Dyrektor Dadacz wyjaśniła, że do zmiany przepisów w tym zakresie skłaniają wyniki ankiety przeprowadzonej w ubiegłym roku w sprawie skutków zniesienia certyfikatu księgowego. Już kiedyś bowiem usługowe prowadzenie ksiąg było certyfikowane, ale wymogi w tym zakresie zniosła 10 sierpnia 2014 r. tzw. druga ustawa deregulacyjna autorstwa ówczesnego ministra sprawiedliwości Jarosława Gowina.
Chcąc ocenić skutki tej deregulacji, resort finansów przeprowadził w ubiegłym roku specjalną ankietę (informowaliśmy o niej w artykule „Deregulacja zawodu księgowego. MF pyta o skutki”, DGP nr 142/2018).
Z raportu sporządzonego teraz przez MF wynika, że powrót do certyfikacji zawodu jest już właściwie przesądzony.
Nie chodzi o wszystkich księgowych, tylko o tych, którzy świadczą usługi w zakresie rachunkowości. Nadal więc osoby zatrudnione w działach finansowo-księgowych przedsiębiorstw nie musiałyby zdobywać żadnych uprawnień.
Przymusowa certyfikacja może oznaczać wzrost cen usług biur rachunkowych. Mimo z planów MF cieszą się zarówno organizacje zrzeszające przedsiębiorców, jak i środowisko akademickie.
Bardziej powściągliwie wypowiada się Stowarzyszenie Księgowych w Polsce. Czeka na szczegóły zmian. Zdaniem SKwP regulacja powinna być kompleksowa, a księgowi powinni być zrzeszeni w samorządzie zawodowym.
Na razie Ministerstwo Finansów mówi jedynie o ogólnej koncepcji zmian.
Niepokojące wnioski z ankiety
Co konkretnie skłoniło resort do przywrócenia certyfikacji?
– Z ankiety wynika, że jakość usług świadczonych przez biura rachunkowe się obniżyła, a zakładane przez ustawę deregulacyjną mechanizmy rynkowe certyfikacji się nie wykształciły. Podstawowe założenia deregulacji nie zostały więc spełnione – poinformowała DGP dyrektor Dadacz. Dodała, że pojawiające się na rynku certyfikaty i licencje nie są powszechnie rozpoznawalne i nie cieszą się takim zaufaniem jak certyfikat księgowy wydawany przez ministra finansów.
Dlatego MF postanowiło opracować nową koncepcję certyfikacji, która będzie wychodziła naprzeciw oczekiwaniom rynku. Uznało zarazem, że nie byłoby zasadne ani celowe przywrócenie wprost rozwiązań obowiązujących przed deregulacją.
– Ankieta pokazała, że konieczne jest wprowadzenie obowiązku aktualizacji wiedzy przez osoby prowadzące biura rachunkowe, tak aby była ona dostosowana do zmieniających się przepisów prawa. Taki wymóg nie wynikał z poprzednio obowiązujących regulacji – wyjaśniła dyrektor Joanna Dadacz.
Nie wiadomo jeszcze, kiedy nowe rozwiązania miałyby zacząć funkcjonować, ani czy będą dotyczyć prowadzenia tylko ksiąg rachunkowych, czy również innych ewidencji, jak np. podatkowej księgi przychodów i rozchodów.
– Aby opracować całościową i spójną koncepcję nowych rozwiązań, trzeba najpierw przeanalizować różne warianty i przeprowadzić konsultacje z poszczególnymi grupami zainteresowanych – powiedziała dyrektor Dadacz.
Polecamy: Monitor Księgowego – prenumerata
Polecamy: INFORLEX Księgowość i Kadry
Deregulacja zawodu księgowego
Przed deregulacją, aby usługowo prowadzić usługi księgowe, trzeba było posiadać: certyfikat księgowego albo tytuł doradcy podatkowego lub biegłego rewidenta. Wymagany był też zakup polisy OC na wszystkie prowadzone usługi.
„Uwolnienie” zawodu księgowego nastąpiło 10 sierpnia 2014 r., wskutek drugiej ustawy deregulacyjnej. Zmiany dotyczyły wtedy w sumie dziewięciu zawodów rynku finansowego. Objęły nie tylko osoby usługowo prowadzące księgi rachunkowe, ale też biegłych rewidentów, doradców podatkowych, którym poluzowano niektóre wymogi.
Dlatego dziś, aby prowadzić biuro rachunkowe, wystarczy zatrudnić w nim osoby mające pełną zdolność do czynności prawnych i które nie były karane za przestępstwa, m.in. przeciwko wiarygodności dokumentów. Nie potrzeba żadnych uprawnień.
