Podatnik może zwrócić się do urzędu skarbowego z wnioskiem o odroczenie zapłaty podatku, o rozłożenie go na raty lub o umorzenie zaległości podatkowej. Ulgi te przyznawane są jednak wyjątkowo, w szczególnie uzasadnionych przypadkach.
Jeżeli podatnik wpadnie w tarapaty finansowe, ma prawo starać się o ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych. Podstawowe obowiązki i prawa podatników reguluje ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.).
W ustawie tej określono również zasady ubiegania się o preferencje przy uiszczaniu podatków w szczególnie uzasadnionych przypadkach.
Zaliczki na podatek
Jeśli podatnik rozlicza się za pośrednictwem płatnika, czyli uzyskuje dochody ze stosunku pracy, emerytury, renty itp., to może wystąpić do organu podatkowego z wnioskiem o zwolnienie płatnika (pracodawca, ZUS) z pobrania podatku. Składając taki wniosek, musi jednak wykazać, że pobranie podatku zagraża jego ważnym interesom, a w szczególności jego egzystencji. Podatnik może ponadto uprawdopodobnić, że pobrany podatek byłby niewspółmiernie wysoki w stosunku do podatku należnego za rok podatkowy lub inny okres rozliczeniowy.
Jeżeli natomiast podatnik sam wpłaca zaliczki na podatek, to organ podatkowy – na jego wniosek – może również ograniczyć pobór zaliczek na podatek. Podatnik jednak musi uprawdopodobnić, że zaliczki, obliczone według zasad określonych w ustawach podatkowych, byłyby niewspółmiernie wysokie w stosunku do podatku należnego od dochodu przewidywanego na dany rok podatkowy.
Jeśli przemawia za tym ważny interes podatnika lub interes publiczny, można również zwrócić się do organu podatkowego z wnioskiem:
• o odroczenie terminu płatności podatku lub zapłaty zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę,
• o rozłożenie na raty zapłaty podatku lub zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę,
• o umorzenie w całości lub w części zaległości podatkowej, odsetek za zwłokę lub opłaty prolongacyjnej (jest to opłata ustalana za korzystanie z układu ratalnego lub odroczenia).
Jak jednak podkreślono w wyjaśnieniach Ministerstwa Finansów (zamieszczonych na stronach internetowych MF), ulgi te przyznawane są wyjątkowo, tylko w szczególnie uzasadnionych przypadkach.
Uprawnienia ministra
Ordynacja podatkowa daje również określone uprawnienia ministrowi finansów. Otóż minister może, w formie rozporządzenia, w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników:
• zaniechać w całości lub w części poboru podatków, określając rodzaj podatku, okres, w którym następuje zaniechanie, i grupy podatników, których dotyczy zaniechanie;
• zwolnić niektóre grupy płatników z obowiązku pobierania podatków lub zaliczek na podatki oraz określić termin wpłacenia podatku i wynikające z tego zwolnienia obowiązki informacyjne podatników, chyba że podatnik jest obowiązany do dokonania rocznego lub innego okresowego rozliczenia tego podatku.
Rozporządzenie dotyczące zaniechania poboru podatku od podatników prowadzących działalność gospodarczą, którzy w wyniku zaniechania poboru podatku staną się beneficjentami pomocy w rozumieniu przepisów o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej, stanowiące pomoc publiczną, zawiera program pomocowy, określający przeznaczenie i warunki dopuszczalności pomocy publicznej.
KIEDY PŁATNIK NIE POBIERZE PODATKU
Organ podatkowy, na wniosek podatnika, może zwolnić płatnika z obowiązku pobrania podatku, jeżeli:
• pobranie podatku zagraża ważnym interesom podatnika, a w szczególności jego egzystencji lub
• podatnik uprawdopodobni, że pobrany podatek byłby niewspółmiernie wysoki w stosunku do podatku należnego za rok podatkowy lub inny okres rozliczeniowy.
Organ podatkowy, na wniosek podatnika, może ograniczyć pobór zaliczek na podatek, jeżeli podatnik uprawdopodobni, że zaliczki obliczone według zasad określonych w ustawach podatkowych byłyby niewspółmiernie wysokie w stosunku do podatku należnego od dochodu przewidywanego na dany rok podatkowy.
W przypadku wydania decyzji na podstawie wspomnianych przepisów, organ podatkowy określa termin wpłacenia przez podatnika podatku lub zaliczki na podatek, chyba że podatnik jest obowiązany do dokonania rocznego lub innego okresowego rozliczenia tego podatku.
Krzysztof Tomaszewski