze spółek nałożono nawet karę finansową w wysokości 250 tys. zł.
Dlatego już teraz, podczas przygotowywania sprawozdań za ubiegły rok, spółki giełdowe powinny upewnić się, co do jakości swojego systemu monitorowania i kontroli sprawozdawczości finansowej. Ewentualne nieprawidłowości wynikają bowiem często z niedopatrzenia i niedoskonałości tego systemu oraz niejasności lub nieadekwatności obowiązujących dotychczas polityk rachunkowości, które mogą niejednokrotnie nie uwzględniać ostatnich zmian w gospodarce czy w samej branży. Jak zaznaczają eksperci Deloitte kontrole KNF mogą objąć także sprawozdania za poprzednie lata.
„Dlatego, tym bardziej, firmy powinny przeprowadzić testy na utratę wartości posiadanych przez siebie aktywów i jeżeli istnieje taka konieczność nanieść korekty także w swoich wcześniejszych bilansach. Takie testy powinny być przeprowadzane raz do roku” - mówi Katarzyna Pulczukiewicz, Menadżer w Dziale Audytu, Deloitte.
Takie działania profilaktyczne mogą często pomóc w odpowiednio wczesnej identyfikacji zwiększonego ryzyka w obszarach, uznawanych do tej pory za nieistotne. Jak dotąd bowiem częstą praktyką było przepisywanie z roku na rok tych samych wartości pieniężnych w odpowiednich rubrykach sprawozdania finansowego.
Kwestia ta powinna być ważna nie tylko dla służb finansowo-księgowych, ale również dla zarządów i organów nadzorujących te jednostki. Rady nadzorcze są bowiem odpowiedzialne m.in. za monitorowanie systemu sprawozdawczości finansowej i jej kontroli oraz za finalny kształt raportu rocznego.
„Temat jest trudny i skomplikowany, ale instytucje nadzorujące rynek kapitałowy i giełdowy przyglądają się coraz częściej i takim zagadnieniom. Dlatego naszym zdaniem spółki nie mogą zaniedbywać kwestii utraty wartości swoich aktywów. I nie chodzi tylko o ewentualne kary finansowe, które im za to grożą, ale także kwestie wizerunkowe. Pamiętajmy, że wszystkie sprawy, w których KNF upomina i karze emitenta są upubliczniane i dostępne na stronie Komisji” - podsumowuje Piotr Świętochowski.