Zmiany dobre i złe
"Projekt zawiera elementy, które były zapowiedziane już jakiś czas temu i mają stymulować innowacje oraz ulgi, w tym ulga na robotyzację, ulga na IPO, ulga konsolidacyjna. To są elementy, które należy pozytywnie oceniać. Natomiast z punktu widzenia przedsiębiorców jest jednak szereg zmian, które w nie uderzają pośrednio, jak choćby nieodliczalność składki zdrowotnej od PIT, które powodują wzrost obciążeń dla osób fizycznych i istotny spadek ich wynagrodzeń netto, co może odbić się na sytuacji przedsiębiorstw w postaci presji wynagrodzeń" - powiedziała PAP Biznes Katarzyna Nosal-Gorzeń, partner w dziale doradztwa podatkowego w zespole ds. fuzji i przejęć w KPMG w Polsce.
Duże zmiany w opodatkowaniu najmu
"Zupełnie niezrozumiałe są też negatywne propozycje zmian wymierzone w rynek nieruchomości. Proponowane są zmiany w zakresie najmu, gdzie ma być wprowadzony tylko jeden model opodatkowania w postaci ryczałtu dla osób indywidualnych. Dla firm inwestujących w mieszkania na wynajem, rynek który mocno w Polsce się rozwija, ogromnym zaskoczeniem jest propozycja wyłączenia prawa do amortyzacji budynków. Dla firm z innych sektorów nieruchomości, propozycja, aby koszt amortyzacji podatkowej był ograniczony do amortyzacji bilansowej, w sytuacji, w której większość firm nie amortyzuje bilansowo budynków zgodnie z ustawą o rachunkowości, może oznaczać, że w ogóle nie będą miały kosztu amortyzacji. Obie zmiany bardzo istotnie negatywnie wpłyną na stopy zwrotu i postrzeganie Polski jako atrakcyjnego miejsca do inwestowania" - dodała.
Korzystne nowości
W ocenie dyrektora w dziale doradztwa podatkowego w zespole ds. podatku dochodowego od osób prawnych w KPMG w Polsce, Wojciecha Majkowskiego, projekt zmian podatkowych przewiduje pewne aspekty zaczerpnięte z innych krajów, które można ocenić pozytywnie.
"Polska chce konkurować o to, żeby być hubem i mieć przyjazną jurysdykcję. Na przykład nigdy nie mieliśmy w polskim prawie zwolnienia z podatku sprzedaży udziałów w spółkach - to co do zasady zawsze było zdarzenie opodatkowane. Teraz ma być możliwość utworzenia spółki holdingowej, która – jeśli wybierze specjalny reżim – będzie mogła nie opodatkować sprzedaży udziałów w spółkach zależnych" - powiedział.
"Z drugiej strony będzie musiała częściowo opodatkować dywidendy, które będzie uzyskiwała. Obecny system funkcjonuje w ten sposób, że dywidenda jest zwolniona z podatku w całości, jeżeli ma się odpowiedni udział w spółce, ale zbycie udziałów jest co do zasady zawsze opodatkowane. Teraz będzie jakaś opcja do tworzenia spółek holdingowych w Polsce, bo zwykle w przypadku dużych grup kapitałowych one znajdowały się za granicą - na Cyprze, w Holandii, Luksemburgu itd" - dodał.
Zmiany profiskalne
W rozmowie z PAP Biznes Majkowski zaznaczył jednak, że projekt zawiera też pewne negatywne, zaczerpnięte z zachodnich krajów rozwiązania.
"W projekcie są też pewne zachodnie rozwiązania, których do tej pory nie mieliśmy, a które korzystne nie są, jak np. koncepcja ukrytego 'podatku od przerzuconych dochodów' czy 'ukrytej dywidendy', czyli świadczenia dla wspólnika, które nie jest dobrze widziane przez fiskusa i jest opodatkowane. Czerpiemy zatem też negatywne – profiskalne wzorce z innych krajów" - powiedział.
Rozszerzenie stosowania estońskiego CIT
Ekspert KPMG pozytywnie ocenia proponowane rozszerzenie zasad stosowania estońskiego CIT.
