Jeśli po korekcie VAT pozostaje nadpłata, podatnik nie musi składać wniosku o jej stwierdzenie. Urząd powinien sam zaliczyć nadpłatę na poczet zaległości podatkowej, i to z chwilą jej powstania.
Naczelny Sad Administracyjny rozstrzygnął kwestię dotyczącą rozliczeń VAT. Podatnik złożył deklaracje VAT za styczeń i luty 2003 roku i zapłacił podatek. Po ponad roku okazało się, że popełnił błąd. Podatek, który zapłacił w styczniu 2003 roku, powinien być zapłacony w lutym.
Podatnik skorygował deklaracje. W wyniku tej operacji za styczeń powstała nadpłata, a w lutym zaległość. We wniosku o stwierdzenie nadpłaty podatnik wniósł zatem o zarachowanie jej na poczet zaległości. Organ podatkowy stwierdził nadpłatę, ale zaliczył ją na poczet zaległości z chwilą złożenia wniosku. W praktyce oznaczało to, że przez ponad rok podatnik był w zwłoce i musi dopłacić odsetki od zaległości.
Postanowienie dotyczące sposobu zarachowania nadpłaty na poczet zaległości trafiło na wokandę sądu, który przyznał rację podatnikowi. Niekorzystne dla fiskusa orzeczenie zaskarżył do NSA dyrektor izby skarbowej twierdząc, że wniosek był warunkiem niezbędnym stwierdzenia nadpłaty. Nie można więc uznać, że organ podatkowy powinien zaliczyć nadpłatę na poczet zaległości podatkowych z dniem jej powstania.
NSA był jednak innego zdania i oddalił skargę kasacyjną dyrektora izby. W ocenie sądu najwłaściwszym sposobem rozwiązania sporu w tym przypadku było dokonanie wykładni przepisu Ordynacji podatkowej zgodnie z konstytucją, zwłaszcza zgodnie z zasadą państwa prawa. Jak podkreślił sąd, w wyniku przedwczesnego uiszczenia podatku przez podatnika skarb państwa dysponował pieniędzmi już od momentu ich wpłaty. Trudno więc ocenić jako sprawiedliwą wykładnię, w świetle której powstała miesiąc później zaległość rodzi odsetki. W takim przypadku organ podatkowy miał obowiązek zaliczenia nadpłaty na poczet zaległości nie w dniu złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty, ale z dniem jej powstania. Wyrok jest prawomocny.
Sygn. akt IFSK 36/06
NADPŁATA POKRYJE ZALEGŁOŚCI
Zaliczenie nadpłaty na poczet zaległości podatkowych następuje z dniem:
1) powstania nadpłaty; będzie tak w przypadku:
• nadpłaty przez podatnika podatku nienależnego lub w wysokości większej od należnej;
• pobrania przez płatnika podatku nienależnego lub w wysokości większej od należnej;
• zapłaty przez płatnika lub inkasenta należności wynikającej z decyzji o jego odpowiedzialności podatkowej, jeżeli należność ta została określona nienależnie lub w wysokości większej od należnej;
• zapłaty przez osobę trzecią lub spadkobiercę należności wynikającej z decyzji o odpowiedzialności podatkowej, jeżeli należność ta została określona nienależnie lub w wysokości większej od należnej;
• złożenia zeznania rocznego – dla podatników podatku dochodowego, deklaracji podatku akcyzowego – dla podatników tego podatku lub deklaracji o wpłatach z zysku za rok obrotowy – dla jednoosobowych spółek skarbu państwa i przedsiębiorstw państwowych.
2) złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty.
Aleksandra Tarka