Czym jest danina solidarnościowa?
Danina solidarnościowa jest (jak twierdzi Ministerstwo Finansów) świadczeniem publicznym wprowadzonym ustawą z dnia 23 października 2018 r. o Solidarnościowym Funduszu Wsparcia Osób Niepełnosprawnych (Dz. U. poz. 2192). Daninę solidarnościową reguluje art. 30h ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (zwanej dalej „ustawą PIT”). Danina solidarnościowa obowiązuje od 1 stycznia 2019 r. i podlegają jej dochody uzyskane od tego dnia. Tak naprawdę (jak wskazują eksperci) danina solidarnościowa jest dodatkowym podatkiem nakładanym na podatników PIT, których dochody przekroczyły w roku podatkowym kwotę 1 mln zł.
Kto i od jakich dochodów płaci daninę solidarnościową?
Obowiązek zapłaty daniny solidarnościowej dotyczy osób fizycznych, które uzyskują dochody (przychód minus koszty) podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach określonych w:
- art. 27 ust. 1, 9 i 9a ustawy PIT, tj. dochody podlegające opodatkowaniu według skali podatkowej (np. z pracy, emerytury, kontraktów menedżerskich), od których należny podatek oblicza się w rocznym obliczeniu podatku PIT-40A albo w zeznaniu PIT-36 lub PIT-37, z wyłączeniem dochodów, do których zgodnie z postanowieniami umów o unikaniu podwójnego opodatkowania ma zastosowanie metoda wyłączenia z progresją;
- art. 30b ustawy PIT, dochody z niektórych zysków kapitałowych (np. z odpłatnego zbycia papierów wartościowych, pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających), od których należny podatek oblicza się według stawki 19% w zeznaniu PIT-38;
- art. 30c ustawy PIT, 2 dochody z pozarolniczej działalności gospodarczej oraz z działów specjalnych produkcji rolnej ustalane na podstawie prowadzonych ksiąg, od których należny podatek oblicza się według stawki 19% w zeznaniu PIT-36L;
- art. 30f ustawy PIT, dochody z zagranicznej jednostki kontrolowanej, od których należny podatek oblicza się według stawki 19% w zeznaniu PIT-CFC.
Obowiązek zapłaty daniny solidarnościowej powstaje, gdy suma ww. dochodów, po ich zmniejszeniu o kwoty pomniejszające, przekracza 1 000 000 zł.
Ministerstwo Finansów w objaśnieniach podatkowych z 28 sierpnia 2019 r. tłumaczy, że w sumie dochodów uwzględnia się dochody wykazywane w rocznym obliczeniu podatku PIT40A oraz w zeznaniach PIT-36, PIT-36L, PIT-37, PIT-38 oraz PIT-CFC, dla których termin złożenia upływa nie później niż 30 kwietnia roku kalendarzowego oraz nie wcześniej niż 1 maja roku poprzedniego. Zastrzec jednak należy, że dochody z PIT-40A uwzględnia się jedynie wtedy, gdy podatek wynikający z tego rozliczenia jest podatkiem należnym, a więc gdy podatnik nie składa samodzielnie zeznania z uwzględnieniem danych z tego formularza.
W kwotach pomniejszających uwzględnia się odliczone od ww. dochodów kwoty składek na ubezpieczenia społeczne (krajowych i zagranicznych), o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 i 2a ustawy PIT, a także kwoty, o których mowa w art. 30f ust. 5 ustawy PIT, tj. uwzględnioną w podstawie opodatkowania podatnika dywidendę otrzymaną od zagranicznej jednostki kontrolowanej oraz dochód z odpłatnego zbycia udziału w zagranicznej jednostce kontrolowanej, w części uwzględnionej w podstawie jego opodatkowania.
Nadwyżka ponad 1 000 000 zł sumy tak ustalonych dochodów, po ich zmniejszeniu o kwoty pomniejszające te dochody, stanowi podstawę obliczenia daniny solidarnościowej. Przy czym podstawę obliczenia daniny solidarnościowej zaokrągla się do pełnych złotych w ten sposób, że końcówki kwot wynoszące mniej niż 50 groszy pomija się, a końcówki kwot wynoszące 50 i więcej groszy podwyższa się do pełnych złotych.
