Korzystanie z Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) od 2022 roku - zasady, logowanie, rodzaje uprawnień

Faktury elektroniczne ustrukturyzowane i KSeF od 2022 roku

Nowelizacja ustawy o VAT z 29 października 2021 r. (Dz. U. z 2021 r., poz. 2076) wprowadza (od 1 stycznia 2022 r.) do polskiego systemu prawa podatkowego i określa zasady funkcjonowania elektronicznych faktur ustrukturyzowanych (e-faktur) i Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF).

W 2022 roku korzystanie z e-faktur ustrukturyzowanych będzie dla podatników dobrowolne (fakultatywne) - e-faktury ustrukturyzowane będą funkcjonowały jako jedna z dopuszczonych form dokumentowania sprzedaży, obok faktur papierowych i stosowanych już wcześniej "zwykłych" faktur elektronicznych.

Natomiast Ministerstwo Finansów zamierza od 2023 roku wdrożyć obowiązkowe stosowanie e-faktur dla wszystkich podatników VAT. Jednak na taki obowiązkowy system będzie się musiała zgodzić Komisja Europejska.

Czym jest faktura ustrukturyzowana?

Zgodnie z definicją określoną w art. 2 pkt 32a ustawy o VAT (przepis ten jak wszystkie regulacje wprowadzane ww. nowelizacją wejdzie w życie od 1 stycznia 2022 r.) fakturą ustrukturyzowaną jest faktura wystawiona przy użyciu Krajowego Systemu e-Faktur wraz z przydzielonym numerem identyfikującym tę fakturę w tym systemie. Faktura ustrukturyzowana jest nazywana także e-fakturą (chociażby w nazwie KSeF, czy materiałach informacyjnych Ministerstwa Finansów), co trzeba odróżniać od potocznego określania e-fakurami "zwykłych" (czyli nie ustrukturyzowanych) faktur elektronicznych.

W myśl nowego art. 106nc ustawy o VAT faktura ustrukturyzowana jest (tzn. będzie od 2022 roku) wystawiana i otrzymywana przy użyciu Krajowego Systemu e-Faktur za pomocą oprogramowania interfejsowego, w postaci elektronicznej i zgodnie z wzorem dokumentu elektronicznego w rozumieniu ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne. Oprogramowanie interfejsowe do wystawiania i otrzymywania faktur ustrukturyzowanych będzie od 2022 roku dostępne na stronie internetowej Ministerstwa Finansów. Minister Finansów udostępni na elektronicznej platformie usług administracji publicznej wzór faktury ustrukturyzowanej.

Zgodnie z nowym art. 112aa ustawy o VAT faktury ustrukturyzowane będą przechowywane w Krajowym Systemie e-Faktur przez okres 10 lat, licząc od końca roku, w którym zostały wystawione. Natomiast po upływie tego okresu, podatnik będzie miał obowiązek przechowywać faktury ustrukturyzowane poza KSeF do czasu upływu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego.

E-faktury strukturyzowane – kiedy i jak przygotować się do przejścia na KSeF?

Polecamy: Komplet PODATKI 2022

Czym jest Krajowy System e-Faktur (KSeF)?

Na podstawie nowego art. 106nd ustawy o VAT Krajowy System e-Faktur jest systemem teleinformatycznym (prowadzonym przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej, który jest też administratorem danych zawartych w KSeF) służącym do:

1) nadawania, zmiany lub odbierania uprawnień do korzystania z KSeF;

2) powiadamiania podmiotów z niego korzystających, o nadanych uprawnieniach do korzystania z KSeF lub ich odebraniu;

3) uwierzytelnienia oraz weryfikacji uprawnień do korzystania z KSeF, posiadanych przez podmioty korzystające z KSeF;

4) wystawiania faktur ustrukturyzowanych;

5) dostępu do faktur ustrukturyzowanych;

6) otrzymywania faktur ustrukturyzowanych;

7) przechowywania faktur ustrukturyzowanych;

8) oznaczania faktur ustrukturyzowanych numerem identyfikującym przydzielonym w KSeF;

9) analizy i kontroli prawidłowości danych z faktur ustrukturyzowanych;

10) powiadamiania podmiotów korzystających z KSeF, o:

a) dacie i czasie wystawienia faktury ustrukturyzowanej oraz numerze identyfikującym fakturę ustrukturyzowaną przydzielonym w KSeF oraz dacie i czasie jego przydzielenia,

b) dacie i czasie odrzucenia faktury w przypadku jej niezgodności z wzorem faktury ustrukturyzowanej określonej przez Ministra Finansów,

c) braku możliwości wystawienia faktury ustrukturyzowanej – w przypadku niedostępności KSeF;

11) powiadamiania podmiotów innych niż uprawnieni do korzystania z KSeF o braku uprawnień do korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur.

Kto będzie mógł korzystać z KSeF?