Nie zawsze też trzeba mieć polisę OC. Jest ona potrzebna tylko wtedy, gdy biuro prowadzi księgi rachunkowe. Ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej nie jest wymagane przy prowadzeniu ksiąg przychodów i rozchodów albo pomaganiu w wypełnianiu zeznań i deklaracji (chyba że wykonująca te czynności osoba ma uprawnienia doradcy podatkowego, biegłego rewidenta). ©℗
Opinie
Powinien powstać samorząd księgowych
Jerzy Koniecki wiceprezes Stowarzyszenia Księgowych w Polsce:
Przepisy unijne wymagają uregulowania zawodu księgowego. Wymogi w tym zakresie zostały określone w Międzynarodowych Standardach Edukacyjnych. Zgodnie z nimi, aby zostać zawodowym księgowym, trzeba spełnić cztery warunki.
Po pierwsze, należy posiadać kwalifikacje potwierdzone albo stażem pracy, albo egzaminem weryfikującym wiedzę (może być też system łączony). Po drugie, należy się ustawicznie kształcić, czyli zaliczyć określoną liczbę godzin szkoleniowych.Po trzecie, trzeba być sygnatariuszem etyki zawodowej, czyli zostać członkiem organizacji, która ustala zasady etyki. Czwarty warunek polega na tym, że zawodowy księgowy musi podlegać jurysdykcji sądów korporacyjnych. To oznacza, że musi powstać organizacja, która będzie prowadziła sąd dyscyplinarny.
Jeżeli chcemy stworzyć zawód usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych, to dobrze, żeby był on uznawany w całej UE. Niezręczne byłoby działanie resortu niezgodne z regulacjami unijnymi. Nie wiadomo jednak, w jakim dokładnie kierunku pójdą propozycje Ministerstwa Finansów. ©℗
Po deregulacji spadła jakość usług
Dr hab. Mariusz Andrzejewski biegły rewident, kierownik Katedry Rachunkowości Finansowej Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, były wiceminister finansów odpowiedzialny za departament rachunkowości:
Obecnie jakość usług biur rachunkowych jest na niskim poziomie, dlatego pomysł uregulowania zawodu zasługuje na aprobatę. Trzeba wymagać minimum kompetencji od osób usługowo prowadzących księgi rachunkowe. Ministerstwo Finansów powinno być szczególnie zainteresowane tym, aby rozliczeniami podatkowymi zajmowały się wykwalifikowane osoby.
Dobrym pomysłem jest też zobowiązanie księgowych do zawodowego doskonalenia się. Musi to jednak zostać wprowadzone w przemyślany sposób. Nie chodzi o to, żeby na rynku powstały firmy, które będą „produkowały” zaświadczenia potwierdzające odbyte szkolenia, bo nie pójdzie za tym żadna wiedza. Resort finansów powinien określić kryteria dla podmiotów, które będą prowadzić kursy dla księgowych, lub stworzyć listę takich podmiotów. Dobrym rozwiązaniem może być procedura przetargowa na studia podyplomowe, którą od lat stosowała Krajowa Administracja Skarbowa. Wśród podmiotów opracowujących odpowiednią ofertę szkoleń lub studiów dokształcających powinny być także uczelnie wyższe. Ministerstwo powinno mieć też możliwość kontroli poziomu merytorycznego szkoleń.
Nie są jeszcze znane szczegóły zmian, a to będzie kluczowe do ich oceny. ©℗
Ważniejsza jest jakość niż cena
Mariusz Korzeb doradca podatkowy, wiceprzewodniczący Federacji Przedsiębiorców Polskich
Niewątpliwie ceny usług księgowych wzrosną po wprowadzeniu przepisów dotyczących certyfikacji i nałożeniu obowiązku szkolenia. Ważniejsze jest jednak to, aby wzrosła jakość świadczonych usług. Rozliczenia publiczno-prawne są zbyt ważne dla przedsiębiorcy, aby na nich oszczędzać. System podatkowy jest obecnie bardzo skomplikowany. Natomiast odpowiedzialność za rozliczenia spoczywa na samym podatniku.
Wprawdzie deregulacja spowodowała spadek cen usług, ale taka sytuacja dla przedsiębiorców jest tylko teoretycznie dobra. Błędy w rozliczeniach mogą ich dużo więcej kosztować niż oszczędności na tańszym biurze rachunkowym.
Czekamy na propozycje Ministerstwa Finansów. Oczywiście regulacje nie muszą wyglądać tak jak przed deregulacją, ważne, aby po ich wdrożeniu zapewniły większe bezpieczeństwo przedsiębiorcom, którzy korzystają z usług biur rachunkowych. ©℗
Agnieszka Pokojska