Przykład
W dniu 15 lutego 2021 roku osoba fizyczna składa zeznanie PIT-36 za rok 2020, a następnie, w związku z opuszczeniem terytorium Polski, w dniu 31 marca 2021 roku składa zeznanie podatkowe PIT-37 za rok 2021. Czy przy ustalaniu podstawy obliczenia daniny solidarnościowej w roku kalendarzowym 2021 osoba fizyczna powinna uwzględnić dochody (oraz pomniejszające je kwoty) z obu zeznań? Tak, gdyż termin składania zeznań przypada w okresie od 1 maja 2020 roku do 30 kwietnia 2021 roku, tj. w okresie, za który termin zapłaty daniny solidarnościowej upływa 30 kwietnia 2021 roku
Ważne!
Powyższą zasadę ustalania podstawy obliczenia daniny stosują również osoby fizyczne, które w zeznaniu PIT-36 albo PIT-37 opodatkowały swoje dochody wspólnie z dochodami małżonka. Oznacza to, że każdy z małżonków, niezależnie od sposobu opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych w PIT-36 albo w PIT-37, przy ustalaniu podstawy obliczenia daniny solidarnościowej uwzględnia wyłącznie swoje dochody (nie łączy ich z dochodami małżonka, ani nie dzieli na pół).
Wysokość i termin zapłaty daniny solidarnościowej
Danina solidarnościowa wynosi 4% podstawy jej obliczenia.
Jeżeli w podstawie obliczenia daniny solidarnościowej zostały uwzględnione dochody uzyskane ze źródeł przychodów położonych za granicą, daninę solidarnościową pomniejsza się proporcjonalnie o kwotę równą podatkowi zapłaconemu od tych dochodów za granicą, zgodnie z postanowieniami zawartych przez Polskę umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Odliczeniu od daniny solidarnościowej podlega kwota podatku zapłaconego za granicą, w części przekraczającej kwotę podatku odliczonego zgodnie z art. 27 ust. 9 i 9a, art. 30b ust. 5a, 5b, 5e i 5f lub art. 30c ust. 4 i 5 ustawy PIT.
Kwotę należnej daniny solidarnościowej zaokrągla się do pełnych złotych w ten sposób, że końcówki kwot wynoszące mniej niż 50 groszy pomija się, a końcówki kwot wynoszące 50 i więcej groszy podwyższa się do pełnych złotych. Termin zapłaty daniny solidarnościowej upływa 30 kwietnia roku kalendarzowego. Od niewpłaconej w terminie kwoty daniny solidarnościowej wykazanej w deklaracji lub wpłaconej w niepełnej wysokości naliczane są odsetki za zwłokę, zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej.
Deklaracja o wysokości daniny solidarnościowej
Osoby fizyczne obowiązane do zapłaty daniny solidarnościowej składają (w terminie do dnia 30 kwietnia roku kalendarzowego - za rok poprzedni) deklarację DSF-1 o wysokości daniny solidarnościowej. Deklarację DSF-1 składa się właściwemu urzędowi skarbowemu. W przypadku osób fizycznych:
1) mających miejsce zamieszkania na terytorium RP – właściwym urzędem jest urząd skarbowy ustalony według miejsca zamieszkania osoby fizycznej w ostatnim dniu roku podatkowego, a gdy zamieszkanie na terytorium RP ustało przed tym dniem, urząd skarbowy ustalony według ostatniego miejsca zamieszkania na jej terytorium,
2) niemających miejsca zamieszkania na terytorium RP – właściwym urzędem jest urząd skarbowy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.
Deklarację można złożyć w formie papierowej lub elektronicznej.
Zapłata daniny solidarnościowej
Wpłaty z tytułu daniny solidarnościowej podatnicy powinni dokonywać na mikrorachunki podatkowe zgodnie z rozporządzeniem ministra finansów, funduszy i polityki regionalnej z 6 kwietnia 2021 r. w sprawie rodzajów podatków, opłat lub niepodatkowych należności budżetowych, których wpłata jest realizowana przy użyciu mikrorachunku podatkowego.
W przypadkach, gdy bank podatnika nie umożliwił takiego sposobu zapłaty, wyjątkowo z uwagi na zbliżający się termin 30 kwietnia 2021 r, podatnicy mogą wpłacić daninę solidarnościową na rachunek właściwego dla nich urzędu skarbowego.
Aktualny wykaz rachunków bankowych urzędów skarbowych znajduje się pod adresem: https://www.gov.pl/web/kas/rachunki-bankowe-urzedow-skarbowych-obowiazujace-od-1012020-r .
Źródło: Ministerstwo Finansów