Odsetki od zaległości podatkowych i odsetki od składek ZUS w 2023 roku - lipiec

Obowiązująca stopa lombardowa NBP

W dniu 7 września 2022 r. Rada Polityki Pieniężnej ustaliła - ze skutkiem od 8 września 2022 r. - stopę lombardową Narodowego Banku Polskiego w wysokości 7,25% w skali roku.  Od tego czasu stopa lombardowa nie uległa zmianie. Również w czerwcu 2023 r. RPP nie zmieniła stóp procentowych w tym także stopy lombarodowej. Zmiana oprocentowania odsetek podatkowych i odsetek ZUS jest możliwa najwcześniej od 7 lipca 2023 r. - jeżeli Rada Polityki Pieniężnej na posiedzeniu w dniach 5-6 lipca 2023 r. dokona zmiany stopy lombardowej. Jednak zdaniem ekspertów stopy procentowe NBP mogą nie ulec zmianie do końca 2023 roku.

Wysokość stopy lombardowej określa oprocentowanie kredytu refinansowego udzielanego pod zastaw papierów wartościowych - „kredytu lombardowego”. Stopa lombardowa NBP ma wpływ również na stawkę odsetek od zaległości podatkowych i odsetek od składek ZUS.

Autopromocja

Odsetki od zaległości podatkowych (odsetki podatkowe) - bez zmian od 7 czerwca 2023 r.

Wskutek podwyższenia od 8 września 2022 r. stopy oprocentowania kredytu lombardowego NBP, z tym samym dniem zmieniły się (automatycznie z mocy prawa) odsetki od zaległości podatkowych:

16,50% w skali roku - stawka podstawowa odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych,
8,25% w skali roku - stawka obniżona odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych (50% stawki podstawowej),
8,25% w skali roku - stawka opłaty prolongacyjnej (50% stawki podstawowej),
24,75% w skali roku - stawka podwyższona odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych (150% stawki podstawowej).

Stawki odsetek podatkowych uległy zmianie wskutek ww. zmiany stopy lombardowej NBP, bowiem zgodnie z art. 56 § 1 Ordynacji podatkowej stawka odsetek za zwłokę jest równa sumie 200% podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego, ustalanej zgodnie z przepisami o Narodowym Banku Polskim, i 2%, z tym że stawka ta nie może być niższa niż 8%. Aktualnie suma 200% stopy lombardowej i 2% wynosi 16,50% (200% x 7,25% + 2% = 16,50%) w skali roku.

Natomiast zgodnie z art. 56a § 1 Ordynacji podatkowej, obniżona stawka odsetek za zwłokę wynosi 50% podstawowej stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych określonej w art. 56 § 1 Ordynacji podatkowej.
Zaś na podstawie art. 57 § 2 Ordynacji podatkowej, stawka opłaty prolongacyjnej jest równa obniżonej stawce odsetek za zwłokę.

Wyżej wskazane stawki odsetek od zaległości podatkowych zostały potwierdzone w obwieszczeniu Ministra Finansów (z 16 września 2022 r. w sprawie stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych, obniżonej stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych oraz podwyższonej stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych, opublikowanym w Monitorze Polskim z 20 września 2022 r. - poz. 905).
Jednak bez względu na datę wydania, czy publikacji tego obwieszczenia - nowe stawki odsetek podatkowych obowiązują od 8 września 2022 r. tj. od dnia wejścia w życie uchwały Rady Polityki Pieniężnej podwyższającej stopę lombardową NBP.

Wyżej wskazane stawki oprocentowania odsetek od zaległości podatkowych nie zmienią się również od 7 czerwca 2023 r. po czerwcowym posiedzeniu RPP, bo wysokość stopy lombardowej nie uległa zmianie.

Zaokrąglanie odsetek podatkowych

Na podstawie art. 63 § 1 Ordynacji podatkowej odsetki za zwłokę i opłatę prolongacyjną zaokrągla się do pełnych złotych w ten sposób, że końcówki kwot wynoszące mniej niż 50 groszy pomija się, a końcówki kwot wynoszące 50 i więcej groszy podwyższa się do pełnych złotych.

Minimalna wysokość naliczanych odsetek za zwłokę

Zgodnie z art. 54 § 1 pkt 5 Ordynacji podatkowej odsetek za zwłokę nie nalicza się, jeżeli ich wysokość nie przekraczałaby trzykrotności wartości opłaty pobieranej przez operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe za traktowanie przesyłki listowej jako przesyłki poleconej.

Autopromocja

Praktyczny leksykon VAT 2024. Wszystko o zmianach w rozliczeniach VAT

Sprawdź

Opłata pobierana przez Pocztę Polską (tj. aktualnego operatora wyznaczonego do pełnienia powszechnych usług pocztowych - do końca 2025 roku) za traktowanie przesyłki listowej jako przesyłki poleconej, wynosi od dłuższego czasu (także i w 2023 roku) - 2,90 zł. Zatem trzykrotność tej opłaty wynosi (3 x 2,90 zł) 8,70 zł.

Jak obliczyć i zaokrąglić odsetki od zaległości podatkowych powstałych od 1 stycznia 2016 r.

Autopromocja

Komplet 3 publikacji

Instrukcje księgowego. 100 praktycznych procedur z bazą narzędzi online

Sprawdź

Jak obliczyć i zaokrąglić odsetki od zaległości podatkowych powstałych przed 1 stycznia 2016 r.

Kalkulator odsetek od zaległości podatkowych

Autopromocja

Ustawa o rachunkowości z komentarzem do zmian

Sprawdź

Odsetki od składek na ubezpieczenia społeczne (odsetki ZUS) - bez zmian od 1 stycznia 2023 r.

Zgodnie z art. 23 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych od nieopłaconych w terminie składek należne są od płatnika składek odsetki za zwłokę, na zasadach i w wysokości określonych w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa z wyłączeniem art. 56a.
Stąd również stawka odsetek od zaległości składkowych wzrosła i wynosi od 8 września 2022 r. 16,50% w skali roku - tyle samo, co podstawowa stawka odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych. Nie zmieni się to także w czerwcu 2023 r.

Przy czym (od 18 września 2021 r.) zgodnie z ust. 1a ww. art. 23 odsetek za zwłokę nie nalicza się, jeżeli ich wysokość nie przekraczałaby 1% kwoty minimalnego wynagrodzenia, z zastrzeżeniem ust. 1b–1f.
W 2023 roku minimalne wynagrodzenie za pracę wzrośnie dwukrotnie - od 1 stycznia 2023 r. do kwoty 3490 zł a od 1 lipca 2023 r. do kwoty 3600 zł.
A zatem od 1 stycznia 2023 r. graniczną kwotą dla naliczania odsetek ZUS jest kwota 34,90 zł (3490 zł × 1%).
Natomiast od 1 lipca 2023 r. graniczną kwotą dla naliczania odsetek ZUS jest kwota 36,00 zł (3600 zł × 1%).

Poradnik ZUS: "Zasady naliczania odsetek za nieterminowe opłacenie składek"

Kalkulator odsetkowy dla płatników składek

Paweł Huczko