Przewinienie, którego dopuści się podatnik, można zakwalifikować jako wykroczenie skarbowe. Grożą za nie wysokie grzywny sięgające nawet kilkunastu tysięcy złotych.
Jeśli podatnik narusza przepisy prawa podatkowego, zastosowanie znajdą przepisy ustawy z 10 września 1999 r. – Kodeks karny skarbowy (Dz.U. nr 83, poz. 930 z późn. zm. – dalej k.k.s.).
– Aby podlegać odpowiedzialności karnej skarbowej, trzeba popełnić czyn zabroniony określony w k.k.s. i to w sposób zawiniony i co do zasady umyślny – mówi Paweł Jabłonowski, ekspert podatkowy z kancelarii prawnej Chałas i Wspólnicy. Czyn musi też charakteryzować się znaczną społeczną szkodliwością. Jego zdaniem przesłanki te muszą wystąpić łącznie, bowiem brak którejkolwiek wyłącza odpowiedzialność na gruncie k.k.s. Nasz rozmówca przypomina, że popełnienie czynu zabronionego nie zawsze jest przestępstwem, może być jedynie wykroczeniem.
Przewinienie podatnika
Wykroczenie skarbowe to czyn zabroniony przez przepisy k.k.s. pod groźbą kary grzywny określonej kwotowo, jeśli kwota uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej albo wartość przedmiotu czynu nie przekracza minimalnego wynagrodzenia w czasie jego popełnienia. Jako minimalne wynagrodzenie należy rozumieć wynagrodzenie za pracę ustalone na podstawie ustawy z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. nr 200, poz. 1679 z późn. zm.) obowiązujące w czasie popełnienia wykroczenia przez podatnika. Obecnie chodzi o 899,10 zł. Wykroczeniem skarbowym jest także inny czyn zabroniony, jeżeli kodeks tak stanowi.
Przestępstwa nie ma
Kodeks wskazuje również sytuacje, kiedy podatnik mimo popełnienia przestępstwa będzie mógł odpowiadać za taki czyn, jak za wykroczenie skarbowe. Będzie to możliwe, ale tylko wtedy, gdy popełniony czyn zostanie uznany za wypadek mniejszej wagi. Może się tak stać wówczas, gdy działanie podatnika będzie charakteryzować niski stopień społecznej szkodliwości czynu, a zwłaszcza wtedy, gdy uszczuplona lub narażona na uszczuplenie kwota nie będzie przekraczać ustawowego progu, a sposób i okoliczności popełnienia czynu nie będą wskazywać na rażące lekceważenie porządku finansowoprawnego lub reguł ostrożności wymaganych w danych okolicznościach.
Za ustawowy próg należy rozumieć pięciokrotną wysokość minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w czasie popełnienia czynu. Obecnie jest to 4495,50 zł. Jako wypadek mniejszej wagi można również zakwalifikować sytuację, gdy przedmiot czynu zabronionego nie przekraczałby kwoty małej wartości, a pobudki sprawcy zasługiwałyby na uwzględnienie.
Jako wypadek mniejszej wagi może być uznane np. nieprzechowywanie księgi we właściwym miejscu, czyli poza miejscem wykonywania działalności przez podatnika, jego siedzibą albo miejscem określonym w umowie z biurem rachunkowym.
Będą surowe kary
Sprawca może zostać pociągnięty do odpowiedzialności tylko wtedy, gdy czyn, którego się dopuścił, był zabroniony i karalny już w momencie jego popełnienia. Za popełnienie wykroczenia grozi kara grzywny, która określana jest kwotowo. Co do zasady – o ile kodeks nie stanowi inaczej – wymierza się ją w granicach od jednej dziesiątej do dwudziestokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia. Oznacza to, że może ona wynosić najmniej 89,91 zł, a najwięcej 17 982 zł. Jeśli zaś karę grzywny nałożono w formie mandatu karnego, wówczas nie może ona przekraczać podwójnej wysokości minimalnego wynagrodzenia, a więc 1798,20 zł.
PRZEWINIENIA, ZA KTÓRE GROŻĄ SANKCJE FINANSOWE
Wykroczeniem skarbowym będzie:
• uporczywe niewpłacanie podatku w terminie
• nieskładnie w terminie deklaracji podatkowych
• nieskładnie w terminie informacji podsumowującej
• podrobienie lub przerobienie znaku urzędowego mającego stwierdzić uiszczenie opłaty skarbowej
• nieprowadzenie księgi lub nieprzechowywanie księgi we właściwym miejscu
• nieprzestrzeganie obowiązków związanych z używaniem kasy rejestrującej
• uchylanie się przez podatnika od opodatkowania
• wprowadzenie w błąd organu podatkowego i narażenie go na zwrot należności podatkowej
• niedobranie przez płatnika podatku lub pobranie go w kwocie niższej od należnej
Edyta Wereszczyńska