Jeśli wspólnicy spisują umowę spółki jawnej bez notariusza, sami muszą obliczyć podatek od czynności cywilnoprawnych, wypełnić deklarację PCC oraz wpłacić odpowiednie kwoty w urzędzie skarbowym.
Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 41, poz. 399 z późn. zm., dalej – ustawa o p.c.c.) podatkowi temu podlegają m.in. umowy spółki (akty założycielskie). Umowa spółki jawnej oraz jej zmiana podlegają podatkowi, jeżeli w chwili dokonania czynności na terytorium Polski znajduje się siedziba tej spółki. Wpływ na obowiązki wobec fiskusa ma forma zawarcia umowy. Można ją sporządzić w zwykłej formie pisemnej albo u notariusza. Jeśli będzie to akt notarialny, płatnikiem podatku od czynności cywilnoprawnych będzie notariusz. Do niego będzie należało obliczenie, pobranie i wpłacenie podatku na rachunek właściwego urzędu skarbowego.
Podatnik wylicza podatek…
Inaczej jest, gdy w zapłacie podatku nie pośredniczy płatnik. Wtedy podatnik samodzielnie musi obliczyć kwotę podatku i zapłacić go w ciągu 14 dni od powstania obowiązku podatkowego. Obowiązek ten powstaje z reguły w dniu dokonania czynności cywilnoprawnej, czyli w tym przypadku w ciągu 14 dni od podpisania umowy spółki.
Obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych obciąża solidarnie wszystkie strony umowy. Wspólnicy powinni więc ustalić, kto dopełni związanych z tym obowiązków. Uzgodnienia wiążą tylko strony, a nie organ podatkowy. Oznacza to, że jeśli podatek nie zostanie zapłacony, urząd skarbowy może zażądać jego zapłaty od każdej ze stron lub od obydwu. Zapłacenie należności przez jednego podatnika zwalnia z długu wobec fiskusa także pozostałych zobowiązanych.
Podatnik musi samodzielnie obliczyć stawkę podatku. W przypadku umowy spółki wynosi ona 0,5 proc.
– Przy zawarciu umowy spółki jawnej podstawę opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych stanowi wartość wkładów wniesionych przez wspólników do majątku spółki – twierdzi Paweł Sylwestrzak z Zespołu Doradztwa Podatkowego kancelarii Salans. Dodaje jednak, że przepisy ustawy zezwalają, by od podstawy opodatkowania odliczyć poniesioną opłatę sądową związaną z wpisem spółki do rejestru przedsiębiorców oraz opłatę za zamieszczenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym ogłoszenia o wpisie.
Wpis do wniosku o zarejestrowanie w rejestrze przedsiębiorców wynosi 1000 zł, natomiast opłata za ogłoszenie w monitorze – 500 zł.
…i wypełnia formularz
W przypadku umowy spółki organem podatkowym właściwym miejscowo będzie naczelnik urzędu skarbowego właściwy ze względu na siedzibę spółki. Podatek można zapłacić albo w kasie urzędu skarbowego albo na jego rachunek. Dowód wpłaty powinien zawierać: imię, nazwisko albo firmę podatnika dokonującego zapłaty, jego NIP, datę dokonania czynności cywilnoprawnej oraz jej przedmiot. Jeśli podatników jest więcej niż dwóch, oprócz PCC-1 trzeba też wypełnić załącznik PCC-1/A. Samo wypełnienie formularza nie powinno sprawiać trudności, ponieważ druk opatrzony jest czytelnymi objaśnieniami.
Edyta Wereszczyńska