"W projekcie mamy również poszerzenie zakresu estońskiego CIT. To rozwiązanie, które przez obecne władze ministerialne było traktowane jako autorski projekt, który miał się stać bardzo realną alternatywą dla zwykłego CIT – tak długo, jak nie wypłacamy dywidendy ze spółki, tak długo nie jest ona opodatkowana. W formule, w której zostało to wcześniej zaproponowane, jedynie kilkaset podmiotów postanowiło z tego rozwiązania skorzystać, natomiast oczekiwania były takie, że z estońskiego CIT skorzysta co najmniej kilkadziesiąt tysięcy podatników" - powiedział Majakowski.
"Teraz z estońskiego CIT będą mogły korzystać też spółki komandytowe i komandytowo-akcyjne, złagodzono też inne warunki wejścia, jest to ruch w dobrym kierunku. Zobaczymy natomiast, czy przełoży się to na realny wzrost zainteresowania podatników tym rozwiązaniem" - dodał.
Co nowego w VAT?
Majakowski przychylnie patrzy również na sugerowane w projekcie zmiany w VAT.
"Mamy tutaj np. możliwość utworzenia grup VAT-owskich – na kształt podatkowej grupy kapitałowej w CIT. Jest to rozwiązanie wprowadzone w większości państw UE. Z kolei zmiany opodatkowania usług finansowych, wprowadzane na wzór rozwiązań niemieckich, służą m.in. temu, żeby tego typu podmioty mogły odliczać VAT naliczony, czyli odliczać VAT od zakupów, czego do tej pory nie mogły robić" - powiedział PAP Biznes ekspert.
"Jest to interesująca opcja, wiele podmiotów, które świadczy usługi finansowe, nie mogły odliczyć VAT, nie był on dla nich neutralny jak dla innych podatników, co powodowało wzrost kosztów działalności. Opcja opodatkowania ma dotyczyć usług finansowych między podatnikami VAT. Usługi finansowe świadczone na rzecz klientów detalicznych (niebędących podatnikami VAT) będą natomiast nadal obligatoryjnie zwolnione z tego podatku" - dodał.
Przepisy podatkowe muszą być precyzyjne
Od momentu pojawienia się projektu rynek krytykuje jednak krótki czas jego konsultacji. Choć resort finansów przedłużył konsultacje społeczne do 30 sierpnia, to i tak to niewiele czasu na analizę tak fundamentalnych zmian. Zdaniem Katarzyny Nosal-Gorzeń z KPMG, proponowane przepisy są nieprecyzyjne i mało transparentne, a ich objaśnienie i wdrożenie w tak krótkim czasie zmusi firmy do poniesienia dodatkowych kosztów.
"Publikacja projektu w tym momencie, po prawie trzech miesiącach od zapowiedzi, z tak krótkim terminem konsultacji, budzi uzasadnioną krytykę ze strony rynku. Wprowadzane mają być przepisy, które są mocno nieprecyzyjne w niektórych obszarach. Firmy będą musiały ponosić koszty doradztwa związanego z analizą skutków tak fundamentalnych zmian oraz dodatkowe wydatki związane z rozbudową systemów IT. Już wstępna analiza proponowanych zmian prowadzi do istotnych wątpliwości i pytań" - powiedziała.
"Warto pamiętać jednak, że jeśli będą wprowadzane rozwiązania, które są bardzo skomplikowane, mało transparentne i niezrozumiałe dla podatników, to będą one mało wykorzystywane, czego przykładem jest podatek estoński. Zmiana w kierunku zrównoważonego uszczelniania systemu podatkowego powinna następować, jednak robienie tego w taki sposób, będzie trudne" - dodała.
W ocenie ekspertki z KPMG, wprowadzanie znaczących zmian w systemie podatkowym i dokładanie kolejnych obowiązków przedsiębiorcom w i tak już trudnej, pandemicznej sytuacji wydaje się nieuzasadnione.
"Początek uzasadnienia projektu ustawy wprost mówi, że Polski Ład jest po to, aby znaleźć nowe źródła finansowania zarówno zmniejszenia wpływów, jak i zwiększenia wydatków na obsługę zadłużenia i świadczenia społeczne. Warto też pamiętać o tym elemencie. Ponadto, zmiany proponowane są w okresie trwającej pandemii, i wprowadzanie takich poważnych zmian, dokładanie kolejnych obowiązków w i tak już trudnej sytuacji dla przedsiębiorstw, wydaje się nieuzasadnione" - powiedziała Katarzyny Nosal-Gorzeń.
Patrycja Sikora (PAP Biznes)
pat/ osz/