Rada Polityki Pieniężnej podjęła 4 października 2023 r. decyzję o obniżeniu wszystkich stóp procentowych NBP o 0,25 pkt proc. Od 5 października 2023 r. stopa lombardowa NBP spadła do 6,25%. Od tego samego dnia spadła do 14,50% stawka oprocentowania odsetek od zaległości podatkowych i stawka odsetek od niezapłaconych w terminie składek na ubezpieczenie społeczne (odsetki od składek ZUS).
Obniżka stóp procentowych NBP od 5 października 2023 r.
Rada Polityki Pieniężnej na posiedzeniu w dniach 3-4 października 2023 r. zdecydowała o obniżce wszystkich stóp procentowych NBP o 0,25 pkt. proc. do poziomu:
- stopa referencyjna 5,75% w skali rocznej (obniżka o 0,25 pkt proc.);
- stopa lombardowa 6,25% w skali rocznej (obniżka o 0,25 pkt proc.);
- stopa depozytowa 5,25% w skali rocznej (obniżka o 0,25 pkt proc.);
- stopa redyskonta weksli 5,80% w skali rocznej (obniżka o 0,25 pkt proc.);
- stopa dyskontowa weksli 5,85% w skali rocznej (obniżka o 0,25 pkt proc.),
To druga obniżka stóp procentowych NBP z rzędu od września 2023 roku. Uchwała RPP weszła w życie 5 października 2023 r.
Wysokość stopy lombardowej określa oprocentowanie kredytu refinansowego udzielanego pod zastaw papierów wartościowych - „kredytu lombardowego”. Stopa lombardowa NBP ma wpływ również na stawkę odsetek od zaległości podatkowych i odsetek od składek ZUS.
Odsetki od zaległości podatkowych (odsetki podatkowe) niższe od 5 października 2023 r.
Wskutek obniżenia od 5 października 2023 r. 2023 r. stopy oprocentowania kredytu lombardowego NBP do 6,5%, z tym samym dniem zmieniło się (automatycznie z mocy prawa) oprocentowanie odsetek od zaległości podatkowych:
14,50% w skali roku - stawka podstawowa odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych,
7,25% w skali roku - stawka obniżona odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych (50% stawki podstawowej),
7,25% w skali roku - stawka opłaty prolongacyjnej (50% stawki podstawowej),
21,75% w skali roku - stawka podwyższona odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych (150% stawki podstawowej).
Stawki odsetek podatkowych uległy zmianie wskutek ww. zmiany stopy lombardowej NBP, bowiem zgodnie z art. 56 § 1 Ordynacji podatkowej stawka odsetek za zwłokę jest równa sumie 200% podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego, ustalanej zgodnie z przepisami o Narodowym Banku Polskim, i 2%, z tym że stawka ta nie może być niższa niż 8%. Aktualnie suma 200% stopy lombardowej i 2% wynosi 15% (200% x 6,25% + 2% = 14,50%) w skali roku.
Natomiast zgodnie z art. 56a § 1 Ordynacji podatkowej, obniżona stawka odsetek za zwłokę wynosi 50% podstawowej stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych określonej w art. 56 § 1 Ordynacji podatkowej.
Zaś na podstawie art. 57 § 2 Ordynacji podatkowej, stawka opłaty prolongacyjnej jest równa obniżonej stawce odsetek za zwłokę.
Wyżej wskazane stawki zostaną jeszcze potwierdzone w obwieszczeniu Ministra Finansów (z … października 2023 r. w sprawie stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych, obniżonej stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych oraz podwyższonej stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych, opublikowanym w Monitorze Polskim z …. października 2023 r. - poz. ….. ).
Jednak bez względu na datę wydania, czy publikacji tego obwieszczenia - nowe stawki odsetek podatkowych obowiązują od 5 października 2023 r. tj. od dnia wejścia w życie uchwały Rady Polityki Pieniężnej podwyższającej stopę lombardową NBP.
Zaokrąglanie odsetek podatkowych
Na podstawie art. 63 § 1 Ordynacji podatkowej odsetki za zwłokę i opłatę prolongacyjną zaokrągla się do pełnych złotych w ten sposób, że końcówki kwot wynoszące mniej niż 50 groszy pomija się, a końcówki kwot wynoszące 50 i więcej groszy podwyższa się do pełnych złotych.
Minimalna wysokość naliczanych odsetek za zwłokę
Zgodnie z art. 54 § 1 pkt 5 Ordynacji podatkowej odsetek za zwłokę nie nalicza się, jeżeli ich wysokość nie przekraczałaby trzykrotności wartości opłaty pobieranej przez operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe za traktowanie przesyłki listowej jako przesyłki poleconej.
Opłata pobierana przez Pocztę Polską (tj. aktualnego operatora wyznaczonego do pełnienia powszechnych usług pocztowych - do końca 2025 roku) za traktowanie przesyłki listowej jako przesyłki poleconej, wynosi od dłuższego czasu (także i w 2023 roku) - 2,90 zł. Zatem trzykrotność tej opłaty wynosi (3 x 2,90 zł) 8,70 zł.
Jak obliczyć i zaokrąglić odsetki od zaległości podatkowych powstałych od 1 stycznia 2016 r.
Jak obliczyć i zaokrąglić odsetki od zaległości podatkowych powstałych przed 1 stycznia 2016 r.
Kalkulator odsetek od zaległości podatkowych
Odsetki od składek na ubezpieczenia społeczne (odsetki ZUS) - obniżka od 5 października 2023 r.
Na podstawie z art. 23 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych od nieopłaconych w terminie składek należne są od płatnika składek odsetki za zwłokę, na zasadach i w wysokości określonych w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa z wyłączeniem art. 56a.
Stąd również stawka odsetek od zaległości składkowych spadła i wynosi od 5 października 2023 r. 14,5% w skali roku - tyle samo, co podstawowa stawka odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych.
Przy czym (od 18 września 2021 r.) zgodnie z ust. 1a ww. art. 23 odsetek za zwłokę nie nalicza się, jeżeli ich wysokość nie przekraczałaby 1% kwoty minimalnego wynagrodzenia, z zastrzeżeniem ust. 1b–1f.
W 2023 roku minimalne wynagrodzenie za pracę wzrosło dwukrotnie - od 1 stycznia 2023 r. do kwoty 3490 zł a od 1 lipca 2023 r. do kwoty 3600 zł.
A zatem od 1 stycznia 2023 r. graniczną kwotą dla naliczania odsetek ZUS jest kwota 34,90 zł (3490 zł × 1%).
Natomiast od 1 lipca 2023 r. graniczną kwotą dla naliczania odsetek ZUS jest kwota 36,00 zł (3600 zł × 1%).
Poradnik ZUS: "Zasady naliczania odsetek za nieterminowe opłacenie składek"
Kalkulator odsetkowy dla płatników składek