Zgodnie z nowym art. 106nb ustawy o VAT, z Krajowego Systemu e-Faktur mogą (tzn. będą mogli od 2022 roku) korzystać:

1) podatnik VAT,
2) podmioty wskazane przez podatnika VAT,
3) podmioty, o których mowa w art. 106c ustawy o VAT (tj. organy egzekucyjne w postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego),
4) osoby fizyczne wskazane przez podmioty, o których mowa w art. 106c ustawy o VAT,
5) osoby fizyczne wskazane w zawiadomieniu o nadaniu lub odebraniu uprawnień do korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur, którym podatnik lub podmioty, o których mowa w art. 106c, nadali uprawnienia do korzystania z tego systemu,
6) podmioty inne, niż wymienione w pkt 1–5, wskazane przez osoby fizyczne korzystające z Krajowego Systemu e-Faktur, jeżeli prawo do wskazywania innego podmiotu wynika z uprawnień nadanych tym osobom fizycznym

– uwierzytelnieni w sposób określony w przepisach wydanych na podstawie art. 106r pkt 3 ustawy o VAT.

Zasady korzystania z KSeF

Nowy przepis art. 106r ustawy o VAT zobowiązuje Ministra Finansów do określenia w drodze rozporządzenia:

1) rodzajów uprawnień do korzystania z KSeF,

2) sposobów nadawania, zmiany lub odbierania uprawnień do korzystania z KSeF oraz wzoru zawiadomienia o nadaniu lub odebraniu tych uprawnień,

3) sposobów uwierzytelnienia podmiotów korzystających z KSeF,

4) danych faktury ustrukturyzowanej, których podanie umożliwia dostęp do tej faktury w KSeF

– uwzględniając konieczność zapewnienia prawidłowej identyfikacji i weryfikacji podmiotów uprawnionych do korzystania z KSeF oraz zapewnienia dostępu do faktur ustrukturyzowanych i możliwości zapoznania się z ich treścią.

Minister Finansów przygotował 25 listopada 2021 r. projekt tego rozporządzenia. 30 listopada 2021 r. projekt ten został opublikowany na stronach Rządowego Centrum Legislacji. Aktualnie trwają uzgodnienia międzyresortowe, konsultacje publiczne i opiniowanie tego projektu. Sprawdźmy jakie przepisy zawiera ten projekt.

Rodzaje uprawnień do korzystania z KSeF

Paragraf 2 projektowanego rozporządzenia określa rodzaje uprawnień do korzystania z KSeF. Są trzy kategorie takich uprawnień.

1) Uprawnienia do nadawania uprawnień do korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur. Uprawnienia te posiadać będą od 2022 roku:
- podatnik VAT,
- osoba fizyczna wskazana przez podatnika,
- podmioty, o których mowa w art. 106c ustawy o VAT
- oraz osoba fizyczna wskazana przez podmiot, o którym mowa w art. 106c pkt 1 ustawy o VAT.

2) Uprawnienia do wystawiania lub dostępu do faktur ustrukturyzowanych. Uprawnienia te posiadać będą od 2022 roku:
- podatnik VAT,
- osoba fizyczna wskazana przez podatnika,
- podmiot wskazany przez podatnika,
- osoba fizyczna wskazana przez podmiot, który został wskazany przez podatnika,
- podmioty, o których mowa w art. 106c ustawy o VAT oraz
- osoba fizyczna wskazana przez podmiot, o którym mowa w art. 106c ustawy o VAT.

3) Uprawnienia do wystawiania faktur, o których mowa w art. 106d ustawy o VAT (czyli wystawianych w imieniu i na rzecz podatnika przez nabywcę), będących fakturami ustrukturyzowanymi. Te uprawnienia posiadać będą od 2022 roku:
- wskazany przez podatnika nabywca oraz podmioty uprawnione przez nabywcę do wystawiania faktur ustrukturyzowanych oraz
- osoba fizyczna wskazana przez podmiot, który został wskazany przez podatnika (w zakresie uprawnień nadanych podmiotowi wskazanemu przez podatnika).

W uzasadnieniu omawianego projektu wskazuje się, że przepisy nie przewidują szczególnego rodzaju uprawnień dla przedstawiciela podatkowego, o którym mowa w art. 18a ustawy o VAT. Przedstawiciel podatkowy korzystać może z Krajowego Systemie e-Faktur na zasadach ogólnych. Przy nadawaniu, zmianie lub odbieraniu uprawnień za pomocą oprogramowania interfejsowego podana musi być informacja, że podmiot jest przedstawicielem podatkowym.

Nadawanie uprawnień do korzystania z KSeF

Nadawanie, zmiana lub odbieranie uprawnień do korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur będzie dokonywane:

1) za pomocą oprogramowania interfejsowego dostępnego na stronie, której adres jest podany w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie Ministerstwa Finansów, po weryfikacji posiadanych uprawnień;

2) na podstawie złożonego do właściwego naczelnika urzędu skarbowego zawiadomienia o nadaniu lub odebraniu uprawnień do korzystania z KSeF.

Nadanie, zmiana lub odebranie uprawnień do korzystania z KSeF za pomocą oprogramowania interfejsowego wymaga podania:

1) numeru identyfikacji podatkowej (NIP) podatnika;

2) danych podmiotu lub danych osoby fizycznej, którym jest nadawane uprawnienie:

a) numeru identyfikacji podatkowej (NIP) podmiotu albo numeru identyfikacji podatkowej (NIP) lub numeru PESEL osoby fizycznej,
b) imienia i nazwiska osoby fizycznej albo nazwy podmiotu,
c) daty urodzenia osoby fizycznej, w przypadku niepodania numeru identyfikacji podatkowej (NIP) lub numeru PESEL,
d) numeru i serii dowodu osobistego lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość osoby fizycznej wraz z krajem jego wydania, w przypadku nieposiadania numeru identyfikacji podatkowej (NIP) i numeru PESEL,
e) danych unikalnych identyfikujących kwalifikowany podpis elektroniczny uprawnionej osoby fizycznej, w przypadku gdy podpis ten nie zawiera numeru identyfikacji podatkowej (NIP) i numeru PESEL;

3) rodzaju nadawanego uprawnienia;

4) informacji, że podmiot lub osoba fizyczna, którym jest nadawane uprawnienie, jest przedstawicielem podatkowym, o którym mowa w art. 18a ustawy.

Natomiast nadanie, zmiana lub odebranie uprawnienia do wystawiania faktur ustrukturyzowanych za pomocą oprogramowania interfejsowego, przez uprawnioną przez podmioty, o których mowa w art. 106c ustawy o VAT, osobę fizyczną wymaga podania danych dotyczących:
1) numeru identyfikacji podatkowej (NIP) podmiotu, o którym mowa w art. 106c pkt 2 ustawy, lub urzędu obsługującego podmiot, o którym mowa w art. 106c pkt 1 ustawy o VAT, oraz
2) danych, o których mowa wyżej w pkt 2 lit. b-e.

Zaś w przypadku podatników niebędących osobami fizycznymi oraz podmiotu, o którym mowa w art. 106c ustawy, nieposiadających możliwości uwierzytelnienia się w sposób, o którym mowa w § 7 ust. 1 rozporządzenia - nadanie lub odbieranie uprawnień do korzystania z KSeF może być dokonywane przez złożenie w postaci papierowej do właściwego naczelnika urzędu skarbowego zawiadomienia o nadaniu lub odebraniu uprawnień do korzystania z KSeF. Wzór zawiadomienia o nadaniu lub odebraniu uprawnień do korzystania z KSeF określać będzie załącznik do omawianego rozporządzenia. Z rozwiązań technicznych systemu wynika, że poprzez zawiadomienie może korzystać z możliwości nadawania lub odbierania uprawnień tylko organ egzekucyjny jako podmiot, o którym mowa w art. 106c pkt 1 ustawy o VAT.

Logowanie do KSeF i dostęp do faktur ustrukturyzowanych (uwierzytelnianie)

Zgodnie z § 7 omawianego rozporządzenia, korzystanie z Krajowego Systemu e-Faktur wymaga uwierzytelnienia:

1) kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub

2) kwalifikowaną pieczęcią elektroniczną, lub

3) podpisem zaufanym i

4) wygenerowanym przez Krajowy System e-Faktur ciągiem znaków alfanumerycznych, z wyłączeniem znaków interpunkcyjnych (token), przypisanym do podatnika lub podmiotu uprawnionego oraz jego uprawnień – po uwierzytelnieniu się podatnika lub podmiotu uprawnionego w sposób, o którym mowa w pkt 1–3

- oraz weryfikacji posiadanych uprawnień.

W przypadku kwalifikowanych podpisów elektronicznych niezawierających numeru identyfikacji podatkowej (NIP) i numeru PESEL podatnika będącego osobą fizyczną, uwierzytelnienie oraz weryfikacja posiadanych uprawnień jest możliwe również po zgłoszeniu danych unikalnych identyfikujących ten podpis, do właściwego naczelnika urzędu skarbowego, w zawiadomieniu, o którym mowa w § 6.

W myśl § 8 omawianego rozporządzenia, dostęp do faktury ustrukturyzowanej jest możliwy poprzez podanie:

1) numeru identyfikującego daną fakturę w Krajowym Systemie e-Faktur, o którym mowa w art. 106nd ust. 2 pkt 8 ustawy o VAT;

2) numeru faktury, o którym mowa w art. 106e ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT;

3) numeru identyfikacji podatkowej (NIP) lub innego identyfikatora nabywcy albo informacji o braku identyfikatora;

4) imienia i nazwiska lub nazwy nabywcy albo informacji o braku tych danych;

5) kwoty należności ogółem.

Termin wejścia w życie rozporządzenia w sprawie korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur

Rozporządzenie ma wejść w życie z dniem 1 stycznia 2022 r. tak jak inne przepisy dot. elektronicznych faktur ustrukturyzowanych i Krajowego Systemu e-Faktur.

Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur - projekt z 25 listopada 2021 r.